Στη βελτίωση των στοιχείων της ελληνικής οικονομίας και την εκτόξευση του τουριστικού ρεύματος κατά τη διάρκεια των δύο περίπου ετών που διήρκεσαν οι διαδικασίες για την 20ετή επέκταση της σύμβασης παραχώρησης του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών (ΔΑΑ), αποδίδουν πηγές του ΤΑΙΠΕΔ τον υπερδιπλασιασμό του τιμήματος. Το Ταμείο θέλησε να χαρτογραφήσει τη διαδικασία που οδήγησε στην αύξηση του τιμήματος από 600 εκατ. ευρώ στα 1,382 δισ. ευρώ συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ, απαντώντας ουσιαστικά στα πυρά της αντιπολίτευσης.
Επισημαίνοντας παράλληλα ότι η καθυστέρηση που προέκυψε λόγω της πολυπλοκότητας της διαδικασίας, οδήγησε το ΤΑΙΠΕΔ να θέσει ένα νέο πλαίσιο διαπραγμάτευσης, το οποίο και λάμβανε πλέον υπόψη τις νέες συνθήκες που επικρατούν στην ελληνική οικονομία. Στον χρόνο που έχει μεσολαβήσει η δυναμική και οι προοπτικές που έχουν αναδειχθεί για το «Ελευθέριος Βενιζέλος», αλλά και η παρέμβαση της Διεύθυνσης Ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής επανέφεραν στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης το Ταμείο και τους μετόχους του ΔΑΑ
Η πρόβλεψη για επέκταση της αρχικής σύμβασης
Η ολοκλήρωση της παράτασης της σύμβασης παραχώρησης εντάσσεται στο πλαίσιο των μνημονιακών υποχρεώσεων που έχει αναλάβει η χώρα απέναντι στους δανειστές της, προκειμένου να ακολουθήσει και η πώληση του 30% του ΔΑΑ που κατέχει το ΤΑΙΠΕΔ. Όμως η δυνατότητα παράτασης της υφιστάμενης σύμβασης, που υπογράφηκε στις 31 Ιουλίου 1995, προβλέφθηκε από την αρχική σύμβαση. Σύμφωνα με το άρθρο 4.1, προβλέπεται ότι δέκα χρόνια πριν λήξει η αρχική διάρκεια (2026) τα μέρη θα προσέλθουν σε διαπραγματεύσεις σχετικά με ενδεχόμενη παράταση.
Όπως σχολιάζεται από στελέχη του ΤΑΙΠΕΔ, στο οποίο το δικαίωμα αυτό μεταβιβάστηκε το 2011, η διατύπωση του όρου είναι κατηγορηματική και δεν προσεγγίζει την έναρξη της διαπραγμάτευσης ως δυνατότητα. Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες, αναλώθηκε πολύς χρόνος από την DG Comp στο ξεσκόνισμα της αρχικής σύμβασης, προκειμένου η επέκταση να μην θεωρηθεί παράνομη κρατική ενίσχυση.
Οι αποτιμητές και τα στοιχεία του 2015
Η διαπραγμάτευση με το ΔΑΑ σχετικά με τη συμφωνία παράτασης ξεκίνησε στο τέλος Μαρτίου 2016, με βάση αναφοράς τα οικονομικά δεδομένα του 2015. Επί της διαδικασίας, η τράπεζα Eurobank και η Lamda Infrastructure Finance S.A είναι οι χρηματοοικονομικοί σύμβουλοι του Ταμείου για τον σκοπό της επέκτασης της σύμβασης παραχώρησης ως το 2046. Το οικονομικό μοντέλο ελέγχθηκε από την PwC, ενώ οι επιχειρηματικές παραδοχές έχουν μελετηθεί από την SDG (Steer Davies Gleave) που ειδικεύεται στις μεταφορές και τα αεροδρόμια.
Ακόμη, οι KPMG και ICF έχουν ορισθεί ως ανεξάρτητοι εκτιμητές της αξίας της επέκτασης της σύμβασης παραχώρησης κατά 20 χρόνια, ενώ στη νέα συμφωνία ανεξάρτητος αποτιμητής είναι η KPMG Advisors A.E. και ως επιπλέον φίλτρο ασφαλείας, η Nomura International plc επελέγη ως πάροχος γνωμοδότησης για το εύλογο και δίκαιο του τιμήματος (fairness opinion). Τέλος, το έργο του νομικού συμβούλου ανατέθηκε στη δικηγορική εταιρία Ποταμίτης-Βεκρής και τη νομική εταιρία Clifford Chance.
Σύμφωνα με στελέχη του ΤΑΙΠΕΔ, δεν έχει γίνει λάθος ούτε στα μοντέλα αποτίμησης, ούτε στα δεδομένα βάσει των οποίων αυτά έτρεξαν, αντιθέτως είναι οι νεότερες συνθήκες αυτές που μετατόπισαν την όλη στρατηγική και κατέληξαν σε υπερδιπλάσιο τίμημα. Μάλιστα, επικαλούνται και το γεγονός ότι με πρωτοβουλία του ΤΑΙΠΕΔ και του Ελληνικού Δημοσίου, σε συμφωνία με τον ΔΑΑ, είχε συμπεριληφθεί στη σύμβαση παράτασης σχετική αναβλητική αίρεση που συνδέει υποχρεωτικά την ολοκλήρωση της συναλλαγής με τη θετική έκβαση της αξιολόγησης της DG Comp. Βάσει του ιδρυτικού νόμου του ΤΑΙΠΕΔ δεν ήταν υποχρεωτική αυτή η πρόβλεψη.
Πώς έφτασε η συμφωνία στην DG Comp
To τελικό κείμενο της συμφωνίας παράτασης εγκρίθηκε τον Μάρτιο του 2017 από το Ελληνικό Δημόσιο και τον Απρίλιο του 2017 δόθηκε η ομόφωνη έγκριση για τη συμφωνία από το ΔΑΑ. Η τελική συμφωνία επικυρώθηκε με την απόφαση του ΔΣ του ΤΑΙΠΕΔ στις 16 Μαΐου 2017 και στο τέλος του ίδιου μήνα, το ΔΣ του ΤΑΙΠΕΔ έκανε αποδεκτή την προσφορά, ύψους 483,87 εκατ. ευρώ. Η συμφωνία εγκρίθηκε και από την Διυπουργική Επιτροπή Αναδιαρθρώσεων και Αποκρατικοποιήσεων.
Έναν μήνα αργότερα, στις 30 Ιουνίου, πριν την υπογραφή της συμφωνίας, το ΤΑΙΠΕΔ έστειλε τον φάκελο στην DG Comp για προκαταρκτική εξέταση. Η συμφωνία υπογράφηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 2017 από το Ελληνικό Δημόσιο, το ΤΑΙΠΕΔ και τον ΔΑΑ, όμως παράλληλα έτρεχαν δεκάδες συναντήσεις τεχνικών του Ταμείου στις Βρυξέλλες, όπου όλες οι πλευρές κάθισαν και πάλι στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης για να ξαναδούν το τίμημα με στοιχεία πλέον του 2017 και όχι του 2015.
Όπως επισημαίνουν πηγές του Ταμείου, στη βάση των σημαντικά βελτιωμένων προοπτικών της επιβατικής κίνησης του αεροδρομίου, του προσδοκώμενου εσόδου τόσο από παρεχόμενες πτητικές υπηρεσίες όσο από υπηρεσίες duty free, εστίασης και άλλες εμπορικές δραστηριότητες, της δυνατότητας άντλησης δανεισμού για μακρό χρονικό διάστημα με ικανοποιητικό κόστος χρήματος και της σημαντικής βελτίωσης του κινδύνου της αγοράς, το ΤΑΙΠΕΔ πέτυχε την αναθεώρηση του τιμήματος από 483,87 εκατ. ευρώ σε 1,115 δισ. ευρώ (χωρίς ΦΠΑ).
Η DGComp, τον Ιούνιο του 2018, έκρινε ότι στη βάση των προσκομισθέντων από το ΤΑΙΠΕΔ και το Ελληνικό Δημόσιο στοιχείων η 20ετής επέκταση της σύμβασης παραχώρησης δεν ενέχει παράνομη κρατική ενίσχυση. Η αναθεωρημένη οικονομική προσφορά του ΔΑΑ ανήλθε στο ποσό των 1.115 δισ. ευρώ και στις 14 Σεπτεμβρίου 2018 έγινε αποδεκτή από το ΔΣ του ΤΑΙΠΕΔ.
