Πρόσφατα ανακοινώθηκε η πρόθεση της νεοεκλεγείσας γαλλικής κυβέρνησης να προχωρήσει σε γιγάντια προσαρμογή της εταιρικής φορολογίας. Συγκεκριμένα, oφόρος θα διαμορφωθεί από το 1/3 των κερδών (33,3 %) που είναι σήμερα, στο 1/4 (25%) αυτών, σταδιακά έως το 2022, οπότε λήγει και η προεδρική θητεία του Εμμανουέλ Μακρόν. Η συνολική ωφέλεια για τις εταιρείες από τη συγκεκριμένη μείωση υπολογίζεται σε 11 δισεκατομμύρια Ευρώ.
Ήδη από το 2018 αναμένεται να μειωθεί ο συντελεστής φορολογίας σε 28% για εταιρείες με κέρδη έως 500.000 Ευρώ, ενώ μέχρι το 2020 ο συντελεστής αυτός θα ισχύσει για όλες τις εταιρείες. Το 2021 ο συντελεστής θα διαμορφωθεί σε 26,5% και το 2022 στον τελικό στόχο του 25%.
Η εξέλιξη αυτή δεν αποτελεί μεμονωμένο φαινόμενο, αλλά έρχεται σε συνέχεια μίας σειράς κινήσεων από σημαντικούς παίκτες της διεθνούς σκακιέρας. Ενδεικτικά, στο Ηνωμένο Βασίλειο, από το 2008 μέχρι σήμερα ο φόρος έχει μειωθεί από 30% σε 19%, ενώ μέχρι το 2020 θα διαμορφωθεί σε 17%. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 1982 ο συντελεστής του φόρου εταιρειών είχε ανέλθει στο υψηλότατο 52% επί πρωθυπουργίας μάλιστα της Μάργκαρετ Θάτσερ. Στη γειτονική Ιρλανδία, βασική επιλογή εγκατάστασης διεθνών κολοσσών, όπως η Googleκαι η Appleoονομαστικός συντελεστής ανέρχεται σε 12,5%, αλλά στην πράξη ο πραγματικός συντελεστής μπορεί σε κάποιες περιπτώσεις να είναι χαμηλότερος και του 1%, όπως προκύπτει από πρόσφατα συμπεράσματα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, βασική εξαγγελία του Ντόναλντ Τραμπ για την εκλογή του στην προεδρία των ΗΠΑ αποτέλεσε η μείωση του ομοσπονδιακού φορολογικού συντελεστή των εταιρειών από 35% σε 15%
Στη γειτονιά μας, ο φορολογικός ανταγωνισμός συνεχίζεται αμείλικτος. Έτσι, στη Βουλγαρία και στην ΠΓΔΜο φορολογικός συντελεστής ανέρχεταισε 10%, στην Κύπρο12,5%, % στην Αλβανία15 και στην Τουρκία20%. Την ίδια στιγμή η χώρα μας προβλέπει από 2015 συντελεστή 29%, έναν από τους υψηλότερους στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ο φορολογικός ανταγωνισμός στην πραγματικότητα έχει επιταθεί από το σχέδιο δράσης του ΟΟΣΑ κατά της Διάβρωσης Φορολογητέας Βάσης και της Μεταφοράς Κερδών (BEPS). Έτσι, ενώ καταπολεμάται βάσει συμφωνίας από τα κράτη τόσο η φοροποφυγή μέσω τεχνητών σχημάτων όσο και η μεταφορά των κερδών σε φορολογικούς παραδείσους, οι ισχυρές χώρες ανταγωνίζονται για να μοιράσουν την πίτα που θα προκύψει από την περιθωριοποίηση των μικρών εξωτικών κρατών που προέβλεπαν μηδενική φορολογία.
Οι επιχειρήσεις πλέον, προκειμένου να λειτουργούν σε ένα ασφαλέστερο φορολογικό περιβάλλον δεν επιλέγουν τη σύσταση πλασματικών εταιρειών χωρίς πραγματική υπόσταση, αλλά συμπεριλαμβάνουν στις επιλογές τους ακόμα και τη μεταφορά έδρας, συνήθως μέσω διασυνοριακών συγχωνεύσεων, αλλά και με απλούστερες μεθόδους, όταν αυτό είναι δυνατόν. Πλέον η μεταφορά μίας επιχείρησης από μία χώρα στην άλλη δεν είναι δύσκολη διαδικασία. Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι η σύγχρονη οικονομία βασίζεται πολύ λιγότερο στη βαριά βιομηχανία και περισσότερο στην υψηλή τεχνολογία, τη γνώσηκαι τα δεδομένα που σωρεύονται στο διαδίκτυο και γενικότερα στο “cloudstorage” («αποθηκευτικό νέφος»).
Στο δια ταύτα: Η ροή του ποταμού επιβάλλει τη μείωση της εταιρικής φορολογίας και όσο πιο αδύναμο είναι ένα κράτος, τόσο δυσκολότερο είναι να αντισταθεί. Ακόμη όμως και στην περίπτωση που τελικώς ένα κράτος διατηρήσει ένα συντελεστή της τάξης του 25% είναι εφικτό να σταθεί όρθιο στοδιεθνή φορολογικό ανταγωνισμό εάν ενδεικτικά χρησιμοποιήσει τις παρακάτω μεθόδους:
– Αύξηση των φορολογικών κινήτρων για έρευνα και ανάπτυξη. Μείωση του φόρου στο εισόδημα των εταιρειών που προέρχεται από εκμετάλλευση πνευματικής ιδιοκτησίας. Πρακτικά, μία εταιρεία που έχει δημιουργήσει ένα διεθνώς ανταγωνιστικό σήμα (brand) ή τεχνογνωσία θα ενδυναμώσει το τμήμα έρευνας και ανάπτυξης που λειτουργεί εντός της χώρας.
– Τόνωσητωνκινήτρων για τα κέντρα παροχής διοικητικών υπηρεσιών (sharedservicescenters). Η Ελλάδα ήδη από το 2005 έχει εισάγει σχετικές διατάξεις, οι οποίες δεν έχουν γίνει αξιοποιήσιμες από τις επιχειρήσεις στο βαθμό που θα ήταν δυνατόν. Έτσι, ένας όμιλος που έχει επενδύσεις και έργα ανά τον κόσμο μπορεί να έχει το διοικητικό του κέντρο σε μία χώρα που είναι ασφαλής, με στρατηγική γεωγραφική θέση και με ιδανικό κλίμα και περιβάλλον.
– Μείωση του συνολικού εργοδοτικού κόστους και βελτίωσητου επιχειρηματικού κλίματος και περιβάλλοντος, Η χώρα μας έχει ένα από τα υψηλότερα εργοδοτικά κόστη στην Ευρωπαϊκή Ένωση συγκριτικά με τις τελικές αμοιβές, δεδομένου ότι οι εργαζόμενοι καταλήγουν να εισπράττουν λιγότερο από το μισό σχετικά με το ποσό που καταβάλλει για αυτούς ο εργοδότης.
– Εμπέδωση ασφάλειας δικαίου για τις φορολογούμενες εταιρείες. Μέχρι την έκδοση της πρόσφατης απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας ούτε ο πλέον έγκριτος νομικός δεν μπορούσε να κρίνει με ασφάλεια πότε τελικά παραγράφεται το δικαίωμα της φορολογικής αρχής να ελέγξει παλαιότερα έτη. Ακόμα και τώρα ο κανόνας της πενταετίας έχει πολλές εξαιρέσεις, οι οποίες πρέπει να καταργηθούν ή τουλάχιστον να μειωθούν καταλαμβάνοντας μόνο ακραίες περιπτώσεις.
Στο χέρι της χώρας μας είναι να υιοθετήσει κάποιες από τις παραπάνω πρακτικές για να επιταχύνουμε τελικώς την έλευση των πολυπόθητων επενδύσεων και να δούμε την επιδιωκόμενη ανάπτυξη μετά από μία δύσκολη δεκαετία.
Ο κ. Κωνσταντίνος Κουνάδης είναι δικηγόρος, TaxManager της GrantThornton
