Το επταήμερο του Διόδωρου

Το Πάσχα έρχεται

Να που έγινε λοιπόν: τέσσερα χρόνια μετά τον Φεβρουάριο του 2010, οι διεθνείς αγορές δείχνουν να εμπιστεύονται πάλι το ελληνικό κράτος. Τότε, τελευταία φορά που μας είχαν δανείσει, το επιτόκιο ήταν 6% και το κράτος δεν είχε καταφέρει να συγκεντρώσει όλο το ποσό που ζητούσε: ήταν η αρχή του δρόμου για τη χρεοκοπία.

Το επιτόκιο για το πενταετές ομόλογο που εκδόθηκε την Πέμπτη είναι 5% και προσφέρθηκαν εικοσαπλάσια ποσά από τα τρία δισεκατομμύρια που γυρεύαμε. Εντάξει, δεν είναι και «ερωτευμένα με την Ελλάδα» τα διεθνή κεφάλαια, όπως διαβάζω εδώ και εκεί, αλλά μας φοβούνται λιγότερο από ό,τι πριν από τέσσερα χρόνια –και πολύ λιγότερο από όλα τα ενδιάμεσα που δεν δάνειζαν δεκάρα τσακιστή. Μόνο τα ευρωπαϊκά κράτη μάς συμπαραστάθηκαν, με επιτόκιο που με το δεύτερο μνημόνιο έπεσε στο 1,5%. Αν αυτό είναι «τοκογλυφία», τότε τι είναι αλληλεγγύη, ημερολόγιό μου;

Ερωτα οι αγορές έχουν με τη Γερμανία που τη δανείζουν με 0,5%, μικρότερο και από τον πληθωρισμό στην ευρωζώνη. Αγαπούν την Αμερική, την Ισπανία και την Ιταλία που ζητούν μόνο 1,5% και λιγότερο την Πορτογαλία, 2,5% είναι το επιτόκιο των πενταετών ομολόγων της. Πέρυσι τέτοια εποχή η σύντροφος μνημονιακή χώρα δανειζόταν με 5%. Λογικά, μπορούμε να ελπίζουμε πως του χρόνου θα έχει πέσει και το ελληνικό επιτόκιο στο μισό, όπως έγινε με το πορτογαλικό. Υπάρχει όμως λογική σε αυτά που αφορούν την Ελλάδα;

• Από αυτά που διάβασα πείστηκα πως ήταν αναγκαία η προσφυγή στις αγορές, δεν ήταν επικοινωνιακό κόλπο της κυβέρνησης: όταν κάποια χώρα είναι αποκλεισμένη από αυτές, κανείς δεν δανείζει και τις επιχειρήσεις της.

Για να βρουν οι ελληνικές επιχειρήσεις πιστώσεις, ακόμη και για να κάνουν εισαγωγές, έπρεπε να μπορεί να δανείζεται η Ελλάδα. Θεωρητικά, τώρα όλα θα γίνουν πιο εύκολα και για τον ιδιωτικό τομέα, θα μπορέσει να αποκτήσει τα κεφάλαια που χρειάζεται, «θα πέσει χρήμα στην αγορά». Μένει να δούμε αν η θεωρία θα γίνει και πράξη.

Κανονιοβολισμοί και κόκκινα χαλιά

Είναι αναγκαία συνθήκη λοιπόν για την όποια ανάκαμψη η επιστροφή της χώρας στις αγορές –αλλά όχι και ικανή: μένει να δούμε αν οι έλληνες ή ξένοι επιχειρηματίες θα τολμήσουν να επενδύσουν, να επεκτείνουν τις εργασίες τους, να προσλάβουν προσωπικό, να αρχίσει να μειώνεται η ανεργία, να αυξηθεί η ζήτηση. Μένει να δούμε αν αυτοί που έστειλαν 80 δισεκατομμύρια στο εξωτερικό θα αρχίσουν να τα φέρνουν πίσω.

Αλλά για να γίνουν αυτά, υπάρχει και άλλη αναγκαία συνθήκη: πρέπει να υπάρχει πολιτική σταθερότητα –όχι να μείνει η ίδια κυβέρνηση αλλά να μη γίνει η χώρα ακυβέρνητη ή να μη βρεθεί έξω από την ευρωζώνη. Γιατί τότε όλες οι επενδύσεις, όλα τα κεφάλαια θα εξανεμιστούν. Και όλη η αντιπολίτευση, με πρώτον και χειρότερο τον ΣΥΡΙΖΑ, κάνει ό,τι μπορεί για να τροφοδοτούνται οι ανησυχίες για ακυβερνησία και έξοδο από το ευρώ. Το ίδιο κάνει και η κυβέρνηση, όταν ο γραμματέας του Υπουργικού Συμβουλίου διαπραγματεύεται με τη ΧΑ.

Μπορεί το κράτος, μαζεύοντας με τους φόρους ό,τι υπήρχε και δεν υπήρχε, να απέκτησε στοιχειώδη οικονομική φερεγγυότητα απέναντι στις αγορές αλλά πολιτική φερεγγυότητα δεν υπάρχει ακόμη. Το πολιτικό ρίσκο παραμένει εξαιρετικά μεγάλο και όσο υπάρχει αυτό ανάκαμψη δεν πρόκειται να δούμε. Αυτή είναι η περιγραφή της κατάστασης.

Περιγραφή σε γενικές γραμμές –γιατί υπάρχουν και οι λεπτομέρειες: κάποτε, πολύ παλιά, η Αθήνα υποδεχόταν τους επίσημους ξένους με κανονιοβολισμούς από τον Λυκαβηττό, με μαθήτριες, μαθητές και δημόσιους υπαλλήλους παρατεταγμένους στους δρόμους να τους χαιρετούν με σημαιάκια. Μου φαίνεται ότι τελευταία τέτοια υποδοχή πρέπει να ήταν με την τελετή προσχώρησης της χώρας μας στη νυν ΕΕ και τότε ΕΟΚ.

Δεκαπέντε χρόνια μετά, κατά τα τέλη της δεκαετίας του 1990, στον Κλίντον έστρωσαν κόκκινο χαλί με μολότοφ και πυρπολημένους κάδους σκουπιδιών. Στην Ανγκελα Μέρκελ αποδίδουν τιμές αυτοκίνητα παγιδευμένα με εκρηκτικά –μπορεί να έχει και κόκκινο χαλί το βράδυ που είναι οι διαδηλώσεις, θα περιμένω να δω.

Η δύναμη της άνοιξης

Παγιδευμένο αυτοκίνητο με 75 κιλά εκρηκτικά στο κέντρο της Αθήνας, προφανώς για να δυναμιτίσει την επάνοδο στις αγορές και την άφιξη της Ανγκελα Μέρκελ –δεν έχει ξαναγίνει τέτοιο πράγμα. Αλλά κανένα συνδικάτο, καμιά οργάνωση, κανένα κόμμα δεν είπε «δεν θα κάνουμε αύριο διαδήλωση για να μη συμπαραταχθούμε με τους τρομοκράτες». Αν υπήρχαν νεκροί, ίσως το σκέφτονταν. Αλλά πόσα θύματα πολιτικής βίας πρέπει να θρηνήσουμε για να την αποκηρύξουμε στην πράξη;

Κάθε ημέρα διαδηλώσεις στο ρημαγμένο κέντρο της πρωτεύουσας, ξανά γενική απεργία της ΓΣΕΕ και της ΑΔΕΔΥ. Κανείς δεν μας λέει πια πόσοι απεργούν, πόσοι πηγαίνουν στις διαδηλώσεις μετράνε. Αλλά και αυτοί, όλο λιγότεροι είναι –το βλέπουμε και το ξέρουμε πως επαγγελματικά στελέχη των συνδικάτων και συνταξιούχοι κατεβαίνουν στους δρόμους. Οι συνταξιούχοι έχουν εξασφαλισμένο εισόδημα, δεν κινδυνεύουν να χάσουν τη δουλειά τους ή το μεροκάματο, τρέχουν σε κάθε διαδήλωση που θα οργανώσει το ΠΑΜΕ, η ΓΣΕΕ, η ΑΔΕΔΥ ή οποιοδήποτε σωματείο.

Και τόσο λίγοι όμως κάνουν μεγάλο κακό στην Αθήνα: κέντρο που είναι συνεχώς μη προσπελάσιμο και μαραζώνει οικονομικά θα πεθάνει, όσες πεζοδρομήσεις και αν γίνουν, όσα δέντρα και αν φυτευτούν στην Πανεπιστημίου.

Δεν ντρέπονται τα άσπρα μαλλιά τους, μισούν τον κόσμο –επειδή αυτοί θα φύγουν σε λίγο και θα τον αφήσουν πίσω. Κάνουν ό,τι μπορούν για να τον καταστρέψουν, για να τον βρουν οι νεότεροι, που τους ζηλεύουν, όσο χειρότερο γίνεται. Και αυτό το μίσος για τον κόσμο που δεν μπορούν να πάρουν μαζί τους το βαφτίζουν «επαναστατικότητα».

• Εντάξει, φταίει η απογευματινή βροχή της Παρασκευής για τις μελαγχολικές σκέψεις· με έκανε να ξεχάσω πως έχουμε άνοιξη, πως έρχεται Πάσχα. Από την άλλη, έχει το καλό πως θα μετριάσει το μένος των αντιμερκελικών υπερήλικων διαδηλωτών, δεν πρέπει να ανησυχώ για τα κόκκινα χαλιά της καταστροφής.

Νηστεύσαντες και μη νηστεύσαντες, πιστοί και άπιστοι ετοιμαζόμαστε για τη
μεγάλη γιορτή, ημερολόγιό μου. Τα βαρελότα θα είναι οι μόνες εκρήξεις που θα ακούσουμε και οι περιφορές των Επιταφίων οι μόνες διαδηλώσεις. Η νεότητα της φύσης και των ανθρώπων θα νικήσει τα σκοτεινά μνησίκακα γερόντια και τους γερασμένους πολιτικούς, αυτό συμβαίνει πάντα και θα επαναληφθεί.