ΤΟ ΒΗΜΑ logo

Νεραντζούλα φουντωμένη που ‘ναι τ’ άνθη σου 1

Η Αθήνα δεν θα ήταν η Νο1 πόλη στον κόσμο με την πιο ωραία μυρωδιά αν δεν υπήρχαν οι νεραντζιές της, τα καρποφόρα τοτέμ της, οι πικρές ξαδέρφες των πορτοκαλιών, τα σοφά, καρτποσταλικά της δέντρα που μαρτυρούν την ταραγμένη ιστορία της.

ΑΠΟ ΕΦΗ ΑΛΕΒΙΖΟΥ

Ένας υπόκωφος, επίμονος πλην αμυδρός ήχος από χειροκίνητο πριόνι ακούγεται κάτω από το σπίτι, έξω στον δρόμο, γύρω στις εννιά το πρωί. Βγαίνω στη βεράντα για να δω τους γείτονες με κάποιον που θα μπορούσε να παίζει σε πολλά ταμπλό όπως για παράδειγμα γεωπόνος, ή πριονιστής ή απλά «γνώστης».

«Θέλεις να κάνουμε τις νεραντζιές σου, λεμονιές;» έρχεται η ουρανοκατέβατη ερώτηση, η οποία αναφέρεται στα δύο καλοκλαδεμένα δέντρα του πεζοδρομίου που αναλογεί στη façade της οικίας μου. «Μπολιάσαμε όλη τη δενδροστοιχεία εκτός από αυτές τις δύο» ακολουθεί μια αλλόκοτη επεξήγηση, η οποία μπερδεύει τα πράγματα αντί να τα βάλει στη θέση τους,

«Δηλαδή, για να καταλάβω, υπάρχει κάποιο πρόβλημα με τα νεράντζια; Μας κάνανε κάτι;» ρωτάω ενώ αρνούμαι να μπω στη διαδικασία ευγονισμού των περήφανων εσπεριδοειδών. Η νεραντζιές ή «πορτοκαλιές της Σεβίλλης» είναι αναπόσπαστο κομμάτι της αθηναϊκής εικόνας, μαζί τις μοβ τζακαράντες που ύμνησε ο Γιώργος Σεφέρης και τις αιωνόβιες ελιές του Γιάννη Ρίτσου. Άσε που είναι πολύ πιο ινσταγκραμικές από τις λεμονιές.

H Αγγλίδα Κλερ Φούλερ στο βιβλίο της Bitter Orange χρησιμοποιεί το νεράντζι ως σύμβολο της εμμονής, της επιθυμίας και των θολών γραμμών μεταξύ αλήθειας και ψέματος.

«Ήταν ένα καλοκαίρι ουρανοκατέβατο. Οι λέξεις είχαν χάσει το νόημά τους. Όλα πήγαιναν στραβά» γράφει η Έρση Σωτηροπούλου στο βραβευμένο και πολυμεταφρασμένο μυθιστόρημά της Σιγκ Ζαγκ στις Νεραντζιές, το οποίο το 2008 ήρθε αντιμέτωπο με σκληρή λογοκρισία, ενώ η Αγγλίδα Κλερ Φούλερ στο βιβλίο της Bitter Orange χρησιμοποιεί το νεράντζι ως σύμβολο της εμμονής, της επιθυμίας και των θολών γραμμών μεταξύ αλήθειας και ψέματος.

«Στον Ερωτόκριτο βρίσκουμε τη λέξη νεραντζάτο, για το χρώμα που σήμερα λέμε πορτοκαλί. Ο ρηγόπουλος του Αναπλιού με νεραντζάτα κι αργυρά ρούχα ‘τονε ντυμένος, νέος, εικοσιδυό χρονών, ομορφοκαμωμένος» γράφει ο συγγραφέας και μεταφραστής Νίκος Σαραντάκος στην ιστοσελίδα του.

Οι διασταυρωμένες πληροφορίες λένε ότι στην Αθήνα υπάρχουν περισσότερες από 30 χιλιάδες νεραντζιές και βρίσκονται εδώ από τον 19ο αιώνα, όταν η βασίλισσα Αμαλία τις έφερε από το Βιετνάμ μαζί με εκατοντάδες άλλα είδη εξωτικών και μη φυτών.

Είναι δέντρα αειθαλή με σκούρα πράσινα, γυαλιστερά φύλλα και λευκά άνθη. Ο καρπός τους έχει ένα δροσιστικό άρωμα, κάτι μεταξύ πορτοκαλιού και γκρέιπφρουτ. Η αντοχή τους στις δύσκολες καιρικές συνθήκες και στις ασθένειες είναι μερικοί από τους λόγους για τους οποίους τα δέντρα αυτά κυριάρχησαν στην πόλη.

Οι διασταυρωμένες πληροφορίες λένε ότι στην Αθήνα υπάρχουν περισσότερες από 30 χιλιάδες νεραντζιές και βρίσκονται εδώ από τον 19ο αιώνα, όταν η βασίλισσα Αμαλία τις έφερε από το Βιετνάμ μαζί με εκατοντάδες άλλα είδη εξωτικών και μη φυτών.

Ωστόσο, αυτά τα «αστικά» νεράντζια είναι κυρίως διακοσμητικά, σαν prop φωτογράφησης ή αυτοσχέδιες μπάλες -κανείς δεν τα μαζεύει για τη φρουτιέρα του. Μόνο για γλυκό του κουταλιού. Το σιροπιασμένο νεραντζάκι εξακολουθεί να διατηρεί αυτή την ιδιότητα της παραδοσιακής φιλοξενίας ως σημείο εκκίνησης για τη δημιουργία νέων συνειρμών και την κατασκευή φρέσκων νοημάτων.

«Μετά από μια συγκεκριμένη διαδικασία και με την προσθήκη ζάχαρης, το νεράντζι χρησιμοποιείται συχνά για την παρασκευή μαρμελάδων και γλυκών. Επίσης, τα φύλλα, τα άνθη και η φλούδα, λόγω του αρώματός τους χρησιμοποιούνται για την παρασκευή ζαχαρωδών προϊόντων, σε αλκοολούχα ποτά και στην αρωματολογία» προσθέτει το organicallycooked.blogspot.com.

Η Μηχανή του Χρόνου θυμάται τον μετέπειτα αντιστασιακό, Ιάκωβο Βαγιάκη, ο οποίος παιδί ακόμα, περιέγραφε τις στιγμές της γερμανικής παρέλασης των Ναζί στην Αθήνα: «Ο κόσμος κλείστηκε στα σπίτια του, έχοντας κλειστά ακόμη και τα παράθυρα. Η Αθήνα ήταν μια έρημη πόλη και όχι βέβαια από φόβο, αλλά σαν ένδειξη διαμαρτυρίας και περιφρόνησης. Εγώ έχοντας την περιέργεια της ηλικίας μου -ήμουν μόλις 13 ετών- παρακολουθούσα τα συμβαίνοντα από τις γρίλιες. Κάποια στιγμή ακούστηκε θόρυβος. Γερμανική μηχανοκίνητη φάλαγγα κατηφόριζε την Ακαδημίας και μπήκε στην πλατεία Κάνιγγος, που τότε είχε κυκλική κυκλοφορία. Έκανε στάση στην πλατεία... Οι Γερμανοί στρατιώτες όρμισαν στις γύρω νεραντζιές, έκοβαν νεράντζια και τα έτρωγαν. Ποιος ξέρει γιατί έγινε αυτό, ίσως να τα πέρασαν για πορτοκάλια...».

Διαβάζοντας για το νεοφερμένο έντομο από την Ασία που απειλεί τις αθηναϊκές νεραντζιές μας κάνοντάς τες μαύρες, θυμάμαι τους γείτονες και τον γεωπόνο, ή πριονιστή ή απλά «γνώστη» που ήθελαν να μεταμορφώσουν τα αγέρωχα και αυτάρκη δέντρα σε citrus Φρανκενστάιν -ίσως κάτι να είχε πάρει το αυτί τους, ποιος ξέρει.  


Γυναικεία ζήλια: Όταν γίνεται τοξική + πώς να ζηλέψεις σωστά

Παρασκευή σημαίνει νέο επεισόδιο "Έχεις Δυο Λεπτά;" και αυτή τη φορά, η συζήτηση ξεκινά από τη ζήλια - όχι ως κατινιά, αλλά ως σύνθετο ανθρώπινο συναίσθημα.


ΑΠΟΡΡΗΤΟ