ΤΟ ΒΗΜΑ logo

«Ο πόλεμος είναι ειρήνη»: Όταν το Νόμπελ Ειρήνης γίνεται παράσημο σφαγής

«Ο πόλεμος είναι ειρήνη»: Όταν το Νόμπελ Ειρήνης γίνεται παράσημο σφαγής 1
Getty Images/ Ideal Image

Η υποψηφιότητα του Donald Trump για το Νόμπελ Ειρήνης, λόγω της εμπλοκής του στη σύγκρουση Ισραήλ-Ιράν, είναι η τελευταία πράξη σε ένα θέατρο παραλόγου όπου η ειρήνη μετριέται σε τόνους εκρηκτικών και αριθμό νεκρών. Το Νόμπελ Ειρήνης δεν είναι πια βραβείο αλλά ηθικός καθρέφτης μιας παρακμάζουσας Δύσης που βαφτίζει «ειρηνοποιούς» τους εμπρηστές.

ΑΠΟ ΣΙΝΤΥ ΧΑΤΖΗ

Υπάρχουν ορισμένες ειδήσεις που δεν επιδέχονται ειρωνείας. Όχι, γιατί δεν την αξίζουν (ίσα ίσα, την προκαλούν με το θράσος τους) αλλά γιατί η ειρωνεία, από ένα σημείο και μετά, καταρρέει. Ο Donald J. Trump, ο άνθρωπος που ανατίναξε διεθνείς συμφωνίες με το στόμα του και επαίνεσε ακροδεξιούς ηγέτες ως «ισχυρούς άνδρες», προτείνεται ξανά για το Νόμπελ Ειρήνης, αυτή τη φορά για τον ρόλο του στην υποτιθέμενη «εκεχειρία» μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, μετά από μια επίθεση που κατέστρεψε τρεις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις και σκότωσε αδιευκρίνιστο αριθμό ανθρώπων.

Ο πόλεμος διήρκεσε δώδεκα ημέρες. Το αίμα δεν έχει ακόμη ξεραθεί. Τα συντρίμμια δεν έχουν μαζευτεί. Το όνομα του Donald Trump φιγουράρει πια δίπλα σε εκείνα του Martin Luther King Jr., του Desmond Tutu, του Nelson Mandela. Η Ιστορία δεν έχει αιδώ, αλλά το δέρμα μας νιώθει το ψέμα. Η έννοια της ειρήνης ξεσκίζεται όταν η γλώσσα γίνεται εργαλείο του εξουσιαστή.

«Ο πόλεμος είναι ειρήνη»: Όταν το Νόμπελ Ειρήνης γίνεται παράσημο σφαγής 2
NATO

Η γελοιότητα της υποψηφιότητας δεν είναι μεμονωμένη. Δεν είναι καν πρωτόγνωρη. Ο ίδιος ο Hitler είχε προταθεί για το Νόμπελ Ειρήνης το 1939 από έναν Σουηδό πολιτικό σε μια αποτυχημένη, έστω σατιρική, χειρονομία. Ο Mussolini είχε δεχθεί παρόμοια πρόταση. Ο Henry Kissinger, ο απόλυτος μάγειρας πραξικοπημάτων και βομβαρδισμών, έφυγε από τη ζωή έχοντας κρεμάσει στον τοίχο του το εν λόγω βραβείο, για τον ρόλο του στη λήξη του Πολέμου του Βιετνάμ, τον οποίο ο ίδιος όξυνε με στρατηγική σαδιστικής επιμονής.

Ο Barack Obama, βραβευμένος προληπτικά σχεδόν, το 2009, είδε επί των ημερών του να εκτοξεύονται drones σε έξι διαφορετικές χώρες (Αφγανιστάν, Πακιστάν, Υεμένη, Σομάλια, Λιβύη, Ιράκ). Η ειρήνη, φαίνεται, είναι μια έννοια εξαγοράσιμη, διαχειρίσιμη, πολιτικά ευέλικτη. Η λογική είναι απλή: αν τελειώσεις έναν πόλεμο που εσύ προκάλεσες, είσαι ειρηνοποιός. Αν χτίσεις έναν φράχτη κι όχι μια γέφυρα, γίνεσαι υποψήφιος για το Νόμπελ.

Ο Hitler είχε προταθεί για το Νόμπελ Ειρήνης το 1939 από έναν Σουηδό πολιτικό σε μια αποτυχημένη, έστω σατιρική, χειρονομία.

Ο Trump δεν είναι μια παρέκκλιση. Είναι η λογική συνέπεια ενός θεσμού που αρνείται να κοιτάξει τη βία κατάματα. Το Νόμπελ Ειρήνης, ιδρυμένο από τον Alfred Nobel (τον χημικό που πλούτισε από την εφεύρεση της δυναμίτιδας),  είναι από μόνο του ένα παράδοξο, ένας ωραιοποιημένος μηχανισμός εξιλέωσης.Η βράβευση της ειρήνης από ανθρώπους της εξουσίας έχει πάντα κάτι το υποκριτικό: η ειρήνη δεν βραβεύεται, κατακτιέται, προστατεύεται, υποστηρίζεται από εκείνους που δεν έχουν πρόσβαση σε βήμα.

@latimes

Trump expresses frustration Israel and Iran violated peace agreement President Donald Trump said a ceasefire between Iran and Israel was in effect Tuesday after the deal initially faltered and the American leader expressed deep frustration with both sides. Israel had earlier accused Iran of launching missiles into its airspace after the truce was supposed to take effect and the Israeli finance minister vowed “Tehran will tremble.” Iran’s military denied firing on Israel, state media reported — but explosions boomed and sirens sounded across northern Israel midmorning, and an Israeli military official said two Iranian missiles were intercepted. Trump told reporters at the White House before departing for a NATO summit that in his view, both sides had violated the nascent agreement. He had particularly strong words for Israel, a close ally, while suggesting Iran may have fired on the country by mistake. But later he said the deal was saved. “ISRAEL is not going to attack Iran. All planes will turn around and head home, while doing a friendly “Plane Wave” to Iran. Nobody will be hurt, the Ceasefire is in effect!” Trump said in his Truth Social post. Read more at the link in bio.

♬ original sound - The Los Angeles Times

Η «ειρήνη» του Trump δεν είναι ειρήνη. Είναι παύση πυρών. Είναι τακτική σιωπή προκειμένου να φορτωθούν ξανά οι πύραυλοι. Είναι αλαζονική διπλωματία με το δάχτυλο στη σκανδάλη και το βλέμμα στην κάμερα. Δεν υπήρξε συμφωνία ειρήνης, δεν υπήρξε αποστρατιωτικοποίηση, δεν υπήρξε ούτε μία δημόσια συγγνώμη. Το μόνο που υπήρξε είναι η αφήγηση πως κάτι «αναπόφευκτο» αποτράπηκε. Όπως πάντα: κατασκευάζουν έναν εχθρό, φουντώνουν τη φωτιά κι όταν πέσει η στάχτη, δηλώνουν πυροσβέστες.

Αν ο Trump πάρει το Νόμπελ Ειρήνης, θα είναι απλώς η τυπική επιβεβαίωση του πόσο αδιάφορος έχει γίνει ο θεσμός. Όχι, απλώς άνευ αξίας αλλά ενεργά επικίνδυνος. Ένα βραβείο που συγκαλύπτει την εγκληματική πολιτική με ρητορικά φύλλα συκής. Δεν είναι τιμή. Είναι πλυντήριο. Ένα επικοινωνιακό ISO για γεράκια με καλοραμμένα κοστούμια.

Κι αν στον 1984 η γλώσσα ήταν εργαλείο καθυπόταξης, σήμερα είναι προϊόν marketing. Οι λέξεις ξηλώνονται από το νόημά τους και ράβονται πάνω σε δελτία Τύπου.

Ο George Orwell έγραφε στο 1984 πως «ο πόλεμος είναι ειρήνη». Αυτό ήταν ένα από τα τρία θεμέλια της Νέας Ομιλίας, της επίσημης γλώσσας του ολοκληρωτισμού. Ένα σύνθημα γραμμένο πάνω στα τείχη της απόλυτης εξουσίας: όχι για να πείσει, αλλά για να εξουδετερώσει τη σκέψη. Ήταν λιγότερο πρόταση και περισσότερο τελεσίγραφο: το να πιστεύεις πως ο πόλεμος είναι ειρήνη δεν ήταν παράδειγμα πολιτικής αφέλειας αλλά προϋπόθεση για την επιβίωσή σου σε ένα σύστημα που είχε καταργήσει τη λογική, τη μνήμη, την αλήθεια.

@abcnews

BREAKING: Israeli Prime Minister Benjamin Netanyahu congratulates President Trump and the U.S. on strike on Iranian nuclear sites: "His leadership today has made a pivot of history that can help lead the Middle East and beyond to a future of prosperity and peace."

♬ original sound - ABC News

Κι αν στον 1984 η γλώσσα ήταν εργαλείο καθυπόταξης, σήμερα είναι προϊόν marketing. Οι λέξεις ξηλώνονται από το νόημά τους και ράβονται πάνω σε δελτία Τύπου. Ειρήνη δεν σημαίνει πια αρμονική συνύπαρξη. Σημαίνει «επανεκκίνηση της στρατηγικής ισορροπίας». Δεν σημαίνει αποτροπή της βίας αλλά μονομερής ανατίναξη στόχων με τη συνοδεία ενός tweet με όλα τα γράμματα κεφαλαία, σαν μπάρμπας που εύχεται «ΚΑΛΗΜΕΡΑ ΚΑΙ Η ΠΑΝΑΓΙΑ ΜΑΖΙ ΜΑΣ».

«Ο πόλεμος είναι ειρήνη»: Όταν το Νόμπελ Ειρήνης γίνεται παράσημο σφαγής 3

Όταν ο Trump βαφτίζει «ειρηνευτική παρέμβαση» έναν βομβαρδισμό, δεν το κάνει επειδή δεν ξέρει τι λέει (όσο πνευματικά και λεκτικά περιορισμένος κι αν είναι). Το κάνει επειδή ξέρει πολύ καλά τι λέει. Ξέρει ότι η λέξη «ειρήνη» έχει πλέον εμπορική αξία. Πουλάει διεθνές κύρος, προσφέρει φθηνή εξιλέωση, και κυρίως αποπροσανατολίζει. Είναι ένα λευκό πέπλο που σκεπάζει τα σπλάχνα του θύματος.

H ειρήνη δεν βραβεύεται, κατακτιέται, προστατεύεται, υποστηρίζεται από εκείνους που δεν έχουν πρόσβαση σε βήμα.

Ο Orwell προειδοποιούσε για έναν κόσμο όπου η αλήθεια δεν έχει καμία σημασία μπροστά στην επανάληψη. Κι αυτό ακριβώς βλέπουμε σήμερα: ένα σύστημα που ανακυκλώνει τα ίδια ψεύδη με νέες λεζάντες. Ο Trump δεν είναι η παραμόρφωση του κανόνα αλλά ο ίδιος ο κανόνας χωρίς μάσκα. 

Το Νόμπελ Ειρήνης του 21ου αιώνα φαίνεται να συμφωνεί. Έτσι λειτουργεί πια η φαντασιακή μας τάξη: δοξάζουμε τους δυνάστες, βαφτίζουμε «νίκη» τον αφανισμό και την ειρήνη τη μετράμε σε νεκρά παιδιά. 

Έτσι λειτουργεί πια η φαντασιακή μας τάξη: δοξάζουμε τους δυνάστες, βαφτίζουμε «νίκη» τον αφανισμό και την ειρήνη τη μετράμε σε νεκρά παιδιά. 

Όταν, λοιπόν, διαβάζουμε την πρόταση για το Νόμπελ Ειρήνης του Trump, ας θυμόμαστε: δεν πρόκειται για ένα γραφικό παραστράτημα. Είναι η φυσική κατάληξη ενός κόσμου που έχει ξεχάσει τι σημαίνει «ειρήνη». Ή, μάλλον, ενός κόσμου που φροντίζει να ξεχάσουμε εμείς.

Αλλά η Ιστορία, εκείνη που γράφεται στα χαλάσματα και όχι στα συνέδρια, δεν ξεχνά. Δεν βραβεύει. Δεν συγχωρεί.


Demy: Όρια, φόβοι και η επιστροφή στον πυρήνα

Η Ειρήνη και η Έλενα υποδέχονται στο στούντιο τη Demy για μια ειλικρινή συζήτηση που θα σας αγγίξει περισσότερο από όσο φαντάζεστε.


READ MORE

ΑΠΟΡΡΗΤΟ