Η περίπτωση του Δανού δότη σπέρματος που έφερε στην Ελλάδα τουλάχιστον 18 παιδιά σε 11 οικογένειες, προκαλώντας καρκίνο σε τουλάχιστον ένα από αυτά και την κληρονομική διάδοση μιας επικίνδυνης γενετικής μετάλλαξης, αποκαλύπτει μια απίστευτη ανευθυνότητα και αδιαφορία που δεν μπορεί παρά να προκαλέσει αγανάκτηση. Πρόκειται για μια πράξη που ξεπερνά κάθε έννοια ηθικής και υπευθυνότητας, και αποτελεί εν τέλει ένα καμπανάκι για το ιατρικό σύστημα, τις κοινωνικές αξίες και τις πρακτικές της σύγχρονης αναπαραγωγικής ιατρικής. Το σκάνδαλο αυτό, με τα υψηλά ποσοστά κινδύνου καρκίνου στα παιδιά, υπογραμμίζει τη σημασία της πλήρους διαφάνειας και της αδιάλειπτης ιχνηλασιμότητας του γενετικού υλικού που χρησιμοποιείται για ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή.
Το σπέρμα του «Δότη 7069», το οποίο διακινήθηκε από την European Sperm Bank της Δανίας, χρησιμοποιήθηκε σε 67 κλινικές σε 14 χώρες, με περίπου 200 παιδιά να έχουν γεννηθεί συνολικά στην Ευρώπη. Ο δότης, που ξεκίνησε να δίνει σπέρμα το 2005, ήταν φορέας μιας βλαβερή μετάλλαξης στο γονίδιο TP53. Το γονίδιο TP53 είναι κρίσιμο, καθώς φυσιολογικά προστατεύει τα κύτταρα από την καρκινική μετατροπή. Η μετάλλαξη συνδέεται με το Σύνδρομο Li-Fraumeni, μια σπάνια γενετική διαταραχή που αυξάνει δραματικά τον κίνδυνο εμφάνισης πολλών μορφών καρκίνου σε νεαρή ηλικία.
Αντί να σιγουρευτούν ότι το σπέρμα που χρησιμοποιείται είναι υγιές και ασφαλές, υπήρξε μια μάλλον αδιαφορία που δεν μπορεί να δικαιολογηθεί με καμία πρόφαση.
Η συγκεκριμένη περίπτωση δεν αφορά απλά έναν “προβληματικό” δότη, αλλά αναδεικνύει το χάσμα στο σύστημα της τεχνητής αναπαραγωγής και την αμφισβήτηση της ασφάλειας των ιατρικών διαδικασιών. Οι οικογένειες που είχαν εμπιστευτεί τη διαδικασία και οι γιατροί που συμμετείχαν σε αυτήν, καλούνται τώρα να αντιμετωπίσουν μια απίστευτη αποτυχία. Το ιατρικό σύστημα, που θα έπρεπε να παρέχει ασφάλεια και προστασία για τα πιο ευάλωτα μέλη της κοινωνίας — τα παιδιά — φέρει βαριά ευθύνη για την αποτυχία του να ελέγξει και να προειδοποιήσει τις οικογένειες για έναν τέτοιο κίνδυνο. Αντί να σιγουρευτούν ότι το σπέρμα που χρησιμοποιείται είναι υγιές και ασφαλές, υπήρξε μια μάλλον αδιαφορία που δεν μπορεί να δικαιολογηθεί με καμία πρόφαση.
Ας δούμε πια πίσω από το δάχτυλο, όπου ζει η ελπίδα τόσων ανθρώπων και οικογενειών που προσεύχονται για το άκουσμα ενός παιδικού χαμόγελου και έχουν εναποθέσει τις ελπίδες τους, σε εκείνους που μπορούν να τους βοηθήσουν με ένα… σπέρμα.
