Ξέρουμε πια καλά πως η διάθεσή μας αλλάζει ανάλογα με την εποχή, την ημέρα της εβδομάδας, αλλά και τα μικρά και μεγάλα γεγονότα της καθημερινότητας. Η τρίτη Δευτέρα του Ιανουαρίου, η διαβόητη Blue Monday, έχει καταγραφεί ως η πιο καταθλιπτική μέρα του χρόνου. Κάθε Δευτέρα, σχεδόν από συνήθεια, φοράμε μια μελαγχολική αύρα. Αντίθετα, οι Παρασκευές και τα Σάββατα έχουν κάτι από ευφορία, σαν μικρές, ανεπίσημες γιορτές της, αφού τουλάχιστον για λίγο, σταματάει η δουλειά.
Αλλά πέρα από τις μέρες, τι γίνεται με τις ώρες της ημέρας; Υπάρχει κάποια συγκεκριμένη στιγμή μέσα στο 24ωρο όπου νιώθουμε συνήθως πιο χαρούμενοι ή πιο δυστυχισμένοι;
Μια νέα μελέτη από το University College London απαντά: ναι. Και μάλιστα σχεδόν με ακρίβεια ρολογιού. Για να αξιολογήσουν τη σύνδεση της ώρας με την κατάθλιψη, το άγχος, την ευεξία και τη μοναξιά, επιστήμονες από το University College London πραγματοποίησαν ανάλυση καθημερινών δεδομένων ψυχικής υγείας και ευημερίας. Τα ευρήματα δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό BMJ Mental Health, και οι ερευνητές παρατήρησαν τα παρακάτω.
Πώς μετρήθηκε η ευτυχία μέσα στο ρολόι
Η έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο BMJ Mental Health, ανέλυσε δεδομένα από 49.218 ενήλικες που παρακολουθήθηκαν καθημερινά για δύο χρόνια (Μάρτιος 2020 - Μάρτιος 2022). Οι συμμετέχοντες απαντούσαν τακτικά σε ερωτήσεις όπως:
- «Πόσο χαρούμενος/η ένιωθες την τελευταία εβδομάδα;»
- «Πόσο ικανοποιημένος/η είσαι από τη ζωή σου;»
- «Σε ποιο βαθμό πιστεύεις ότι αυτά που κάνεις στη ζωή έχουν νόημα;»
Λήφθηκαν υπόψη παράγοντες όπως η ηλικία, η εργασιακή κατάσταση και η υγεία.
Τα ευρήματα; «Η διάθεσή μας αλλάζει ανάλογα με τις εποχές, τις μέρες της εβδομάδας και ακόμα και τις ώρες της ημέρας- κάθε μέρα. Αν και η ψυχική υγεία και η ευεξία γενικά διακυμαίνονται με τους μήνες και τις εβδομάδες». Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η ευτυχία και η ικανοποίηση ήταν υψηλότερες τις Δευτέρες και τις Παρασκευές σε σχέση με τις Κυριακές. Η ψυχική υγεία συνολικά φάνηκε να είναι καλύτερη κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.
Αλλά η ψυχική ευημερία δεν εξαρτάται μόνο από την εποχή (το καλοκαίρι, για παράδειγμα, καταγράφεται αισθητή αύξηση σε θετικές απαντήσεις), αλλά και από την ημέρα και –κυρίως– την ώρα της ημέρας.
Η πιο “χαρούμενη” και η πιο “θλιμμένη” ώρα
Το πρωί, ειδικά λίγο μετά το ξύπνημα, καταγράφεται η υψηλότερη ψυχική ευεξία. Η αιτία πιθανότατα είναι βιολογική: τα επίπεδα κορτιζόλης (μιας ορμόνης που σχετίζεται με την ενέργεια και τη διάθεση) φτάνουν στο απόγειό τους αμέσως μετά το ξύπνημα. Ο οργανισμός είναι ξεκούραστος και «φορτισμένος» για να ξεκινήσει τη μέρα.
Αντίθετα, το βράδυ –ειδικά λίγο πριν τον ύπνο– η διάθεση πέφτει. Η κούραση, η μοναξιά, και η συναισθηματική ανακεφαλαίωση της ημέρας συχνά φέρνουν ένα αίσθημα λύπης ή άγχους. Είναι η στιγμή που τα πράγματα επιστρέφουν στο μέσα μας. Δεν είναι τυχαίο ότι οι περισσότερες υπαρξιακές κρίσεις ξεκινούν με ένα «τι κάνω με τη ζωή μου» κατά τις 11:37 μ.μ.
Γιατί αλλάζει η διάθεσή μας μέσα στη μέρα;
Οι ερευνητές επισημαίνουν πως οι μεταβολές στην καθημερινή διάθεση σχετίζονται άμεσα με τον κιρκάδιο ρυθμό, το εσωτερικό ρολόι του σώματος. Το πώς νιώθουμε στις 9 π.μ. και στις 9 μ.μ. εξαρτάται από τις ορμόνες, την ενέργεια, αλλά και τη δομή της καθημερινότητάς μας. Τα Σαββατοκύριακα –λόγω πιο χαλαρού προγράμματος– μπορεί να διαφοροποιούν ελαφρώς αυτή την καμπύλη.
Αν νιώθετε πιο ανάλαφροι στις 9 το πρωί με τον καφέ στο χέρι και πιο μελαγχολικοί ή αγχωμένοι στις 10 το βράδυ όταν κλείνετε τα φώτα, δεν είστε μόνοι. Η ευτυχία και η λύπη ακολουθούν το ρολόι. Και παρότι δεν μπορούμε πάντα να τις προγραμματίσουμε, μπορούμε να τις κατανοήσουμε.
Ίσως, τελικά, η ευτυχία να μην είναι τόσο μια μόνιμη κατάσταση όσο μια ώρα της ημέρας.
