ΤΟ ΒΗΜΑ logo

Πατρίς, θρησκεία & casual σουρεαλισμός

Πατρίς, θρησκεία & casual σουρεαλισμός 1

Με τον ίδιο αδιαμφισβήτητο τρόπο που μιλούσε για τους Καλικάντζαρους ένας βουλευτής ήθελε να δηλώσει την αντίθεση του σε εκθέματα της Εθνικής Πινακοθήκης. Η διαφορά βέβαια είναι ότι είναι άλλο να δηλώνεις την αντίθεση σου και άλλο να βανδαλίζεις καλλιτεχνικά έργα στον "Οίκο της Τέχνης". Ελένη Λουκά, λείπεις...

ΑΠΟ ΜΙΚΑΕΛΑ ΘΕΟΦΙΛΟΥ

Και εκεί που σκρολάρεις τη Δευτέρα σε ένα διάλειμμα από τη δουλειά που σου πέφτει και λίγο βαριά δευτεριάτικα, διαβάζεις μία από τις πρώτες ειδήσεις στο tovima.gr ότι βουλευτής της Νίκης ως ψηφισμένος τραμπούκος μπούκαρε στην Εθνική Πινακοθήκη- κτίριο κόσμημα της Αθήνας μέσα και έξω και έσπασε εκθέματα. Αυτή  ήταν η πρώτη πληροφορία. Όσο όμως ξετυλιγόταν το κουβάρι της ιστορίας τόσο πιο σουρεαλιστικά γοητευτικό γινόταν, τόσο πιο επικίνδυνα γραφικό ήταν το περιστατικό. Ο βουλευτής και γιατρός ήταν ο Νίκος Παπαδόπουλος που ο άνθρωπος- όσο να πεις- μας είχε με κάποιο τρόπο προειδοποιήσει για τις απόψεις του που άγγιζαν τις «Πύλες του Ανεξήγητου» του συχωρεμένου του Κώστα του Χαρδαβέλλα :

Τον Δεκέμβριο του 2023, ο Νίκος Παπαδόπουλος υποστήριξε στη Βουλή πως τις ημέρες των Χριστουγέννων βγαίνουν από τις «πύλες της κολάσεως δαιμόνια, καλικάντζαροι» και επιτίθενται στον λαό του Θεού. (Δε θυμάμαι αν μας είχε πει τι έπρεπε να κάνουμε για να τους αποφύγουμε).

Σε μια άλλη παρέμβαση που είχε κάνει πριν από έναν χρόνο στη Βουλή ο βουλευτής είχε συνδέσει τον θάνατο αθλητή με το εμβόλιο για τον κορωνοϊό, προκαλώντας την έντονη αντίδραση του Άδωνι Γεωργιάδη. Γιατί να τονίσουμε σ’ αυτό το σημείο ότι ο Νίκος Παπαδόπουλος είναι καρδιοχειρουργός. Ναι;

Στην περίπτωση του βανδαλισμού των καλλιτεχνικών έργων ο βουλευτής της Νίκης και πάλι είχε προειδοποιήσει –όχι για τη βίαιη πράξη του- αλλά για το ότι γι’ αυτόν η Τέχνη δεν σημαίνει πολλά όταν του προσβάλλουν τη θρησκεία καταθέτοντας σχετική ερώτηση στην υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη. Η επίσημη απάντηση του υπουργείου Πολιτισμού στο πλαίσιο της δημοκρατίας και της κοινής λογικής ότι το «Το Υπουργείο Πολιτισμού, δρώντας πάντοτε με γνώμονα την προστασία της εν γένει πολιτιστικής και καλλιτεχνικής κληρονομιάς της χώρας, ουδέποτε προβαίνει σε ενέργειες λογοκρισίας», μάλλον δεν τον έπεισε.

Ισχύει αυτό που είχε πει ο σπουδαίος Αυστριακός μουσικός Arnold Schoenborg: «Αν είναι τέχνη, δεν είναι για όλους κι αν είναι για όλους, δεν είναι τέχνη».

Και έτσι με τον ίδιο αδιαμφισβήτητο τρόπο που μιλούσε για τους Καλικάντζαρους ήθελε να δηλώσει την αντίθεση του στα εκθέματα της Πινακοθήκης. Η διαφορά βέβαια είναι ότι άλλο να δηλώνεις την αντίθεση σου και άλλο να εισβάλλεις σε έναν δημόσιο χώρο Τέχνης και να σπας τις προστατευτικές τζαμαρίες εκθεμάτων που θεωρείς βλάσφημα. Είναι άλλο ακόμα και να βγεις με ένα πανό έξω από την Εθνική Πινακοθήκη – γιατί ακόμα και αυτό θα ήταν στο πλαίσιο της αποδοχής της διαφορετικής γνώμης- και άλλο να αρπάζεις εικόνες από την περιοδική έκθεση «Σαγήνη του Αλλόκοτου» και να φωνάζεις μέσα στον κόσμο φοβίζοντας επισκέπτες και μικρά παιδιά, βανδαλίζοντας την τέχνη μέσα… «στον οίκο της».

 Ειδοποιήθηκε η Αστυνομία, ο βουλευτής κρατήθηκε μέσα στην Πινακοθήκη, αφέθηκε ελεύθερος μετά από διαπραγματεύσεις και τα υπόλοιπα σε σχέση με το γεγονός είναι ιστορία. Και τώρα αρχίζει το «ωραίο» και το ανησυχητικό: Γιατί δεν είναι απλά ότι ένας θρησκόληπτος βουλευτής του κόμματος «Νίκη» σπάει την τζαμαρία επειδή δεν του αρέσει που ο καλλιτέχνης έχει φτιάξει την Παναγία παραμορφωμένη, είναι ότι διαβάσαμε αναρτήσεις που σε κάνουν να πέφτεις από τα σύννεφα. Ανάμεσα σ’ αυτά: «Μπράβο στο βουλευτή. Αν κάτι τέτοιο συνέβαινε σε κάποια Μουσουλμανική χώρα για τα δικά τους ιερά και όσια θα το θεωρούσαμε σωστό. Πόσο μάλλον σε μία ορθόδοξη;», ενώ ακούσαμε από παρουσιάστρια σε πρωινή εκπομπή στην τηλεόραση ότι «δεν είναι Τέχνη να προσβάλεις την Παναγιά μου».  Όμως εδώ ισχύει αυτό που είχε πει ο σπουδαίος Αυστριακός μουσικός Arnold Schoenborg: «Αν είναι τέχνη, δεν είναι για όλους κι αν είναι για όλους, δεν είναι τέχνη».

Αν επικροτήσουμε μια τέτοια βίαιη και κακοποιητική κίνηση απέναντι στην Τέχνη, υπάρχει ο κίνδυνος να χειροκροτήσουμε οποιαδήποτε είδους βία στην κοινωνία αν κάτι είναι κόντρα στα πιστεύω μας. Αύριο μπορεί κάποιος να κάψει βιβλία που δεν εγκρίνει, να βάλει μπουρλότο σε μία συναυλία ενός καλλιτέχνη που δεν του αρέσει ή ακόμα κάποιος που θεωρεί ότι η θρησκεία είναι ένα ψέμα, ν αρχίσει να σπάει εικόνες σε εκκλησίες;

Να θυμίσουμε σ’ αυτό το σημείο και να καλωσορίσουμε όσους δεν έχουν ακόμα προσγειωθεί στο 2025 ότι η Ελλάδα είναι μια πολιτισμένη δημοκρατική χώρα που εξέλεξε βεβαίως δημοκρατικά και τον κύριο Παπαδόπουλο (συνωνυμία μάλλον με τους πρόχειρους συνειρμους μου), ότι έχουμε κατοχυρωμένες ελευθερίες έκφρασης (μη βίαιης) και ότι θεωρητικά τουλάχιστον διακατεχόμαστε από την άποψη του Βολταίρου και του Διαφωτισμού που λεει «μπορεί να διαφωνώ με την άποψη σου όμως θα αγωνίζομαι για να μπορείς να την εκφράζεις ελεύθερα».

Αν επικροτήσουμε μια τέτοια βίαιη και κακοποιητική κίνηση απέναντι στην Τέχνη, υπάρχει ο κίνδυνος να χειροκροτήσουμε οποιαδήποτε είδους βία στην κοινωνία αν κάτι είναι κόντρα στα πιστεύω μας. Αύριο μπορεί ο ίδιος να κάψει βιβλία και μεθαύριο να βάλει μπουρλότο σε μία συναυλία ενός καλλιτέχνη που δεν του αρέσει. Ή ακόμα τι θα λέγαμε αν κάποιος που θεωρεί ότι η θρησκεία είναι ένα ψέμα, αρχίσει να σπάει εικόνες σε εκκλησίες; Τότε σιγά σιγά ή μάλλον γρήγορα- γρήγορα, χωρίς καν τη μηχανή το χρόνου, επιστρέφουμε πίσω στον Μεσαίωνα!

Πάντως για να λέμε του στραβού το δίκιο τα μηνύματα που παίρνουμε από κάποιους «περίεργους» τύπους στη Βουλή δε μας αφήνουν πολλά περιθώρια αμφιβολίας ότι βρισκόμαστε ήδη σ’ έναν Μετά-μεσαίωνα.

Υ.Γ. Για να μην ξεχνιόμαστε, θυμάστε ότι εκείνη η ροζ ελληνική σημαία που είχε φτιαχτεί από σεντόνια κακοποιημένων γυναικών αποσύρθηκε μετά από παρέμβαση και την οργή του επικεφαλής της Νίκης, ο οποίος έκανε λόγο για γαλανόλευκη σημαία που «βάφεται με κόκκινο μόνο με το αίμα των ηρώων μας». Όπως ήταν επίσης αναμενόμενο, ακολούθησε πλήθος αντιδράσεων από ομοϊδεάτες, που αδυνατούν να αντιληφθούν την παραβολή του θέματος και αντιλαμβάνονται την εικαστική παρέμβαση ως προσβολή του έθνους και των συμβόλων της.

Υ.Γ.2 Η έκθεση με τίτλο Η Σαγήνη του Αλλόκοτου είναι ένα θεματικό αφιέρωμα στην ελληνική τέχνη, παράλληλα με την έκθεση των 80 χαρακτικών της σειράς Los Caprichos, του Goya. Στην ομαδική αυτή έκθεση περιλαμβάνονται έργα δέκα καλλιτεχνών που από διαφορετικές αφετηρίες εναγκαλίζονται και εικονίζουν το αλλόκοτο, το υβριδικό, και το γκροτέσκο ανάμεσα στα οποία και τα έργα του Χριστόφορου Κατσαδιώτη. Ελπίζοντας ότι δεν θα "κατέβει" η έκθεση διαρκεί μέχρι το Σεπτέμβριο του 2025 στην Εθνική ΠΙνακοθήκη.

Υ.Γ.3 Μάλλον η εισβολή του Νίκου Παπαδόπουλου ήταν η πρώτη επίσκεψη του στη Εθνική Πινακοθήκη.

Υ.Γ.4 Ο εν λόγω καλλιτέχνης αλλά και οι επιμελητές της έκθεσης δε θα μπορούσαν να φανταστούν καλύτερη διαφήμιση από αυτή του βουλευτή.

ΑΠΟΡΡΗΤΟ