Donald Trump: Πέντε σημεία-κλειδιά από τις δηλώσεις του για τη συμφωνία ειρήνης στη Μέση Ανατολή και τον ρόλο των ΗΠΑ

Η πρώτη επίσκεψη του Donald Trump στη Μέση Ανατολή μετά την επίτευξη της κατάπαυσης του πυρός στη Γάζα είχε σαφή επικοινωνιακό χαρακτήρα. Με ομιλίες στην Κνεσέτ και στη σύνοδο κορυφής του Σαρμ ελ Σέιχ, ο Αμερικανός πρόεδρος προσπάθησε να παρουσιάσει τις Ηνωμένες Πολιτείες ως ρυθμιστή και εγγυητή μιας νέας περιόδου σταθερότητας στην περιοχή.

Ωστόσο, πίσω από τις δηλώσεις περί «ειρήνης και ελπίδας», διαφαίνονται παλιές σταθερές: η μονομερής στήριξη στο Ισραήλ, η αποσιώπηση των παλαιστινιακών αιτημάτων και η επιθετική ρητορική απέναντι στο Ιράν.

1. Η “αυγή μιας νέας Μέσης Ανατολής”

Ο Donald Trump περιέγραψε τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός στη Γάζα ως «το τέλος μιας εποχής τρόμου και την αρχή μιας εποχής πίστης και ελπίδας». Παρουσίασε το γεγονός ως ιστορική νίκη της αμερικανικής διπλωματίας, μιλώντας για «μια μεγάλη συμφιλίωση» μεταξύ Ισραήλ και αραβικών χωρών.

Ωστόσο, απέφυγε πλήρως να αναφερθεί στο παλαιστινιακό ζήτημα, στα ανθρώπινα δικαιώματα ή στη συνεχιζόμενη ισραηλινή κατοχή στη Δυτική Όχθη. Διεθνείς οργανώσεις, όπως η Human Rights Watch, επισημαίνουν ότι χωρίς λογοδοσία και αποκατάσταση των ζημιών στη Γάζα, η «νέα εποχή» κινδυνεύει να μείνει κενό σύνθημα.

2. Εγκώμια στον Benjamin Netanyahu και αίτημα χάριτος

Ο Trump δεν έκρυψε τον θαυμασμό του για τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Benjamin Netanyahu, τον οποίο αποκάλεσε «έναν από τους μεγαλύτερους ηγέτες εν καιρώ πολέμου». Μάλιστα, απευθυνόμενος στον πρόεδρο του Ισραήλ Isaac Herzog, τον κάλεσε δημοσίως να του απονείμει χάρη για τις εκκρεμείς υποθέσεις διαφθοράς, λέγοντας ειρωνικά:

3. Αναγνώριση της διεθνούς πίεσης κατά του Ισραήλ

Παρά τον έντονο φιλοϊσραηλινό τόνο, ο Trump αναγνώρισε ότι η παγκόσμια κοινή γνώμη έχει στραφεί δικαίως εναντίον του Τελ Αβίβ, εξαιτίας της τεράστιας ανθρωπιστικής καταστροφής στη Γάζα. «Ο κόσμος είναι μεγάλος και δυνατός — και τελικά ο κόσμος νικά», είπε, προσθέτοντας ότι η απόφαση για κατάπαυση του πυρός ήταν «στρατηγικά σωστή» ώστε να αποτραπεί «μια ανεξέλεγκτη κατάσταση». Η φράση αυτή, αν και διπλωματικά προσεκτική, αποτελεί μια σιωπηρή παραδοχή των ορίων της ισραηλινής στρατιωτικής επιχείρησης και της ανάγκης επανεκκίνησης των συνομιλιών υπό διεθνή πίεση.

4. Περιορισμένα μηνύματα προς τους Παλαιστινίους

Ο Αμερικανός πρόεδρος απηύθυνε ελάχιστες αναφορές στους Παλαιστινίους, τους οποίους κάλεσε «να εγκαταλείψουν το μίσος και να επικεντρωθούν στην οικονομική ανάπτυξη». Δεν έκανε καμία μνεία στο δικαίωμα δημιουργίας ανεξάρτητου κράτους ούτε αναγνώρισε την ευθύνη του Ισραήλ για την καταστροφή στη Γάζα και τους περισσότερους από 67.000 Παλαιστινίους που έχασαν τόσο άδικα τη ζωή τους. Η προσέγγιση αυτή, που εστιάζει αποκλειστικά στην «οικονομική ευημερία» χωρίς πολιτική ισότητα, θυμίζει την παλαιότερη στρατηγική του Trump με το λεγόμενο “Peace to Prosperity Plan” — μια συμφωνία ειρήνης χωρίς δικαιοσύνη.

5. Σκληρή ρητορική και αντιφάσεις απέναντι στο Ιράν

Ο Trump καυχήθηκε ότι οι αμερικανικές επιθέσεις «κατέστρεψαν το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν», επαινώντας το Ισραήλ για τη «δολοφονία στρατιωτικών και επιστημόνων» της Τεχεράνης. Παράλληλα, άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο νέων διαπραγματεύσεων, δηλώνοντας: «Θα ήθελα να αρθούν οι κυρώσεις όταν είναι έτοιμοι να μιλήσουν». Η αντίφαση ανάμεσα στη στρατιωτική απειλή και τη διπλωματική πρόσκληση καταδεικνύει την ασάφεια της αμερικανικής στρατηγικής απέναντι στην Τεχεράνη, την ώρα που το Ιράν παραμένει καθοριστικός παράγοντας στην περιφερειακή ασφάλεια.

Οι δηλώσεις του Donald Trump στη Μέση Ανατολή αποτυπώνουν τον γνώριμο συνδυασμό ρητορικής αυτοπροβολής και γεωπολιτικής πόλωσης. Ενώ επιχειρεί να εμφανιστεί ως ειρηνοποιός, η στάση του έναντι των Παλαιστινίων και του Ιράν υπονομεύει το ίδιο του το αφήγημά για «νέα εποχή ειρήνης».

Η συμφωνία στη Γάζα αποτελεί αναμφίβολα μια ανάσα για τον πληθυσμό που δοκιμάστηκε με φρικαλεότητες, όμως παραμένει εύθραυστη όσο τα θεμελιώδη ζητήματα.