Κάθε περίοδος αλλαγής στη ζωή μας, είτε πρόκειται για επιστροφή σε μια απαιτητική καθημερινότητα είτε για την έναρξη μιας νέας φάσης, συνοδεύεται από την ανάγκη να ξαναβρούμε ρυθμό. Οι αλλαγές αυτές συχνά δημιουργούν ανάμικτα συναισθήματα: νοσταλγία για όσα αφήνουμε πίσω, ανυπομονησία για όσα έρχονται, αλλά και άγχος για το πώς θα ανταποκριθούμε. Σε τέτοιες στιγμές, η στοχοθεσία μπορεί να λειτουργήσει ως εσωτερική πυξίδα.
Στόχοι με ουσία
Οι στόχοι δεν είναι μόνο πρακτικά καθήκοντα που μας οργανώνουν· είναι και ψυχολογικά στηρίγματα. Μας δίνουν κατεύθυνση, μας βοηθούν να συνδεθούμε με μια επιθυμητή εκδοχή του εαυτού μας και μειώνουν την αίσθηση αβεβαιότητας. Όμως η αξία τους εξαρτάται από το πώς τους θέτουμε. Ένας ασαφής στόχος, όπως «να αλλάξω τη ζωή μου», δημιουργεί συχνά πίεση και απογοήτευση. Αντίθετα, στόχοι συγκεκριμένοι και μετρήσιμοι, όπως «τρεις φορές την εβδομάδα θα αφιερώνω μισή ώρα για περπάτημα», γίνονται εφαρμόσιμοι και ενισχύουν την αυτοπεποίθηση.
Η μετάβαση χωρίς άγχος
Κάθε αλλαγή μπορεί να μοιάζει με απότομη «βουτιά στο κενό». Προσπαθούμε να τα κάνουμε όλα ταυτόχρονα: να οργανώσουμε το σπίτι, να επιστρέψουμε στη δουλειά, να ξαναβάλουμε σε σειρά τις συνήθειες μας. Αυτό συχνά οδηγεί σε άγχος και αίσθηση αποτυχίας. Η ψυχοθεραπευτική προσέγγιση μάς προτρέπει να βλέπουμε τη μετάβαση όχι σαν άλμα, αλλά σαν διαδικασία. Δεν χρειάζεται να καλύψουμε κάθε στόχο μονομιάς· αρκεί να ξεκινήσουμε με λίγα βασικά βήματα που θα μας προσφέρουν αίσθηση σταθερότητας.
Η δύναμη των μικρών βημάτων
Έχει φανεί ότι οι μικροί, συγκεκριμένοι στόχοι έχουν περισσότερες πιθανότητες να επιτευχθούν. Το αίσθημα της επιτυχίας, ακόμη και σε φαινομενικά απλά πράγματα, δημιουργεί θετική δυναμική. Ένα οργανωμένο γραφείο, μια μέρα με λίγο περισσότερη ξεκούραση, μια συνάντηση με έναν φίλο που είχαμε καιρό να δούμε· όλα αυτά είναι μικρές νίκες που μας δίνουν ενέργεια να συνεχίσουμε.
Η αθροιστική δύναμη αυτών των μικρών επιτυχιών είναι τεράστια. Δεν αλλάζουμε τον εαυτό μας από τη μια μέρα στην άλλη. Χτίζουμε, βήμα-βήμα, νέες συνήθειες και αντιλήψεις. Και κάπως έτσι, οι μικρές καθημερινές αλλαγές μετατρέπονται σε μεγάλες ανακατατάξεις στη ζωή μας.
Ευελιξία και αυτοσυμπόνια
Ένα κρίσιμο σημείο στη στοχοθεσία είναι η ευελιξία. Καμία λίστα στόχων δεν μπορεί να λάβει υπόψη της όλες τις απρόβλεπτες μεταβλητές της ζωής. Αυτό που μετρά περισσότερο δεν είναι να ακολουθήσουμε το σχέδιο κατά γράμμα, αλλά να μπορούμε να το προσαρμόσουμε όταν οι συνθήκες το απαιτούν.
Εξίσου σημαντική είναι και η στάση που κρατάμε απέναντι στον εαυτό μας. Η σκληρή αυτοκριτική μάς οδηγεί σε αίσθηση αποτυχίας και τελικά σε εγκατάλειψη των στόχων. Αντίθετα, η αυτοσυμπόνια –η ικανότητα να αναγνωρίζουμε τα όριά μας και να συγχωρούμε τις αδυναμίες μας– είναι αυτή που μας επιτρέπει να επιμένουμε. Στην ψυχοθεραπεία, η αλλαγή θεωρείται μια διαδικασία με σκαμπανεβάσματα. Κάθε πτώση είναι μέρος της διαδρομής, όχι ένδειξη αποτυχίας.
Η σημασία της συνέπειας
Ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια στη στοχοθεσία είναι η διατήρηση της συνέπειας. Συχνά ξεκινάμε με ενθουσιασμό, αλλά στην πορεία η καθημερινότητα μάς παρασύρει. Αυτό που μπορεί να μας στηρίξει είναι η δημιουργία μικρών ρουτινών που εντάσσονται αρμονικά στη ζωή μας. Η συνέπεια δεν σημαίνει να πετυχαίνουμε το ίδιο αποτέλεσμα κάθε φορά, αλλά να επιστρέφουμε ξανά και ξανά στην πρόθεσή μας, ακόμη κι αν χρειαστεί να ξεκινήσουμε από την αρχή. Όταν βλέπουμε τη συνέπεια ως φροντίδα και όχι ως καταναγκασμό, τότε οι στόχοι μας αποκτούν ανθεκτικότητα στον χρόνο.
Στόχοι που έχουν προσωπικό νόημα
Τελικά, οι στόχοι έχουν αξία μόνο όταν αντανακλούν τις δικές μας ανάγκες και επιθυμίες, όχι όταν επιβάλλονται από τις προσδοκίες των άλλων. Η ερώτηση «τι πραγματικά θέλω εγώ για τον εαυτό μου;» είναι ίσως η σημαντικότερη. Στόχοι που κουμπώνουν με την προσωπικότητά μας, με τις αξίες και τις συνθήκες της ζωής μας, έχουν πολύ μεγαλύτερη πιθανότητα να διατηρηθούν μακροπρόθεσμα.
Η στοχοθεσία δεν είναι αγώνας δρόμου προς την τελειότητα. Είναι ένα εργαλείο που μας βοηθά να βαδίζουμε με πιο σίγουρα βήματα στη ζωή μας. Μικροί, ρεαλιστικοί και ευέλικτοι στόχοι, με συνοδεία αυτοσυμπόνιας και εσωτερικής ακρόασης, μπορούν να μας οδηγήσουν σε μια βαθύτερη αίσθηση ισορροπίας. Και αυτή η ισορροπία είναι που κάνει κάθε αλλαγή πιο βιώσιμη, πιο ουσιαστική και τελικά πιο ανθρώπινη.
