Η ανάγκη αυτή δεν είναι τυχαία∙ η ψυχολογία αναγνωρίζει ότι το «κλείσιμο κύκλων» αποτελεί βασικό μηχανισμό για να δώσουμε νόημα στις εμπειρίες μας και να προχωρήσουμε στο μέλλον.
Η ψυχολογική σημασία του απολογισμού
Ο απολογισμός δεν είναι απλώς μια λίστα επιτυχιών και αποτυχιών. Είναι μια διαδικασία που:
- Μειώνει το άγχος για το μέλλον: όταν κατανοούμε τι έχει συμβεί, νιώθουμε πιο έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε το επόμενο βήμα.
- Ενισχύει την αυτογνωσία: βλέπουμε πού σταθήκαμε δυνατοί και πού χρειαστήκαμε στήριξη.
- Καλλιεργεί την αποδοχή: συνειδητοποιούμε ότι κάθε εμπειρία, ακόμη κι αν ήταν δύσκολη, συνέβαλε στην εξέλιξή μας.
Παράδειγμα: κάποιος που δεν πέτυχε έναν επαγγελματικό στόχο μπορεί, μέσα από τον απολογισμό, να δει ότι απέκτησε δεξιότητες, νέες γνωριμίες ή αντοχή που δεν είχε πριν.
Συνηθισμένα λάθη στον απολογισμό
Ο τρόπος που κάνουμε τον απολογισμό συχνά καθορίζει και το συναίσθημα που μας αφήνει. Μερικά συνηθισμένα λάθη είναι:
- Υπερβολική αυστηρότητα: να επικεντρωνόμαστε μόνο σε όσα δεν πετύχαμε.
- Παραγνώριση μικρών επιτυχιών: να θεωρούμε ασήμαντα τα μικρά βήματα που όμως δείχνουν πρόοδο.
- Σύγκριση με άλλους: να μετράμε την αξία μας με βάση τις επιτυχίες τρίτων.
Όταν ο απολογισμός γίνεται έτσι, αντί να μας ελευθερώνει, μας βαραίνει.
Πρακτικές για έναν υγιή απολογισμό
Ένας υγιής απολογισμός δεν είναι λίστα, αλλά διάλογος με τον εαυτό μας. Μερικές πρακτικές που βοηθούν:
- Journaling: γράψε σε λίγες προτάσεις τι έμαθες από τη χρονιά που φεύγει.
- Στιγμές και όχι μόνο στόχοι: κατέγραψε τρεις στιγμές που σε έκαναν να νιώσεις πλήρης, ανεξάρτητα από αποτελέσματα.
- Αναγνώρισε την πρόοδο: μπορεί να μην έφτασες εκεί που ήθελες, αλλά έκανες βήματα προς τα εκεί.
- Μοίρασμα σκέψεων: συζήτησε τον απολογισμό σου με έναν φίλο, μέντορα ή θεραπευτή∙ συχνά μια άλλη οπτική μας βοηθά να δούμε καθαρότερα.
Κλείσιμο κύκλων: συμβολικά, μεταφορικά και κυριολεκτικά
Το «κλείσιμο κύκλων» δεν είναι μόνο μια φράση∙ έχει βάθος και πολλές αναγνώσεις.
- Συμβολικά, σημαίνει να δίνουμε ένα τέλος σε καταστάσεις που μας καθήλωσαν. Να κλείνουμε «παράθυρα» που αφήνουν τον αέρα του παρελθόντος να μπαίνει και να μας αναστατώνει. Όταν, για παράδειγμα, συγχωρούμε τον εαυτό μας για μια επιλογή που δεν πέτυχε, συμβολικά κλείνουμε μια εκκρεμότητα.
- Μεταφορικά, οι κύκλοι είναι τα κεφάλαια της ζωής μας. Μπορεί να πρόκειται για μια φιλία που άλλαξε μορφή, μια επαγγελματική εμπειρία που ολοκληρώθηκε ή έναν στόχο που δεν εξυπηρετεί πλέον τις ανάγκες μας. Το να αναγνωρίζουμε το τέλος ενός κύκλου μάς βοηθά να προχωράμε σε καινούργια κεφάλαια χωρίς το βάρος του χθες.
- Κυριολεκτικά, το κλείσιμο κύκλων μπορεί να εκφραστεί μέσα από πράξεις: τακτοποιούμε τον χώρο μας, κλείνουμε εκκρεμότητες, λέμε «όχι» σε καταστάσεις που δεν μας εξυπηρετούν πια. Αυτές οι κινήσεις έχουν ισχυρό ψυχολογικό αντίκτυπο γιατί δίνουν σχήμα στην εσωτερική μας απόφαση να προχωρήσουμε.
Έτσι, το κλείσιμο κύκλων δεν είναι μόνο μια νοητική διεργασία, αλλά μια στάση ζωής που φέρνει καθαρότητα, ελευθερία και χώρο για νέα ξεκινήματα.
Ο ρόλος της ψυχοθεραπείας
Σε αρκετές περιπτώσεις, ο απολογισμός πυροδοτεί συναισθήματα ενοχής ή απογοήτευσης. Εκεί, η ψυχοθεραπεία μπορεί να λειτουργήσει ως καθρέφτης που βοηθά να κατανοήσουμε τις εμπειρίες μας χωρίς αυτοκριτική.
Ειδικότερα, προσφέρει εργαλεία για να αλλάξουμε το αφήγημα από «απέτυχα» σε «δοκίμασα και έμαθα». Για παράδειγμα, η σκέψη «δεν πέτυχα τίποτα φέτος» μπορεί να μετατραπεί σε «αντιμετώπισα δυσκολίες, αλλά κράτησα σταθερές τις σχέσεις μου και έμαθα να αντέχω περισσότερο».
Μέσα από αυτή τη διαδικασία, η ψυχοθεραπεία μάς επιτρέπει να ολοκληρώνουμε κύκλους με κατανόηση και να μπαίνουμε στη νέα χρονιά με μεγαλύτερη ψυχική ευελιξία.
Συμπερασματικά, ο απολογισμός δεν είναι κλείσιμο λογαριασμών, αλλά πράξη αυτοφροντίδας. Μας δίνει την ευκαιρία να δούμε τη χρονιά που φεύγει όχι με όρους «επιτυχίας» και «αποτυχίας», αλλά με όρους μάθησης και εξέλιξης.
Καθώς ετοιμαζόμαστε να υποδεχτούμε τη νέα χρονιά, μπορούμε να αφήσουμε πίσω όσα μας βαραίνουν και να κρατήσουμε όσα μας δυναμώνουν. Γιατί κάθε κύκλος που κλείνει —συμβολικά, μεταφορικά και κυριολεκτικά— ανοίγει τον δρόμο για έναν καινούργιο, γεμάτο δυνατότητες.
