Adolescence: «Μήπως οι συζητήσεις για το μπούλινγκ είναι λίγο cringe» + άλλες 14 σκέψεις που είχα βλέποντας τη viral σειρά

Και ενώ παρακολουθούμε την προσπάθεια του Jamie να κατανοήσει τον κόσμο γύρω του, μας καλεί να σκεφτούμε πώς εμείς οι ίδιοι διαχειριζόμαστε την πληροφορία και την προσωπική μας ευθύνη μέσα σε αυτό το ψηφιακό χάος.

Mερικές σκόρπιες σκέψεις που μου γέννησε η σειρά:

1. Η σειρά δεν είναι ένα whodunit. Το πρώτο επεισόδιο βάζει τέλος στην ερώτηση που περιμένει κανείς να είναι το κεντρικό της μυστήριο: ποιος πραγματικά το έκανε; Το ενδιαφέρον μετατοπίζεται αλλού – στο γιατί το έκανε και στο τι κάνουμε μετά.

2. Δεν υπάρχουν τέλεια θύματα. Ενώ η δολοφονημένη Katie υπήρξε θύμα revenge porn, η σειρά αποκαλύπτει ότι κι εκείνη ασκούσε μπούλινγκ στους συμμαθητές της. Αυτές οι δύο πραγματικότητες συνυπάρχουν και η σειρά μας καλεί να τις δεχτούμε χωρίς να μειώνει το τραύμα της. Το να απαιτούμε «αψεγάδιαστα» θύματα είναι ένας μηχανισμός που χρησιμοποιείται για να αποσιωπηθούν οι εμπειρίες τους. Αν τα θύματα δεν ταιριάζουν σε μια συγκεκριμένη αφήγηση αθωότητας, ξαφνικά η συζήτηση απομακρύνεται από τη βία που υπέστησαν. Όμως αυτό δε θα έπρεπε να αφαιρεί από το βίωμά τους, ούτε να ακυρώνει το γεγονός ότι υπήρξαν θύματα.

View this post on Instagram

A post shared by Adolescence (@adolescence.netflix)

3. Το παιδί που κατουρήθηκε πάνω του με την έφοδο της αστυνομίας σπίτι του, είναι το ίδιο παιδί που μαχαίρωσε μέχρι θανάτου τη συμμαθήτριά του. Το βλέμμα της σειράς είναι σκληρό και αντικειμενικό. Η κάμερα στέκεται πάνω στον Jamie καθώς το σύστημα τον καταπίνει, χωρίς να του χαρίζεται. Είναι ακόμα ένα παιδί. Κι όμως, το ίδιο παιδί είναι παράλληλα ικανό για το πιο αδιανόητο έγκλημα.

4. Καιρός ήταν μια σειρά να πει τα πράγματα με το όνομά τους: red-pill, manosphere, incels. Αν δε γνωρίζετε τις παραπάνω λέξεις, είστε τυχεροί. Τα παιδιά σας, ωστόσο, μπορεί να μην είναι το ίδιο τυχερά, καθώς είναι σχεδόν βέβαιο ότι τις γνωρίζουν. Κατά τα άλλα, στην Ελλάδα ασχολούμαστε ακόμη με το αν η τραπ διαφθείρει τη νεολαία.

5. Incels: Αυτοί οι τύποι, που δεν καταλαβαίνουν ότι η κοινωνία δεν τους χρωστάει τίποτα, παλεύουν να βρουν μια λογική για να δικαιολογήσουν το μισογυνισμό τους. Οι «incels» είναι απλώς ο αποδέκτης ενός καπιταλιστικού κοινωνικού συστήματος που τους έχει πει ότι είναι αποτυχημένοι επειδή δεν έχουν το «δικαίωμα» να έχουν υγιείς ερωτικές και σεξουαλικές σχέσεις. Δεν είναι μόνο θύματα του συστήματος, είναι και οι ίδιοι επικίνδυνοι όταν αρχίζουν να βλέπουν τις γυναίκες σαν αντικείμενα ή εχθρούς.

6. Η ραγδαία εξάπλωση της ακροδεξιάς και του μισογυνισμού στους νέους είναι κάτι που δεν μπορούμε να αγνοήσουμε. Η βία, οι επιθέσεις, οι σεξιστικές αντιλήψεις – δεν είναι απλώς πιξελιασμένα λόγια πίσω από οθόνες, είναι πράξεις. Κι οι σκέψεις του νεαρού Jamie μας τρομάζουν γιατί φαίνεται να είναι ο καθρέφτης μιας κοινωνίας που παραπαίει. Το Adolescence δεν είναι απλώς μια σειρά για incels - αν και καταπιάνεται (και) με αυτό το φαινόμενο. Είναι μια σειρά για την τοξική αρρενωπότητα, τη νεανική οργή και το βαθιά ριζωμένο φόβο της απόρριψης.

View this post on Instagram

A post shared by Adolescence (@adolescence.netflix)

7. Δεν βλέπουμε την πραγματική εσωτερική σκέψη του Jamie ή των συμμαθητών του. Είμαστε πάντα στην απ' έξω. Η σειρά μάς τοποθετεί στην οπτική γωνία των ενηλίκων: των δασκάλων, των αστυνομικών, της ψυχολόγου, των γονιών. Η απόσταση από το εσωτερικό σύμπαν του Jamie καθιστά ακόμη πιο τρομακτική την αίσθηση της αποτυχίας στην κατανόηση των νέων. Δεν είναι μια ιστορία που μας βάζει στη θέση του θύτη. Είναι μια ιστορία που μας αφήνει να νιώσουμε το κενό που άφησε πίσω του.

8. Μήπως οι συζητήσεις για το μπούλινγκ είναι λίγο cringe; Όλοι μιλούν για τον σχολικό εκφοβισμό εδώ και χρόνια: στο σχολείο, στις εκθέσεις των πανελληνίων, σε σεμινάρια και ημερίδες, σε άρθρα, σε δελτία ειδήσεων, στις ομαδικές συνομιλίες των γονέων. Κι, όμως, το φαινόμενο δείχνει μόνο να αυξάνεται και να αγριεύει. Σε μια σκηνή, ένα παιδι αναφέρει πως οι ενήλικες όλο μιλούν για το μπούλινγκ, αναδεικνύοντας πως ίσως κι εμείς (κηδεμόνες, εκπαιδευτικοί, δημοσιογράφοι) μιλάμε για αυτο το φαινόμενο με τρόπο επιφανειακό, τετριμμένο, απομακρυσμένο από το πεδίο της δράσης, αποτυγχάνοντας να αγγίξουμε τους βασικούς θύτες κι αποδέκτες του φαινομένου. Μιλάμε σαν να γράφουμε «Σκέφτομαι και γράφω». Ο σχολικός εκφοβισμός κινδυνεύει να γίνει κάτι σαν την όξινη βροχή, την παιδική παχυσαρκία και την τρύπα του όζοντος.

9. Τα παιδιά δεν είναι πια τα παιδιά που ήμασταν εμείς. Όταν παρακολουθείς αυτή τη σειρά, βλέπεις την απόσταση που έχουν τα νέα παιδιά από τις δικές μας παιδικές πραγματικότητες (και το λέω αυτό ως άτομο κάτω των 30). Η ψυχολογική ένταση που τους δημιουργούν όλα αυτά τα τοξικά πρότυπα είναι αβυσσαλέα.

10. «Α το λέμε; Το λέμε», σκέφτηκα όταν άκουσα το όνομα του Andrew Tate. Είναι τρομακτικό να σκέφτεσαι πόσο εύκολα μπορεί κάποιος να πάρει τις ζωές των άλλων και να τις στραγγαλίσει με μια «φιλοσοφία» μπολιασμένη με μίσος. Ο Andrew Tate, πέρα από την προβολή του ως μισογύνης influencer, έχει συνδεθεί με σοβαρές κατηγορίες, όπως εμπορία ανθρώπων και σεξουαλική εκμετάλλευση. Η κυβέρνηση Trump, μάλιστα, πρόσφατα φέρεται να έχει ασκήσει πιέσεις προς τη Ρουμανία για να αρθούν οι περιορισμοί στους οποίους είχε υποβληθεί ο Tate, και να του επιτραπεί να ταξιδεύει ελεύθερα, ενόσω εκκρεμούν σοβαρές νομικές διαδικασίες.

11. «Τα παιδιά αυτά δεν αντέχονται». Ένα από τα πιο ισχυρά σημεία της σειράς είναι η απελπισία των ενηλίκων μπροστά στη σύγχυση και την αδυναμία τους να διαχειριστούν τα παιδιά τους. Η φράση ενός δασκάλου «Αυτά τα παιδιά είναι αδύνατο να τα καταλάβεις» είναι κομβική. Οι ενήλικες είναι τόσο απελπισμένοι και η κατάσταση στα σχολεία τόσο χαοτική, που η σειρά μας προτρέπει να αναρωτηθούμε αν όντως τα σχολεία και η κοινωνία εν γένει είναι έτοιμα να αναλάβουν αυτή την ευθύνη.

12. Μπορεί ποτέ ένας γονέας να είναι βέβαιος ότι έκανε αρκετά για το παιδί του; Οι γονείς σήμερα μεγαλώνουν παιδιά σε έναν κόσμο που έχει αλλάξει ριζικά, αδυνατώντας να τα προστατέψουν από τους φυσικούς κινδύνους της ζωής ή τους σύγχρονους ψηφιακούς κινδύνους.

View this post on Instagram

A post shared by Adolescence (@adolescence.netflix)

13. Πώς μπορείς να είσαι σίγουρος ότι το παιδί σου δεν θα χαθεί; Και πώς επιβιώνεις όταν ανακαλύπτεις ότι ίσως το έχεις ήδη χάσει;

14. Η σειρά δεν μας προσφέρει καμία ξεκάθαρη εξήγηση για την άνοδο της βίας μεταξύ ανηλίκων. Ναι, φταίνε οι ορμόνες. Φταιεί και το cyberbullying. Η επιρροή του διαδικτύου. Ο μισογυνισμός, η ομοφοβία, ο ρατσισμός. Η σκληρότητα που υπήρχε ανέκαθεν, αλλά τώρα έχει νέα εργαλεία. Ποιος παράγοντας είναι ο πιο σημαντικός, όμως; Δεν ξέρουμε. Και αυτό είναι τρομακτικό.

15. Τι πήγε τόσο στραβά; Η τελευταία σκηνή της σειράς, η πιο συναισθηματική, μας δείχνει τους γονείς του Jamie να βασανίζονται από την ερώτηση του τι πήγε στραβά και πώς απέτυχαν ως γονείς. Η μητέρα του λέει ότι ο Jamie ποτέ δεν άφηνε το δωμάτιό του κι ο πατέρας του αναρωτιέται αν θα μπορούσε να τον είχε γράψει σε κάποιο άθλημα κι αν η κακοποίηση που ο ίδιος ως παιδί δέχτηκε από τα χέρια του πατέρα του, μπορεί να κληροδοτήθηκε ως τραύμα στο παιδί του - το λεγόμενο διαγενεακό τραύμα. Αυτή η αβεβαιότητα είναι ανατριχιαστική, γιατί δείχνει ότι, τελικά, η μοίρα των παιδιών μας δεν είναι ποτέ τελείως στα χέρια μας.

Η σειρά τελειώνει, αφήνοντάς μας με την αίσθηση ότι δεν υπάρχουν απαντήσεις. Αντιθέτως, δημιουργεί έναν χώρο για σκέψη και αναστοχασμό, αφήνοντάς μας να αναρωτηθούμε ποιο είναι το πραγματικό βάρος της ψηφιακής εποχής για τους νέους και ποιες είναι οι δυνατότητες των ενηλίκων να τους καθοδηγήσουν. Το τελικό μήνυμα της σειράς είναι ότι η πραγματικότητα της εκπαίδευσης, της οικογένειας και της κοινωνίας μας είναι αρκετά πιο περίπλοκη από ό,τι μπορούμε να κατανοήσουμε και ότι η αλήθεια είναι ίσως κάτι που δεν θα βρούμε ποτέ.

Η καταστροφή που έχει επιφέρει το δράμα της Katie είναι τόσο μεγάλη κι η παρακολούθηση της εξέλιξης της οικογένειας του Jamie μάς υπενθυμίζει ότι, αν και μπορούμε να κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε ως γονείς, η πραγματικότητα είναι ότι η καταστροφή δεν είναι πάντα στο χέρι μας για να την αποτρέψουμε.