Ουκρανή δημοσιογράφος βασανίστηκε μέχρι θανάτου σε ρωσική φυλακή – Η σοκαριστική ανακάλυψη του πτώματός της

Ποια ήταν η Βικτόρια Ρόσκινα

Η Ρόσκινα γεννήθηκε στο Κρίβι Ριγκ, την ίδια βιομηχανική πόλη της ανατολικής Ουκρανίας από την οποία κατάγεται και ο Ζελένσκι. Δεν ήταν μέρος κάποιου κρατικού μηχανισμού ούτε ενταγμένη σε προπαγανδιστικό μητρώο. Αντίθετα, επέλεξε τη μοναχική και επισφαλή διαδρομή της ανεξάρτητης δημοσιογραφίας. Έγραφε για μέσα όπως η Ukrainska Pravda και το Radio Free Europe, και από την πρώτη στιγμή της ρωσικής εισβολής βρέθηκε στην πρώτη γραμμή. Όχι σε κεντρικά δελτία ή ασφαλή στούντιο, αλλά σε βομβαρδισμένα χωριά, υπόγεια καταφύγια, κατειλημμένες πόλεις. Έδωσε φωνή σε μάρτυρες εγκλημάτων πολέμου, κατέγραψε βασανιστήρια αμάχων, κατέδειξε τις πρακτικές καταστολής που εφαρμόζονταν στις κατεχόμενες περιοχές από τις ρωσικές δυνάμεις και τους συνεργάτες τους.

Το 2022 τιμήθηκε για τη δουλειά της με το βραβείο Courage in Journalism από το International Women’s Media Foundation. Έγινε έτσι σύμβολο θάρρους, αλλά όχι με τον τρόπο που συνήθως κατασκευάζεται ηρωισμός στα ΜΜΕ. Δεν ήθελε να γίνει μάρτυρας· ήθελε να καταγράφει. Όμως οι ιστορίες που επέλεξε να πει, οι τόποι που επέλεξε να επισκεφθεί, και οι ερωτήσεις που τόλμησε να θέσει — την κατέστησαν επικίνδυνη για το ρωσικό καθεστώς.

Last year, Russians abducted, brutally tortured and murdered this award winning Ukrainian journalist.

Now her body has been returned home.https://t.co/prUMAmwdsX

— Kyiv Insider (@KyivInsider) April 26, 2025

Η εξαφάνιση και η σύλληψη

Το καλοκαίρι του 2023, αποφάσισε να εισχωρήσει ξανά σε κατεχόμενο ουκρανικό έδαφος, μέσω Λετονίας, για να ερευνήσει τις λεγόμενες «φιλτραρισμένες ζώνες» — παράνομα στρατόπεδα κράτησης, όπου πολίτες ανακρίνονται, βασανίζονται, εξαφανίζονται.

Στις 25 Ιουλίου 2023, η Ρόσκινα πέρασε από την Πολωνία στη Ρωσία μέσω Λετονίας, με σκοπό να ερευνήσει μυστικά κέντρα κράτησης κοντά στον πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια. Στις 3 Αυγούστου, χάθηκαν τα ίχνη της. Μόνο τον Μάιο του 2024, το ρωσικό Υπουργείο Άμυνας επιβεβαίωσε την κράτησή της με επιστολή προς τον πατέρα της.​

Βασανιστήρια και κράτηση

Η Ρόσκινα φέρεται να κρατήθηκε αρχικά σε αυτοσχέδιες εγκαταστάσεις της FSB στη Μελιτόπολη, σε υπόγειους χώρους που έχουν καταγραφεί ως άτυπες φυλακές από διεθνείς παρατηρητές. Εκεί, υπέστη επαναλαμβανόμενα βασανιστήρια. Σύμφωνα με πληροφορίες από πρώην κρατούμενους στον ίδιο χώρο και στοιχεία που συγκέντρωσαν ουκρανικές υπηρεσίες, της έγινε χρήση ηλεκτροσόκ στα αυτιά και στον λαιμό — τεχνική που προκαλεί έντονο νευρολογικό πόνο και προσωρινή απώλεια συνείδησης. Επιπλέον, αναφέρονται μαχαιριές στα άνω και κάτω άκρα, πιθανώς με σκοπό την πρόκληση έντονου σωματικού πόνου χωρίς θανατηφόρα τραύματα. Οι ίδιες πηγές κάνουν λόγο για συνεχή δεσίματα με καλώδια, άρνηση χορήγησης τροφής και στέρηση ύπνου για πολλαπλές ημέρες.

Τον Δεκέμβριο του 2023, η Ρόσκινα μεταφέρθηκε στο Κέντρο Προσωρινής Κράτησης Νο. 2 στην πόλη Ταγκανρόγκ, στο ρωσικό Ροστόφ, μία από τις πιο σκληρές εγκαταστάσεις κράτησης πολιτικών κρατουμένων κοντά στα ουκρανικά σύνορα. Το εν λόγω κέντρο είχε ήδη αναφερθεί από τη Human Rights Watch και τη Memorial ως χώρος όπου εφαρμόζονται συστηματικά μέθοδοι βασανιστηρίων, συμπεριλαμβανομένης της πλήρους απομόνωσης, της στέρησης ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και της πρόκλησης ψυχολογικής αποδιοργάνωσης μέσω συνεχών ανακρίσεων με απειλές βιασμού ή εκτέλεσης.

Η Ρόσκινα κρατήθηκε για τουλάχιστον τέσσερις μήνες σε καθεστώς πλήρους απομόνωσης. Δεν της επιτράπηκε επικοινωνία με δικηγόρο, συγγενείς ή οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Κατά τη διάρκεια της κράτησής της στο Ταγκανρόγκ, φέρεται να υπέστη έντονο υποσιτισμό, με δραματική απώλεια σωματικού βάρους και επιδείνωση της υγείας της. Σύμφωνα με πρώην κρατούμενες, μεταφέρθηκε δύο φορές στο ιατρείο της φυλακής σε ημικαταστολή και επέστρεψε στο κελί της χωρίς αγωγή ή παρακολούθηση.

Οι τελευταίοι μήνες της κράτησής της χαρακτηρίστηκαν από εκτεταμένη ψυχολογική κακοποίηση. Φρουροί και ανακριτές της μετέδιδαν ψευδείς ειδήσεις σχετικά με τον θάνατο μελών της οικογένειάς της, ενώ την πίεζαν να δηλώσει δημοσίως μεταμέλεια και να υπογράψει «ομολογία» κατασκοπείας για λογαριασμό του ουκρανικού στρατού. Η Ρόσκινα αρνήθηκε να συνεργαστεί.

Οι ιατροδικαστικές ενδείξεις στη σορό της, η οποία επιστράφηκε στην Ουκρανία την άνοιξη του 2024, επιβεβαίωσαν στοιχεία σοβαρών τραυματισμών στο κρανίο, κατάγματα στα πλευρά, πολλαπλά σημάδια από αιχμηρό αντικείμενο και απομάκρυνση βασικών οργάνων (μάτια, λάρυγγας, εγκέφαλος), με ενδείξεις μεταθανάτιας χειρουργικής παρέμβασης. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι οι ακρωτηριασμοί αυτοί ενδέχεται να σχετίζονται με προσπάθεια συγκάλυψης ή απόκρυψης της ακριβούς αιτίας θανάτου.

Αντιδράσεις από διεθνείς φορείς

Η υπόθεση της Βικτόρια Ρόσκινα προκάλεσε διεθνή κατακραυγή και έγινε αντικείμενο εντατικής έρευνας από διάφορους οργανισμούς και κυβερνήσεις. Ο θάνατός της, μαζί με τις φρικτές συνθήκες κράτησής της και τα βασανιστήρια που υπέστη, ανέδειξε την κλίμακα της ρωσικής καταστολής και τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η Ρόσκινα, ως ανεξάρτητη δημοσιογράφος που εργάστηκε ακούραστα για την κάλυψη της ρωσικής επίθεσης στην Ουκρανία, έγινε σύμβολο της μάχης για την ελευθερία του Τύπου και τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Οι Ρεπόρτερς Χωρίς Σύνορα καταδίκασε τον θάνατο της Ρόσκινα ως «ένα από τα πιο σκοτεινά περιστατικά σε μια σειρά επιθέσεων κατά δημοσιογράφων» και κάλεσε για την άμεση διεξαγωγή ανεξάρτητης έρευνας σχετικά με τις συνθήκες της κράτησής της. Ο Γενικός Γραμματέας της οργάνωσης, Christophe Deloire, δήλωσε ότι «η δολοφονία της Βικτόρια Ρόσκινα είναι μέρος μιας μεγαλύτερης στρατηγικής της Ρωσίας για την εξάλειψη κάθε ανεξάρτητης φωνής στη χώρα και τις κατεχόμενες περιοχές. Η Ρωσία θα πρέπει να λογοδοτήσει για τις πράξεις της, και η διεθνής κοινότητα δεν μπορεί να παραμείνει σιωπηλή».

Ukrainian journalist Victoria Roshchyna died in russian captivity. Her body was returned to Ukraine without organs and eyes. They did that to cover up their torture and crimes. This is the same country that put heads on spikes in kursk. Medieval, disgusting barbarians. Words… pic.twitter.com/DXf5se5EU7

— Caolan (@CaolanRob) April 29, 2025

Η Ευρωπαϊκή Ένωση εξέφρασε επίσης την αποδοκιμασία της για τη δολοφονία της Ρόσκινα και ζήτησε από τις ρωσικές αρχές να παρέχουν πλήρη διαφάνεια και να συνεργαστούν με την Ουκρανία για την έρευνα. Σε δήλωση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, η πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων, Maria Arena, ανέφερε: «Η Ρωσία έχει μετατρέψει την καταστολή των δημοσιογράφων και των πολιτικών αντιφρονούντων σε εργαλείο πολιτικής στρατηγικής. Η δολοφονία της Βικτόρια Ρόσκινα δεν είναι απλώς ένα τραγικό περιστατικό, αλλά μια συνειδητή επιλογή της ρωσικής κυβέρνησης να φιμώσει τη μοναδική φωνή που εκθέτει την αλήθεια».

Η Ουκρανική Εισαγγελία, με την υποστήριξη της Εθνικής Αστυνομίας και των μυστικών υπηρεσιών της χώρας, ανέβασε την υπόθεση της Ρόσκινα στην κατηγορία «έγκλημα πολέμου» και «προμελετημένη δολοφονία», υποστηρίζοντας ότι η Ρωσία είχε επανειλημμένα παραβιάσει τις διεθνείς συνθήκες για τη μεταχείριση αιχμαλώτων πολέμου και δημοσιογράφων. Η ουκρανική κυβέρνηση, μέσω του Υπουργείου Δικαιοσύνης, δήλωσε ότι είναι «πλήρως προσηλωμένη στην απονομή δικαιοσύνης» και ότι το θέμα της Ρόσκινα θα αποτελέσει μέρος της στρατηγικής της για την καταπολέμηση των εγκλημάτων πολέμου στη Ρωσία.

Russia returned the body of Ukrainian journalist Victoria Roshchyna, but it was missing some organs.

She had no internal organs in her head, no trachea, and no eyeballs. — 🇫🇷 Forbidden Stories investigation.

▪️It was impossible to survive this kind of torture in Russian… pic.twitter.com/a9mGNZZoex

— Victoria (@victoriaslog) April 29, 2025

Ο Πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, χαρακτήρισε τον θάνατο της Ρόσκινα «πραγματικό πλήγμα» για τη δημοσιογραφία στην Ουκρανία, τονίζοντας την καταλυτική της συνεισφορά στην αποκάλυψη της πραγματικότητας του πολέμου και τις θυσίες που οι δημοσιογράφοι καλούνται να κάνουν στην πρώτη γραμμή. Σε τηλεοπτική του ομιλία, είπε χαρακτηριστικά: «Η Βικτόρια ήταν μια φωνή της αλήθειας και της δικαιοσύνης. Η θυσία της δεν θα ξεχαστεί. Ο πόνος που νιώθουμε από τον θάνατό της είναι το ακριβώς αντίθετο από αυτό που ήθελαν εκείνοι που την εξόντωσαν. Η δουλειά της θα συνεχιστεί από όλους εμάς».

Επιπλέον, οργανώσεις όπως η Human Rights Watch και η Διεθνής Αμνηστία επανέλαβαν τις κατηγορίες για τη συστηματική καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τη ρωσική κυβέρνηση, καλώντας την παγκόσμια κοινότητα να ενισχύσει τις πιέσεις προς τη Ρωσία για την άμεση απελευθέρωση των υπόλοιπων δημοσιογράφων που κρατούνται υπό παρόμοιες συνθήκες. Ο διευθυντής της Human Rights Watch για την Ευρώπη και την Κεντρική Ασία, Hugh Williamson, υπογράμμισε: «Οι δολοφονίες δημοσιογράφων δεν είναι απλώς ατομικά εγκλήματα, είναι εγκλήματα κατά της ελευθερίας του Τύπου και της ελευθερίας του λόγου και ο κόσμος οφείλει να αντιδράσει δυναμικά».

Earlier this month at the @UN_HRC, I asked #Russia to disclose what happened to late Ukrainian WHRD Victoria Roshchyna, and called for the medical release of Crimean Tatar HRD Tofik Abdulhaziiev. #HRC58 pic.twitter.com/5Y6H37qWhm

— Mary Lawlor UN Special Rapporteur HRDs (@MaryLawlorhrds) March 27, 2025

Η κληρονομιά της Βικτόρια Ρόσκινα

 Η Ρόσκινα υπήρξε η ένατη γυναίκα δημοσιογράφος που έχασε τη ζωή της κατά την κάλυψη του πολέμου στην Ουκρανία, μια τραγική λίστα που αποδεικνύει τον κίνδυνο και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι δημοσιογράφοι που προσπαθούν να καλύψουν τις συγκρούσεις από το μέτωπο, καθώς και την απειλή που αντιμετωπίζουν οι ανεξάρτητες φωνές στην περιοχή.

Η Ρόσκινα ήταν μια από τις πιο αφοσιωμένες δημοσιογράφους της Ουκρανίας, καταγράφοντας όχι μόνο τις καθημερινές φρίκες του πολέμου, αλλά και τις καταγγελίες για εγκλήματα πολέμου και ανθρωπιστικά αδικήματα. Η δέσμευσή της να φέρει στο φως την αλήθεια, παρά τις απειλές και τις πιέσεις που δέχονταν οι δημοσιογράφοι, την έκανε στόχο της ρωσικής κυβέρνησης.