ΤΟ ΒΗΜΑ logo

Sobremesa- Η επαναστατική ηδονή της συνύπαρξης γύρω από ένα τραπέζι με φίλους 1

Στην Ισπανία, το τραπέζι δεν τελειώνει όταν τελειώσει το φαγητό. Τελειώνει όταν τελειώσει το λέγειν. Ή το ακούειν. Ή το τσουγκρίζειν. Μια κοινωνική παραδοξότητα: η σιέστα είναι για ύπνο, η sobremesa για ξύπνιο. Το ένα κρατά την ενέργεια, το άλλο κρατά την ψυχή.

ΑΠΟ ΕΦΗ ΑΛΕΒΙΖΟΥ

Οι πιο ουσιαστικές, παρεΐστικες και ελαφριές αλήθειες ακούγονται μεταξύ τυριού και αχλαδιού υπό την επήρεια της χαλάρωσης, της καλοπέρασης και της χώνευσης, όπως ακριβώς διαλαλεί η γαλλική έκφραση entre la poire et le fromage. Όταν πέφτει ο θόρυβος κι ανεβαίνει η ανθρωπιά, όταν φεύγει η πόζα και βασιλεύει η γλυκιά ζαλάδα των επαναλαμβανόμενων «εις υγείαν!» και «τσιν-τσιν!».

Η Ισπανία έχει χαρίσει στον πολιτισμό τον Μιγκέλ δε Θερβάντες, το φλαμένκο, την ανεξιχνίαστη, μεσαιωνική γοητεία του χωριού Αλμπαραθίν και την sobremesa - δεν είναι το φαγητό, δεν είναι τα αστέρια Michelin, είναι το «μετά». Εκείνο το άπιαστο, ανεπαίσθητο κομμάτι της μέρας όπου κανείς δεν κάνει τίποτα και —ω του θαύματος— αυτό το τίποτα έχει όνομα, αξία και τελετουργία.

Η τέχνη του να καθόμαστε, η πολυτέλεια του να ακούμε, η ευγένεια του να μένουμε λίγο παραπάνω, η πιο εκλεπτυσμένη ανάγκη της αναβλητικότητας χωρίς ενοχές, το γύρισμα της πλάτης στα deadlines και στον χρόνο που τρέχει. Οι Ισπανοί δεν φεύγουν από το τραπέζι όταν τελειώσει το φαγητό—μένουν μέχρι να τελειώσει η μέρα μέσα τους.

Στο δικό μου μυαλό η sobremesa ξεπροβάλλει σαν παλμός καθημερινότητας πίσω από τις κομψές σκηνές του Call Me By Your Name, όπου η παρέα μένει για ώρες στο τραπέζι, με τα κουκούτσια από τα ροδάκινα να μαρτυρούν μια έξτρα ώρα καλοκαιριού.

Ο ποιητής και δημοσιογράφος Μανουέλ Ρίβας, με τη γαλικιανή του ευαισθησία, θα μπορούσε να περιγράψει τη sobremesa σαν εκείνο το λεπτό διάστημα ανάμεσα σε δύο κύματα, όπου η θάλασσα μοιάζει να κρατάει την αναπνοή της. Σαν κάτι που δεν θέλεις να τελειώσει.

Στο δικό μου μυαλό η sobremesa ξεπροβάλλει σαν παλμός καθημερινότητας πίσω από τις κομψές σκηνές του Call Me By Your Name, όπου η παρέα μένει για ώρες στο τραπέζι, με τα κουκούτσια από τα ροδάκινα να μαρτυρούν μια έξτρα ώρα καλοκαιριού.

Ένα κολάζ συνδαιτυμόνων που θυμίζει πως ακόμη κι όταν όλα τελειώνουν, πάντα απομένει κάτι να ειπωθεί -ένα μυστικό, μια μικρή συγγνώμη.

Ίσως τελικά η sobremesa να είναι μια μορφή αντίστασης: μια ήρεμη, αξιοπρεπής άρνηση να υποταχθούμε στον βιαστικό μας αιώνα.

Κάποτε ένας Ισπανός φίλος μού είπε ότι η sobremesa είναι ο μόνος πραγματικός χώρος ελευθερίας που έχει απομείνει. «Εκεί δεν μας βρίσκει κανείς» γέλασε πονηρά. «Ούτε αφεντικά, ούτε υποχρεώσεις, ούτε ενοχές. Μόνο ο Σαραμάγκου, ο Λόρκα, άντε και το Mediterráneo του Ζοάν Μανουέλ Σερράτ».

Ίσως τελικά η sobremesa να είναι μια μορφή αντίστασης: μια ήρεμη, αξιοπρεπής άρνηση να υποταχθούμε στον βιαστικό μας αιώνα.

Επιμύθιο: Ποιος ξέρει; Ίσως αν καθόμασταν λίγο παραπάνω γύρω από ένα τραπέζι, να είχαμε λιγότερα νεύρα και περισσότερες ιστορίες. Ίσως να μιλούσαμε πραγματικά με αυτούς που αγαπάμε. Ίσως να ανακαλύπταμε ότι ο άνθρωπος απέναντι δεν είναι τόσο βαρετός όσο τον θεωρούσαμε — ή ότι είναι ακόμη χειρότερος όπως συνέβη στην ιταλική ταινία Perfetti Sconosciuti, όπου μια ολόκληρη παρέα έγινε μπίλιες.


Μηνύματα ψυχικής ανάτασης από τον κλινικό ψυχολόγο Γιάννη Αθανασόπουλο

Η Ειρήνη και η Έλενα σε μια «θεραπευτική» συζήτηση με τον κλινικό ψυχολόγο, Γιάννη Αθανασόπουλο λίγο πριν αποχαιρετήσουμε το 2025.


READ MORE

ΑΠΟΡΡΗΤΟ