Πολλοί γονείς, μέσα στην καθημερινότητα και το άγχος τους, καταφεύγουν σε μικρές «δικαιολογίες» για να καθησυχάσουν τον εαυτό τους σχετικά με την υγεία των παιδιών τους. «Δεν χρειάζεται να πάμε για έλεγχο, το παιδί μου δείχνει μια χαρά», «Αυτά είναι υπερβολές, τα παιδιά μεγαλώνουν μόνα τους», «Ο πόνος στην κοιλιά θα περάσει σε λίγο». Φράσεις που ακούγονται αθώες, όμως, όπως τονίζουν οι παιδίατροι, κρύβουν σοβαρούς κινδύνους. Στην πραγματικότητα, αυτές οι αυταπάτες συχνά οδηγούν σε παραμέληση προβλημάτων που, αν εντοπιστούν εγκαίρως, μπορούν να αντιμετωπιστούν πιο εύκολα και αποτελεσματικά.
1. «Το παιδί μου φαίνεται καλά, δεν χρειάζεται έλεγχο»
Πολλοί γονείς θεωρούν πως αν το παιδί τους δείχνει υγιές, δεν υπάρχει λόγος για ετήσια επίσκεψη στον παιδίατρο. Η αλήθεια όμως είναι πως οι τακτικοί έλεγχοι είναι απαραίτητοι, γιατί πολλές παθήσεις δεν εμφανίζουν άμεσα συμπτώματα. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η σκολίωση: συχνά περνά απαρατήρητη μέχρι να έχει προχωρήσει αρκετά, με αποτέλεσμα να καθυστερεί η διάγνωση και κατ’ επέκταση η σωστή θεραπεία. Ο τακτικός προληπτικός έλεγχος μπορεί να προλάβει καταστάσεις που, αν αφεθούν χωρίς παρακολούθηση, θα επηρεάσουν σοβαρά την υγεία του παιδιού.
2. «Αν δεν φας/δεν φερθείς καλά, θα σε πάω για ένεση!»
Η χρήση της βελόνας ως φόβητρο είναι ένα συνηθισμένο λάθος. Με αυτόν τον τρόπο, οι γονείς καλλιεργούν στον μικρό ασθενή μια έντονη φοβία απέναντι στους γιατρούς και τις θεραπείες, που μπορεί να τον ακολουθεί και στην ενήλικη ζωή. Αντί να τρομοκρατούμε το παιδί, είναι προτιμότερο να του εξηγήσουμε με ειλικρίνεια τι είναι το εμβόλιο και γιατί το χρειάζεται. Ο ρόλος του γονιού είναι να δημιουργεί αίσθηση ασφάλειας, όχι να ενισχύει τον πανικό.
3. «Αν το παιδί κάνει εργοθεραπεία/λογοθεραπεία/ψυχοθεραπεία, σημαίνει ότι έχει πρόβλημα»
Οι λογοθεραπείες, οι εργοθεραπείες, οι ψυχοθεραπείες, οι φυσικοθεραπείες και η κάθε λογής θεραπεία δεν αποτελούν ένδειξη αδυναμίας. Αντίθετα, είναι εργαλεία που βοηθούν το παιδί να αναπτύξει δεξιότητες και να ενταχθεί πιο ομαλά στο σχολείο και την κοινωνία. Ένας γονιός που διστάζει να ζητήσει βοήθεια χάνει πολύτιμο χρόνο. Το σημαντικό είναι να καταλάβουμε ότι η θεραπευτική παρέμβαση δεν είναι «στίγμα», αλλά επένδυση για το μέλλον του παιδιού.
4. «Το πρώτο παιδί περπάτησε στους 12 μήνες, το δεύτερο στους 20. Δεν υπάρχει πρόβλημα»
Κάθε παιδί αναπτύσσεται με τον δικό του ρυθμό, όμως υπάρχουν όρια που δεν πρέπει να αγνοούνται. Αν ο γονιός παρατηρεί σημαντική καθυστέρηση ή συμπεριφορές που τον προβληματίζουν, είναι καλύτερο να συμβουλευτεί τον παιδίατρο αντί να καθησυχάζεται με τη σκέψη ότι «θα το ξεπεράσει». Η έγκαιρη αξιολόγηση μπορεί να αποτρέψει σοβαρότερα αναπτυξιακά ζητήματα.
5. «Τα προβλήματα συμπεριφοράς σημαίνουν αυτισμό»
Η υπεραπλούστευση αυτή οδηγεί συχνά σε λάθος συμπεράσματα. Οι δυσκολίες συμπεριφοράς μπορεί να οφείλονται σε πολλούς παράγοντες: έλλειψη επικοινωνίας, ελλιπή καθοδήγηση, ακόμα και άλλες ψυχολογικές ή μαθησιακές δυσκολίες. Η αυτοδιάγνωση από τους γονείς δεν βοηθά· αντιθέτως, μπορεί να καθυστερήσει την πραγματική διάγνωση. Η λύση βρίσκεται στην αξιολόγηση από ειδικούς.
6. «Το μωρό μου δεν χρειάζεται βιταμίνη Κ»
Η παράλειψη αυτής της απλής αλλά κρίσιμης προληπτικής αγωγής μπορεί να έχει μοιραίες συνέπειες. Η βιταμίνη Κ είναι απαραίτητη για την πήξη του αίματος και η έλλειψή της μπορεί να προκαλέσει σοβαρές αιμορραγίες στον εγκέφαλο του παιδιού. Παρότι τα περιστατικά είναι σπάνια, οι επιπτώσεις είναι μόνιμες κι επικίνδυνες. Γι’ αυτό και οι γιατροί τονίζουν ότι η χορήγηση της βιταμίνης Κ δεν είναι προαιρετική, αλλά σωτήρια.
7. «Το παιδί μαθαίνει από το YouTube»
Το Youtube δεν είναι νταντά και η οθόνη δεν μπορεί να αντικαταστήσει την αλληλεπίδραση με τον γονιό. Η γλωσσική ανάπτυξη, η κοινωνικοποίηση κι οι δεξιότητες της ζωής καλλιεργούνται μέσα από παιχνίδι, διάβασμα κι επικοινωνία. Η παθητική κατανάλωση περιεχομένου στο διαδίκτυο όχι μόνο δεν βοηθά αλλά ενδέχεται να καθυστερήσει την ανάπτυξη της ομιλίας και της συγκέντρωσης. Το παιδί έχει ανάγκη τον γονιό του ως πρότυπο και συνοδοιπόρο, όχι ένα βίντεο.
8. «Δεν πειράζει να του μιλάω σαν μωρό»
Η γλώσσα που χρησιμοποιούμε με τα παιδιά διαμορφώνει τον τρόπο που θα εκφραστούν στο μέλλον. Τα ακατάληπτα «ζουζουνίσματα» μπορεί να φαίνονται χαριτωμένα, όμως δεν βοηθούν στην εκμάθηση της πραγματικής γλώσσας. Αντίθετα, η χρήση πλούσιου και σωστού λεξιλογίου ενισχύει την ανάπτυξη της ομιλίας και της επικοινωνίας από πολύ μικρή ηλικία.
9. «Είναι απλά νεογιλά δόντια, δε χρειάζεται να τα πλένει»
Τα νεογιλά δόντια έχουν θεμελιώδη ρόλο στην υγεία του παιδιού. Αν παραμεληθούν, τα μικρόβια μπορούν να προκαλέσουν όχι μόνο τερηδόνα αλλά και λοιμώξεις που επηρεάζουν όλο το σώμα. Η φροντίδα των δοντιών πρέπει να ξεκινά νωρίς, με βούρτσισμα και χρήση νήματος, ώστε το παιδί να αποκτήσει καλές συνήθειες για όλη του τη ζωή.
10. «Δεν του έδωσα τίποτα για τον πυρετό, για να δει ο γιατρός πόσο καίει»
Αυτή η τακτική είναι επικίνδυνη. Ένα παιδί με πολύ υψηλό πυρετό μπορεί να αφυδατωθεί, να υποστεί σπασμούς ή να επιβαρυνθεί σοβαρά. Οι ειδικοί συνιστούν τη χορήγηση αντιπυρετικών (π.χ. παρακεταμόλη ή ιβουπροφαίνη) από τα πρώτα στάδια. Ο στόχος δεν είναι να «αποδείξουμε» κάτι στον γιατρό, αλλά να ανακουφίσουμε το παιδί και να μειώσουμε τους κινδύνους.
11. «Όσο περισσότερο γάλα πίνει, τόσο το καλύτερο»
Η υπερβολική κατανάλωση γάλακτος, ιδιαίτερα αγελαδινού, μπορεί να οδηγήσει σε αναιμία λόγω έλλειψης σιδήρου. Τα παιδιά που πίνουν πολύ γάλα συχνά εμφανίζονται υγιή, αλλά στην πραγματικότητα βρίσκονται σε σοβαρό κίνδυνο. Η ημερήσια κατανάλωση δεν πρέπει να ξεπερνά τα 700 ml για παιδιά ενός έτους, εκτός αν πρόκειται για μητρικό γάλα ή φόρμουλα. Η ισορροπημένη διατροφή είναι το κλειδί για τη σωστή ανάπτυξη.
