Οσοι αποκτούν εισόδημα από γεωργική επιχείρηση, είτε αυτή ασκείται ατομικώς είτε με εταιρική μορφή, υπάγονται στο αντικειμενικό σύστημα φορολογίας και κατά συνέπεια θα προσδιορισθεί για αυτούς ένα ελάχιστο εισόδημα.
Εισόδημα από γεωργικές επιχειρήσεις είναι το κέρδος που αποκτάται κάθε χρόνο από την εκμετάλλευση μιας ή περισσοτέρων γεωργικών επιχειρήσεων κάθε είδους.
Γεωργικές επιχειρήσεις θεωρούνται οι αγροτικές, κτηνοτροφικές, δασικές, αλιευτικές, σηροτροφικές και άλλες συναφείς επιχειρήσεις.
Το καθαρό εισόδημα των παραπάνω επιχειρήσεων προσδιορίζεται λογιστικώς ή με τη χρήση ειδικών κατά κλάδο εκμετάλλευσης συντελεστών καθαρού κέρδους. Ως ακαθάριστο εισόδημα λαμβάνεται η αξία των παραγομένων προϊόντων. Για την εξεύρεση της αξίας τους τα προϊόντα αποτιμώνται σε ευρώ με βάση τη μέση τιμή χονδρικής πώλησής τους κατά τον χρόνο και τον τόπο παραγωγής τους.
Ο φορολογικός νόμος στο άρθρο 42 ορίζει τη διαδικασία προσδιορισμού του καθαρού γεωργικού εισοδήματος με την αντικειμενική μέθοδο για κάθε ημερολογιακό έτος. Η διάταξη αυτή προβλέπει τη συγκρότηση ειδικών επιτροπών σε τρία επίπεδα: πρωτοβάθμιο, δευτεροβάθμιο και τριτοβάθμιο. Ετσι: * Σε πρώτο επίπεδο ειδικοί επιστήμονες της Διεύθυνσης Γεωργίας κάθε νομού καταρτίζουν πίνακες από τα διαθέσιμα λογιστικά στοιχεία γεωργικών εκμεταλλεύσεων, με εκτιμήσεις για όλα τα γεωργικά προϊόντα του νομού, με βάση τις καθιερωμένες γεωργοοικονομικές μεθόδους. Οι πίνακες αυτοί οριστικοποιούνται ως τις 15 Δεκεμβρίου κάθε έτους. * Σε δεύτερο επίπεδο με απόφαση του νομάρχη συγκροτείται επιτροπή στην επιθεώρηση ΔΟΥ κάθε νομού, στην οποία εκτός από τον επιθεωρητή της ΔΟΥ συμμετέχουν ένας ειδικός επιστήμονας της Διεύθυνσης Γεωργίας, ένας επιστήμονας που προτείνεται από την Ενωση Γεωργικών Συνεταιρισμών και ένας επιστήμονας που προτείνεται από την αγροτική ομοσπονδία του νομού. Εργο της επιτροπής είναι η οριστικοποίηση των πινάκων που έχουν καταρτισθεί από τους ειδικούς επιστήμονες της Διεύθυνσης Γεωργίας.
Οι οριστικοί πίνακες κάθε νομού αποστέλλονται (ως τις 31 Δεκεμβρίου κάθε έτους) στην επιτροπή που λειτουργεί σε τρίτο επίπεδο στο υπουργείο Οικονομικών.
* Η τριτοβάθμια Επιτροπή Αντικειμενικού Προσδιορισμού Γεωργικού Εισοδήματος (ΕΑΠΓΕ) συγκροτείται με απόφαση του υπουργού Οικονομικών και λειτουργεί στο υπουργείο Οικονομικών. Στην επιτροπή αυτή συμμετέχουν ως πρόεδρος ο γενικός διευθυντής της Γενικής Διεύθυνσης Φορολογίας και Δημόσιας Περιουσίας ή οι νόμιμοι αναπληρωτές του και ως μέλη δύο ειδικοί επιστήμονες του υπουργείου Γεωργίας, ένας ειδικός επιστήμονας που προτείνεται από την ΠΑΣΕΓΕΣ, δύο ειδικοί επιστήμονες που προτείνονται από τις αγροτικές ομοσπονδίες, ένα μέλος του διδακτικού επιστημονικού προσωπικού του Τμήματος Γεωργίας του Γεωργικού Πανεπιστημίου Αθηνών και ένας ειδικός επιστήμονας που προτείνεται από την Αγροτική Τράπεζα. Ακόμη συμμετέχει ένας υπάλληλος του κλάδου πληροφορικής-λογισμικού του Κέντρου Πληροφορικής του υπουργείου Οικονομικών. Εργο της τριτοβάθμιας αυτής επιτροπής η οποία συνεδριάζει στο υπουργείο Οικονομικών είναι να καταρτίσει:
* Προσωρινούς πίνακες με εκτιμήσεις του καθαρού γεωργικού εισοδήματος για όλα τα γεωργικά προϊόντα που παράγονται στην ελληνική επικράτεια, καθώς και εκτιμήσεις του αντιπροσωπευτικού ενοικίου ανά στρέμμα ενοικιαζομένης γεωργικής γης.
* Οριστικούς πίνακες μέχρι τέλους Ιανουαρίου κάθε έτους, αφού συνεκτιμήσει ανάλογους πίνακες καθαρού γεωργικού εισοδήματος των νομαρχιακών επιτροπών.
Οι τελικοί πίνακες εγκρίνονται από τον υπουργό Οικονομικών και με ευθύνη του προέδρου της παραπάνω επιτροπής κοινοποιούνται στις νομαρχίες και στις δημόσιες οικονομικές υπηρεσίες των νομών. Με ευθύνη των νομαρχών οι πίνακες αυτοί κοινοποιούνται σε όλους τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, τις συνεταιριστικές οργανώσεις και τους αγροτικούς συλλόγους ως τις 10 Φεβρουαρίου κάθε έτους.
Οι πίνακες που καταρτίζονται με τη διαδικασία που αναφέρθηκε περιλαμβάνουν όλα τα καλλιεργούμενα στην επικράτεια αγροτικά προϊόντα κατά νομό. Για κάθε προϊόν δίδεται το καθαρό εισόδημα ανά στρέμμα καλλιεργουμένης έκτασης ή κατά κεφαλήν εκτρεφομένου ζώου ή κατ΄ άλλο είδος παραγωγής, με εξειδίκευση αν το προϊόν καλλιεργείται σε πεδινή αρδευομένη ή όχι περιοχή ή σε ημιορεινή ή ορεινή.
Συγκεκριμένα, οι πίνακες του καθαρού γεωργικού εισοδήματος που καταρτίζονται με τη διαδικασία του άρθρου 42 Ν. 2238/1994 περιέχουν:
* Τα ποσά αντιπροσωπευτικού ενοικίου ανά στρέμμα ενοικιαζομένης γεωργικής γης καθώς και το τεκμαρτό μίσθωμα από δωρεάν παραχώρηση γεωργικής γης προς οποιονδήποτε τρίτο, εκτός των συζύγων κατά κύριο επάγγελμα αγροτών ή από γονείς ηλικίας άνω των 65 ετών σε παιδιά κατά κύριο επάγγελμα αγρότες, για όλες τις νομαρχίες του κράτους.
* Τα ποσά καθαρού γεωργικού εισοδήματος ανά στρέμμα καλλιεργουμένης γεωργικής γης ή κατά κεφαλήν εκτρεφομένου ζώου ή άλλης μονάδας παραγωγής.
* Πίνακες ειδών μόνιμης φυτείας με το πρώτο έτος που προκύπτει καθαρό γεωργικό εισόδημα, κατά είδος φυτείας.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι για εκμεταλλεύσεις ή τυχόν προϊόντα που δεν περιλαμβάνονται στην κατάταξη των πινάκων λαμβάνονται όσα ισχύουν για παραπλήσιες ή συγγενείς εκμεταλλεύσεις ή καλλιέργειες.
Η διοίκηση έχει δώσει τις ακόλουθες διευκρινίσεις για τη λειτουργία των πινάκων: * Σε όποιον νομό δεν έχει προσδιοριστεί για κάποιο προϊόν πεδινής περιοχής (αρδευομένης ή μη) ποσό καθαρού γεωργικού εισοδήματος και υπάρχει για το προϊόν αυτό αντίστοιχη μέση τιμή (αρδευομένου ή μη) θα λαμβάνεται η μέση αυτή τιμή αρδευομένου ή όχι κατά περίπτωση η οποία θα μειώνεται κατά ποσοστό 20% ή 40% αν πρόκειται για ημιορεινή ή ορεινή περιοχή αντιστοίχως.
* Σε όποιον νομό δεν έχει προσδιοριστεί για κάποιο πεδινό και αρδευόμενο προϊόν ποσό καθαρού γεωργικού εισοδήματος, χωρίς να έχει οριστεί μέση τιμή για μη αρδευόμενα, ενώ υπάρχει ποσό καθαρού γεωργικού εισοδήματος για αρδευόμενα πεδινά, ως καθαρό εισόδημα για το μη αρδευόμενο πεδινό προϊόν θα λαμβάνεται το ποσό του καθαρού γεωργικού εισοδήματος του αρδευομένου με τις μειώσεις κατά 20% και 40% ανάλογα αν καλλιεργείται σε ημιορεινή ή ορεινή περιοχή.
* Σε όποιον νομό δεν έχει προσδιοριστεί για κάποιο προϊόν (αρδευόμενο ή όχι) ποσό καθαρού γεωργικού εισοδήματος, τότε θα λαμβάνεται υπόψη η μέση τιμή Ελλάδας που αναγράφεται στις στήλες 3 και 4 των πινάκων τόσο για τα πεδινά μη αρδευόμενα όσο και για τα πεδινά αρδευόμενα με τις προβλεπόμενες μειώσεις αν πρόκειται για ημιορεινή ή ορεινή περιοχή.
Βάση για τον προσδιορισμό του καθαρού γε ωργικού εισοδήματος αποτελεί η απόδοση κατά στρέμμα και είδος προϊόντος ή κατά κεφαλήν και είδος εκτρεφομένου ζώου ή κατ΄ άλλη μονάδα παραγωγής για τις ειδικές περιπτώσεις. Ολα αυτά τα στοιχεία περιλαμβάνονται στους πίνακες, από τους οποίους αντλούνται για τον προσδιορισμό τού κατά περίπτωση καθαρού γεωργικού εισοδήματος. Ετσι:
Καλλιέργειες: Είδος καλλιεργουμένου προϊόντος και μονάδα απόδοσης, επί τον αριθμό των στρεμμάτων, ίσον καθαρό γεωργικό εισόδημα.
Εκτρεφόμενα ζώα: Είδος εκτρεφομένου ζώου και μονάδα απόδοσης, επί τον αριθμό των ζώων, ίσον καθαρό εισόδημα.
Αλλα είδη παραγωγής: Το είδος παραγωγής και μονάδα απόδοσης, επί μονάδες παραγωγής, ίσον καθαρό γεωργικό εισόδημα.
Ετσι, για τον προσδιορισμό του συνολικού καθαρού γεωργικού εισοδήματος θα λαμβάνεται το καθαρό γεωργικό εισόδημα ανά στρέμμα καλλιεργουμένης έκτασης και είδος προϊόντος ή κατά κεφαλήν και είδος εκτρεφομένου ζώου ή κατ΄ άλλη μονάδα παραγωγής, όπως αλιευτικής, δασικής, μελισσοκομικής ή άλλης. Το ανά μονάδα ποσό καθαρού γεωργικού εισοδήματος πολλαπλασιάζεται επί τον αριθμό των στρεμμάτων ή των εκτρεφομένων ζώων ή άλλων μονάδων παραγωγής ή συνδυασμό αυτών και το γινόμενο αυτού του πολλαπλασιασμού αποτελεί το καθαρό εισόδημα το οποίο δηλώνεται από αυτόν που ασκεί τη γεωργική δραστηριότητα.
Σημειώνεται ότι στο καθαρό εισόδημα που προσδιορίζεται με την παραπάνω διαδικασία έχει υπολογιστεί και κάθε μορφής επιδότηση ή άλλη ενίσχυση εμφανής ή αφανής. Ετσι, τα ποσά των επιδοτήσεων ή ενισχύσεων που εισπράττονται από τους αγρότες δεν προστίθενται στο γινόμενο που προκύπτει από τον πολλαπλασιασμό των στρεμμάτων ή του αριθμού των ζώων κτλ. με το καθαρό ποσό εισοδήματος ανά στρέμμα ή κατά κεφαλήν ζώου κτλ. Εξυπακούεται ότι τα ποσά επιδοτήσεων ή ενισχύσεων που λαμβάνουν οι ασχολούμενοι με τις γεωργικές εκμεταλλεύσεις δεν είναι υποχρεωτικό να αναγράφονται στις σχετικές ενδείξεις της φορολογικής δήλωσης. Ωστόσο σκόπιμο είναι να αναγράφονται στη φορολογική δήλωση είτε για τη δικαιολόγηση τυχόν τεκμαρτής δαπάνης είτε για τον συμψηφισμό ή την επιστροφή τού τυχόν παρακρατηθέντος φόρου.
Από το καθαρό γεωργικό εισόδημα, όπως αυτό προσδιορίζεται από τον πολλαπλασιασμό των στρεμμάτων ή τον αριθμό των εκτρεφομένων ζώων κτλ., και το καθαρό ανά στρέμμα ή ανά ζώο ποσό καθαρού γεωργικού εισοδήματος, αφαιρούνται:
* Το ποσό του καταβαλλόμενου ενοικίου για τη μίσθωση της γεωργικής γης. Το ποσό αυτό αφαιρείται από το συνολικό γεωργικό εισόδημα, το οποίο προκύπτει από την άθροιση των επί μέρους καθαρών ποσών εισοδήματος ανά είδος καλλιέργειας, εκτρεφομένου ζώου ή άλλης μονάδας μέτρησης.
Από το καθαρό γεωργικό εισόδημα αφαιρείται το ποσό του καταβαλλόμενου ενοικίου και όχι το τυχόν μεγαλύτερο ποσό του αντικειμενικά προσδιοριζομένου ενοικίου. Για την έκπτωση του καταβαλλόμενου ενοικίου απαιτείται η υποβολή επικυρωμένων φωτοαντιγράφων του μισθωτηρίου συμβολαίου ή, σε περίπτωση που δεν υπάρχει μισθωτήριο, των αποδείξεων πληρωμής του ενοικίου ή υπεύθυνης δήλωσης του Ν. 1599/1986.
* Ποσοστό 25% της δαπάνης αγοράς καινούργιου πάγιου εξοπλισμού ο οποίος χρησιμοποιείται αποκλειστικά για την κάλυψη αναγκών της γεωργικής εκμετάλλευσης. Η δαπάνη αυτή αφαιρείται εφάπαξ κατά τον χρόνο πραγματοποίησής της χωρίς δυνατότητα μεταφοράς ολικά ή μερικά σε επόμενες χρήσεις.
Ειδικά για εκείνους που στην αρχή της φορολογικής χρήσης είναι νέοι αγρότες το ποσοστό της έκπτωσης έχει οριστεί σε 50%. Το ποσό της έκπτωσης αυτής αφαιρείται πέραν των αποσβέσεων που έχουν υπολογιστεί για να προσδιοριστεί το καθαρό γεωργικό εισόδημα ανά στρέμμα καλλιεργουμένης έκτασης. Σημειώνεται ότι δεν αφαιρείται η δαπάνη αγοράς μεταχειρισμένου εξοπλισμού. Στην έννοια του πάγιου εξοπλισμού περιλαμβάνεται κάθε είδος εξοπλισμού, μηχανολογικού ή όχι. Η παραπάνω έκπτωση αφορά τα φυσικά πρόσωπα είτε αυτά είναι κατά κύριο επάγγελμα αγρότες είτε όχι. Ακόμη αφορά τα πρόσωπα της παρ. 4 άρθρου 2 Ν. 2238/1994, δηλαδή τις ομόρρυθμες και ετερόρρυθμες εταιρείες, τις αστικές κερδοσκοπικές ή αφανείς εταιρείες και ακόμη τις κοινωνίες και τις κοινοπραξίες.
Από το καθαρό γεωργικό εισόδημα αφαιρούνται ακόμη ορισμένα ποσά εφόσον το εισόδημα αυτό αποκτάται από φυσικά πρόσωπα κατά κύριο επάγγελμα αγρότες.
Ετσι, αφαιρείται ποσό:
* 1.500 ευρώ από το εισόδημα όλων των κατά κύριο επάγγελμα αγροτών.
Το ποσό αυτό αυξάνεται σε 3.000 ευρώ εφόσον τα πρόσωπα αυτά λαμβάνουν εξισωτικές αποζημιώσεις. Για την αναγνώριση της έκπτωσης του αφορολόγητου ποσού των 3.000 ευρώ απαιτείται η προσκόμιση από τον αγρότη βεβαίωσης της Διεύθυνσης Γεωργίας ότι δικαιούται εξισωτικές αποζημιώσεις.
* Ειδικά για εκείνους οι οποίοι στην αρχή της φορολογούμενης χρήσης είναι νέοι αγρότες, τα παραπάνω ποσά προσαυξάνονται κατά 50% για τα πρώτα πέντε χρόνια υποβολής της φορολογικής δήλωσης, δηλαδή γίνονται 2.250 ευρώ και 4.500 ευρώ αντιστοίχως, και κατά 25% για τα επόμενα πέντε χρόνια.
Η προσαύξηση των απαλλασσομένων ποσών για τους νέους αγρότες παρέχεται με την πρόσθετη προϋπόθεση ότι αυτοί εξακολουθούν να είναι κατά κύριο επάγγελμα αγρότες για μία ακόμη δεκαετία μετά το τέλος της πενταετίας ή του τελευταίου έτους που χορηγήθηκε η προσαύξηση του απαλλασσομένου ποσού. Σε αντίθετη περίπτωση βεβαιώνεται ο φόρος που δεν καταβλήθηκε.
Στις ενδείξεις 461-462 θα γραφεί το καθαρό γεωργικό εισόδημα που έχει προέλθει ως αποτέλεσμα των τηρούμενων λογιστικών βιβλίων της ατομικής γεωργικής επιχείρησης. Τα ακαθάριστα έσοδα της επιχείρησης θα πολλαπλασιαστούν με τον μοναδικό συντελεστή καθαρού κέρδους που αντιστοιχεί στο είδος του καλλιεργούμενου γεωργικού προϊόντος και το ποσό που θα προκύψει αποτελεί το καθαρό κέρδος το οποίο θα γραφεί στους κωδικούς 461-462.
Στις ενδείξεις 915-916 θα γραφούν τα καθαρά κέρδη από ατομική γεωργική επιχείρηση που προκύπτουν με το αντικειμενικό σύστημα.
Ενδείξεις 919-920: Ο φορολογούμενος γράφει σε αυτές το καθαρό γεωργικό εισόδημα που του αναλογεί από τη συμμετοχή του σε συνεκμετάλλευση ή συμπλοιοκτησία αλιευτικών σκαφών μέχρι 10 κόρους εφόσον αυτό το εισόδημα δεν φορολογείται με τις διατάξεις του άρθρου 10 του ΚΦΕ.
Ενδείξεις 921-922: Στους κωδικούς αυτούς θα γραφεί το καθαρό εισόδημα από αλιευτική δραστηριότητα, το οποίο ήδη θα πρέπει να έχει συμπεριληφθεί στους κωδικούς 461-462 του πίνακα αυτού.
Στην πρώτη στήλη γράφεται ο δήμος ή η κοινότητα όπου γίνεται η εκμετάλλευση- π.χ. πού υπάρχουν τα ελαιόδενδρα, πού βρίσκεται το αμπέλι, πού εκτρέφονται τα ζώα κτλ. Στην επόμενη στήλη γράφεται το είδος της αγροτικής παραγωγής- π.χ. ελαιόδενδρα, αμυγδαλιές, πορτοκαλιές, πρόβατα, θερμοκήπια κτλ.
Στην επόμενη στήλη γράφεται ο αριθμός με τον οποίο μετρείται η αγροτική παραγωγή- π.χ. 10 στρέμματα, 150 πρόβατα κτλ.
Οι δύο επόμενες στήλες συμπληρώνονται όταν πρόκειται για καλλιέργεια αγροτικής γης και αν πρόκειται για επιφάνεια ορεινή, ημιορεινή ή πεδινή που είναι ή δεν είναι αρδευομένη.
Στην επόμενη στήλη γράφεται το ποσό του καθαρού εισοδήματος το οποίο προσδιορίζεται με βάση τους πίνακες των αντικειμενικών κριτηρίων που συντάσσονται κάθε χρόνο ανάλογα με το είδος της αγροτικής εκμετάλλευσης- π.χ. στρέμματα, τεμάχια κτλ. Το συνολικό καθαρό εισόδημα (το γινόμενο που προκύπτει από τον πολλαπλασιασμό του αριθμού των στρεμμάτων, ζώων κτλ. επί το καθαρό εισόδημα ανά μονάδα) γράφεται δεξιά από τον πίνακα.
Τα επί μέρους ποσά των αγροτικών καλλιεργειών αθροίζονται και το συνολικό ποσό του καθαρού γεωργικού εισοδήματος με βάση τα αντικειμενικά κριτήρια γράφεται στους κωδικούς 915-916 αναλόγως αν το εισόδημα αφορά τον φορολογούμενο ή τη σύζυγό του. Στις ενδείξεις 335-336 θα γραφούν τα ενοίκια για τη μίσθωση γεωργικής γης, ενώ στην ένδειξη 326 θα γραφεί η αξία του καινούργιου γεωργικού πάγιου εξοπλισμού που αγοράστηκε το 2009. Το 25% ή 50% του εξοπλισμού αυτού θα γραφεί στους κωδικούς 337-338. Στους κωδικούς 339-340 θα γραφούν τα απαλλασσόμενα ποσά ανάλογα με την περίπτωση όπου υπάγεται ο αγρότης, ενώ στους κωδικούς 465-466 θα γραφεί η ζημιά που προέκυψε το 2009 από την ατομική άσκηση γεωργικής δραστηριότητας. Οι ζημιές των προηγουμένων ετών θα γραφούν στους κωδικούς 467-468.
Στους κωδικούς 475-476 θα γραφούν τα ακαθάριστα έσοδα από την άσκηση ατομικής γεωργικής επιχείρησης.
Ενδείξεις 479-480: Στους κωδικούς αυτούς θα γραφούν τα καθαρά κέρδη της επιχείρησης ανανέωσιμων πηγών ενέργειας ισχύος μέχρι 100 ΚW, τα οποία θα μεταφερθούν από το έντυπο Ε3.
Ενδείξεις 481-482: Στους κωδικούς αυτούς θα γραφούν τα καθαρά κέρδη της αγροτουριστικής επιχείρησης δυναμικότητας μέχρι 10 δωματίων, τα οποία θα μεταφερθούν από το έντυπο Ε3.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
