ΤΟ ΒΗΜΑ logo

Η αυτοπροστασία μίας «πεταλούδας» σε μία εποχή που η ανήλικη βία εγείρει τρόμο ολούθε

Η αυτοπροστασία μίας «πεταλούδας» σε μία εποχή που η ανήλικη βία εγείρει τρόμο ολούθε 1
IStock

Η σχολική βία δεν είναι αποτυχία των παιδιών· είναι επιτυχία της αδιαφορίας των μεγάλων. Όταν το σχολείο μαθαίνει σιωπή αντί για ασφάλεια και τιμωρία αντί για φροντίδα, τότε ο φόβος γίνεται μάθημα — και το περνούν όλοι.

ΑΠΟ ΕΙΡΗΝΗ ΖΟΥΡΝΑΤΖΗ

Η κόρη μου η Φαίδρα είναι 8 ετών. Ο γιος μου Δημήτρης 5. Συχνά σε πηγαδάκια γονέων και φίλων καταλήγω να κρατάω το κεφάλι μου και να ψελλίζω «Χριστέ μου τι μας περιμένει;». Και σε δευτερόλεπτα αναρωτιέμαι, αν είμαι αδιάκοπα κοντά τους, αν τους μιλώ για όλα ανοιχτά, αν έχω τον απόλυτο έλεγχο σε ό,τι μπορεί να είναι απειλή για τη ζωή τους, όλα θα πάνε καλά. Βλέπουμε όμως πως και αυτό ακόμα, μπορεί να είναι φρούδα ελπίδα.

Οι κίνδυνοι, οι απειλές, οι πηγές κάθε κακού είναι παντού γύρω μας. θα μου πεις, εκπλήσσεσαι; Όχι, διότι πάντα υπήρχε σχολική βία, ναρκωτικά και παραβατικές συμπεριφορές σε ανήλικα παιδιά.

Η τρομακτική όμως έξαρση βίας, σε σχολεία, πλατείες, δρόμους, πάρκα είναι αληθινά εντυπωσιακά μεγαλύτερη. Εντυπωσιακά πιο ανησυχητική. Εντυπωσιακά συχνή. Και αν και στη δική μου γενιά υπήρχαν τέτοια κρούσματα, παραμένω έκπληκτη με ό,τι διαδραματίζεται καθημερινά γύρω μου. Τι φταίει όμως; 

Στα σχολεία λέμε ότι «μορφώνουμε». Κι όμως, στις αυλές και στους διαδρόμους, η βία περπατά ανενόχλητη, σαν να είναι φυσικό φαινόμενο. Ένα παιδί κουβαλά μαχαίρι. Όχι, γιατί γεννήθηκε επικίνδυνο, αλλά γιατί το αφήσαμε να πιστέψει ότι ο φόβος είναι δύναμη και η απειλή τρόπος να ακουστεί.

Τα σχολεία δεν χρειάζονται περισσότερη σιωπή, ούτε περισσότερα χαλιά για να κρύβουμε από κάτω τη βία. Χρειάζονται θάρρος. Να ειπωθεί καθαρά: όταν η βία μπαίνει στην τάξη, κάποιος έχει ήδη αποτύχει.
Η αυτοπροστασία μίας «πεταλούδας» σε μία εποχή που η ανήλικη βία εγείρει τρόμο ολούθε 2
IStock

Στα σχολεία υποτίθεται ότι μαθαίνουμε γράμματα. Στην πράξη, πολλά παιδιά μαθαίνουν φόβο. Μαθαίνουν να κοιτούν κάτω, να σωπαίνουν, να μετράνε βήματα στους διαδρόμους για να αποφύγουν το επόμενο χτύπημα, την επόμενη απειλή. Και όταν ένα παιδί μπαίνει στο σχολείο με μαχαίρι, δεν είναι «μεμονωμένο περιστατικό». Είναι το αποτέλεσμα μιας μακράς, βολικής αδιαφορίας.

Και όλοι κοιτάζουν αλλού. «Παιδιά είναι», λένε. Μέχρι να μην είναι πια παιχνίδι. Μέχρι το σχολείο —που θα έπρεπε να είναι καταφύγιο— να γίνει χώρος τρόμου. Εκεί όπου η σιωπή των μεγάλων γίνεται συνενοχή και η αδιαφορία μετατρέπεται σε κίνδυνο.

Η βία στα σχολεία δεν πέφτει από τον ουρανό. Καλλιεργείται. Με κοροϊδία που αγνοείται, με εκφοβισμό που βαφτίζεται «πλάκα», με προβλήματα που σπρώχνονται κάτω από το χαλί για να μη χαλάσει η εικόνα. Κι όταν ένα παιδί φτάνει να απειλεί άλλα παιδιά, όλοι ξαφνικά «πέφτουν από τα σύννεφα».

Όχι. Δεν φταίνε «οι κακοί μαθητές». Φταίει ένα σύστημα που μαθαίνει στα παιδιά να σωπαίνουν αντί να μιλούν, να αντέχουν αντί να προστατεύονται. Φταίει η άρνηση να δούμε ότι η βία δεν είναι πειθαρχικό ζήτημα, αλλά κοινωνικό καμπανάκι.

Τα όπλα δεν έχουν θέση στα σχολεία. Ο φόβος δεν είναι μάθημα. Και η βία δεν είναι λύση — είναι αποτυχία όλων μας. Αν θέλουμε σχολεία με φωνές και όχι με σιωπές τρόμου, πρέπει να σταματήσουμε να συνηθίζουμε το απαράδεκτο και να δράσουμε πριν να είναι αργά.

Γιατί η βία δεν ξεκινά από το μαχαίρι. Ξεκινά από τα βλέμματα που δεν είδαν, από τα στόματα που είπαν «μη δίνεις σημασία», από τους μεγάλους που προτίμησαν την ησυχία από τη σύγκρουση με την πραγματικότητα. Ξεκινά όταν ο εκφοβισμός βαφτίζεται «παιδική σκληράδα» και η κραυγή για βοήθεια αντιμετωπίζεται ως υπερβολή.

Και μετά όλοι σοκάρονται. Κάμερες, ανακοινώσεις, «καταδικάζουμε τη βία». Λόγια φτηνά, μετά την πράξη. Γιατί πριν; Πού ήταν η φροντίδα, η πρόληψη, η ουσιαστική παρουσία; Πού ήταν το σχολείο όταν έμαθε στα παιδιά να αντέχουν αντί να προστατεύονται;

Ένα παιδί που επιτίθεται, δεν γεννήθηκε τέρας. Έγινε σύμπτωμα. Σύμπτωμα ενός συστήματος που αποτυγχάνει να ακούσει, να στηρίξει, να θέσει όρια. Αλλά η κοινωνία προτιμά τους ενόχους απ’ τις ευθύνες. Είναι πιο εύκολο να δείχνεις ένα παιδί με το δάχτυλο παρά να κοιταχτείς στον καθρέφτη.

Ένα παιδί που επιτίθεται, δεν γεννήθηκε τέρας. Έγινε σύμπτωμα. Σύμπτωμα ενός συστήματος που αποτυγχάνει να ακούσει, να στηρίξει, να θέσει όρια. Αλλά η κοινωνία προτιμά τους ενόχους απ’ τις ευθύνες. Είναι πιο εύκολο να δείχνεις ένα παιδί με το δάχτυλο παρά να κοιταχτείς στον καθρέφτη.

Τα σχολεία δεν χρειάζονται περισσότερη σιωπή, ούτε περισσότερα χαλιά για να κρύβουμε από κάτω τη βία. Χρειάζονται θάρρος. Να ειπωθεί καθαρά: όταν η βία μπαίνει στην τάξη, κάποιος έχει ήδη αποτύχει. Και αυτός ο κάποιος δεν είναι μόνο το παιδί που κρατά το μαχαίρι — είναι όλοι όσοι έκαναν πως δεν έβλεπαν μέχρι να γίνει αργά.

Το ποινικό της μητρώο της ανήλικης μαθήτριας είναι μαυρισμένο με τρεις συλλήψεις μέσα στο 2025.

Στις 26 Ιουλίου μαχαίρωσε πρώην συμμαθήτριά της στην περιοχή του Γκύζη. Το παιδί μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο και έκανε 5 ράμματα. «Ήθελα την εκφοβίσω όχι να την τραυματίσω», είχε πει στην Ασφάλεια.

Στις 6 Σεπτεμβρίου ενεπλάκη σε επεισόδιο μεταξύ ανηλίκων στον Άγιο Παντελεήμονα. Ενώ  στις 19 Οκτωβρίου οι αστυνομικοί της ασφάλειας την εντόπισαν στην πλατεία του Αγίου Παντελεήμονα να έχει πάνω της μαχαίρι 18 εκατοστών. Η δράστις 16 ετών πηγαίνει τρίτη Γυμνασίου. Έχει χάσει χρονιά. Πέρυσι είχε μείνει από απουσίες από τον Οκτώβριο. Ο πατέρας της είναι πρώην αστυνομικός κι έχει ακόμα 3 αδέρφια.

Στην κατάθεσή της υποστήριξε ότι είχε μαζί της το μαχαίρι, τύπου «πεταλούδα» για λόγους προστασίας. Από ποιον; Γιατί; Πώς; Αναπάντητα ερωτηματικά σε μία εποχή που μετράμε καθημερινά κρούσματα σχολικής βίας και όχι μόνο, από παιδιά. ΠΑΙΔΙΑ.

Προσωρινά κρατούμενη κρίθηκε με σύμφωνη γνώμη ανακρίτριας και εισαγγελέα, η 16χρονη μαθήτρια που μαχαίρωσε 14χρονη σε γυμνάσιο της Κυψέλης.


The AURA effect: Τα μυστικά των γυναικών που μαγνητίζουν και η ήσυχη δύναμη της αληθινής κομψότητας

Σε μια χαλαρή κουβέντα μπροστά στην κάμερα, η Ειρήνη Ζουρνατζή και η Έλενα Πάκου μιλούν για τη σιωπηλή δύναμη εκείνων των γυναικών που αποπνέουν φινέτσα χωρίς προσπάθεια.


READ MORE

ΑΠΟΡΡΗΤΟ