Το «σκωτσέζικο ντους» του ιεροκήρυκα
Ποιος θα το πίστευε ότι μια καθ’ όλα αξιοσέβαστη και ευυπόληπτη τράπεζα θα έπεφτε τόσο χαμηλά. Η κραταιά Royal Bank of Scotland είναι ένας θεσμός για τους Σκωτσέζους. Οταν λοιπόν η τράπεζα αυτή ήλθε σε συνδιαλλαγή με τον αμφιλεγόμενο αιδεσιμότατο Πατ Ρόμπερτσον παρ’ ολίγον να ξεσπάσει επανάσταση στη Σκωτία. Γιατί ο κ. Ρόμπερτσον δεν είναι άλλος από τον υπερσυντηρητικό ιεροκήρυκα, με τους πιστούς οπαδούς στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο οποίος έχει εκμεταλλευθεί την απήχησή του στον μέσο αμερικανό πολίτη για να δημιουργήσει μια επιχειρηματική αυτοκρατορία αξίας πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων. Οι Σκωτσέζοι δεν ενοχλήθηκαν μόνο με τις εφ’ όλης της ύλης απόψεις του πιο διάσημου τηλε-ιεροκήρυκα της αμερικανικής τηλεόρασης, αλλά έγιναν έξαλλοι όταν αμφισβήτησε τον… ανδρισμό τους. Για τους απογόνους του Γουίλιαμ Γουάλας (πιο γνωστού ως Braveheart), του εθνικού ήρωα των Σκωτσέζων, κάτι τέτοιο παραπήγαινε πολύ και γι’ αυτό αποφάσισαν να στείλουν τον κ. Ρόμπερτσον εκεί απ’ όπου ήρθε!
Για μια τράπεζα του μεγέθους και του κύρους της Royal Bank of Scotland η απόφαση να συνεργασθεί με τον Πατ Ρόμπερτσον έπεσε σαν κεραυνός εν αιθρία στο μονίμως συννεφιασμένο Εδιμβούργο! Ο κ. Ρόμπερτσον είναι ένα πρόσωπο εξαιρετικά οικείο στους Αμερικανούς, αλλά στους Σκωτσέζους δεν έλεγε τίποτε ώσπου έμαθαν τα καθέκαστα. Η πολιτική οργάνωση του κ. Ρόμπερτσον με την επωνυμία Christian Coalition (Χριστιανικός Συνασπισμός) εκφράζει τη μερίδα εκείνη των Αμερικανών που είναι πιστοί στο τρίπτυχο Πατρίς-Θρησκεία-Οικογένεια και έχουν μια μονόπλευρη και φανατισμένη αντίληψη για το τι είναι ηθικά σωστό και τι είναι ηθικά επιλήψιμο.
Με 55 εκατ. τηλεθεατές, το τηλεοπτικό δίκτυο του κ. Ρόμπερτσον (Christian Broadcasting Network) εισβάλλει κάθε ημέρα στα αμερικανικά σπίτια και διαμορφώνει αντιλήψεις. Ο ίδιος είναι εξαιρετικά δημοφιλής και δεν κρύβει τη φιλοδοξία του να παίξει έναν σημαντικότερο ρόλο στην πολιτική ζωή των Ηνωμένων Πολιτειών. Το 1988 διεκδίκησε μάλιστα χωρίς επιτυχία το χρίσμα του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, για να το χάσει από τον τότε αντιπρόεδρο και μετέπειτα πρόεδρο Τζορτζ Μπους.
Οι συντηρητικές απόψεις του κάνουν όμως δύσκολη την αποδοχή του από την πιο φιλελεύθερη και δημοκρατική μερίδα των Αμερικανών. Κατά καιρούς τα έχει βάλει με τους μαύρους, τις φεμινίστριες, τους ομοφυλόφιλους, τους οπαδούς του Δημοκρατικού Κόμματος, τους υποστηρικτές των αμβλώσεων και τους ινδουιστές. Κάθε τι το «διαφορετικό» είναι κόκκινο πανί για τον κ. Ρόμπερτσον και γι’ αυτόν τον λόγο πολύ δύσκολα θα γίνει αποδεκτός από το σύνολο της κοινής γνώμης.
Πώς θα μπορούσε εξάλλου ο κ. Ρόμπερτσον να γίνει αποδεκτός από τις γυναίκες όταν περιέγραψε κάποτε το φεμινιστικό κίνημα σαν «ένα σοσιαλιστικό πολιτικό κίνημα κατά της οικογένειας που ενθαρρύνει τις γυναίκες να αφήνουν τους συζύγους τους, να σκοτώνουν τα παιδιά τους, να ασκούν μαγεία, να καταστρέφουν τον καπιταλισμό και να γίνονται λεσβίες»!
Από τη μια πλευρά λοιπόν έχουμε τον κ. Ρόμπερτσον και από την άλλη μια τράπεζα τόσο παλιά όσο και το… τραπεζικό σύστημα. Μια τράπεζα που ιδρύθηκε το 1695 και έχει το δικαίωμα να τυπώνει χαρτονόμισμα. Αυτή λοιπόν η ιστορική τράπεζα θέλησε στις αρχές της εφετεινής χρονιάς να επεκτείνει τις δραστηριότητές της, στα πρότυπα της συνεργασίας της με τη βρετανική αλυσίδα σουπερμάρκετ Sainsbury, με την οποία δημιούργησαν μαζί τη Sainsbury Bank, η οποία μέσα σε διάστημα δύο ετών προσείλκυσε καταθέσεις ύψους 2 δισ. στερλινών.
Η αναζήτηση της τράπεζας επί αμερικανικού εδάφους απέβη μάταια, ώσπου εμφανίστηκε στο προσκήνιο ο κ. Ρόμπερτσον, ο οποίος ήδη είχε εκδηλώσει ενδιαφέρον για τη βρετανική αγορά. Συμμετέχει μάλιστα στο διοικητικό συμβούλιο της εταιρείας Laura Ashley, που ειδικεύεται σε ρούχα και είδη για το σπίτι σε βικτωριανό και ρομαντικό στυλ.
Σύμφωνα με μια μαρτυρία, ο άνθρωπος της τράπεζας στη Νέα Υόρκη, Μπιλ Χέντρι, συναντήθηκε με τον κ. Ρόμπερτσον στην αμερικανική μεγαλούπολη τον περασμένο Φεβρουάριο. Φαίνεται ότι η μεταξύ τους «χημεία» λειτούργησε πολύ καλά, γιατί γρήγορα κατέληξαν σε συμφωνία. Ισως έπαιξε ρόλο και η σκωτσέζικη καταγωγή του κ. Ρόμπερτσον, ο οποίος για να εντυπωσιάσει ακόμη περισσότερο τον συνομιλητή του τού είπε ότι οι πρόγονοί του είχαν φύγει από τη Σκωτία το 1695, τη χρονιά δηλαδή που ιδρύθηκε η τράπεζα. Η σύμπτωση αυτή έπεισε τον κ. Χέντρι ότι το μέλλον της τράπεζας ήταν συνυφασμένο με αυτό του τηλε-ιεροκήρυκα.
Η συμφωνία των δύο πλευρών προέβλεπε τη δημιουργία μιας τηλε-τράπεζας στις Ηνωμένες Πολιτείες, που θα παρείχε τραπεζικές υπηρεσίες μέσω του τηλεφώνου. Χωρίς υποκαταστήματα, χωρίς πολλούς υπαλλήλους, αυτού του είδους οι τράπεζες ίσως αντιπροσωπεύουν τον τρόπο με τον οποίο θα γίνονται οι τραπεζικές εργασίες στο μέλλον. Σύμφωνα με τους πρώτους υπολογισμούς, οι πελάτες της νέας τράπεζας θα μπορούσαν εύκολα να φθάσουν τα 10 εκατ. μέσα σε τέσσερα χρόνια. Η Royal Bank of Scotland θα είχε το 65% της νέας τράπεζας, ο κ. Ρόμπερτσον το 25% και το υπόλοιπο η αμερικανική τράπεζα Marshall & Ilsley που είχε αναλάβει να στηρίξει λογιστικά το εγχείρημα.
Ολα πήγαιναν κατ’ ευχήν, ώσπου άρχισαν οι πρώτες δειλές διαμαρτυρίες για την αμερικανική εισβολή στην ένδοξη χώρα των Σκωτσέζων. «Μα πώς είναι δυνατόν να συνεργαστείτε με αυτόν;» ήταν το ερώτημα οργανώσεων και απλών ανθρώπων, που διαμαρτύρονταν είτε μέσω των εφημερίδων είτε απευθείας στην τράπεζα. Καθώς η αναταραχή δεν είχε πάρει ακόμη διαστάσεις, η τράπεζα απάντησε κατ’ αρχήν ότι οι προσωπικές απόψεις του κ. Ρόμπερτσον, όπως και όλων όσοι συνεργάζονται με αυτήν, «δεν καθορίζουν τις βάσεις των επιχειρηματικών σχέσεών τους με την τράπεζα».
Οι πιέσεις άρχισαν να μεγαλώνουν όταν τα μέσα ενημέρωσης στη Σκωτία άρχισαν να δημοσιεύουν αποσπάσματα από ομιλίες του κ. Ρόμπερτσον στα οποία φαίνονταν καθαρά οι ρατσιστικές απόψεις του. Ομάδες οργανωμένων συμφερόντων, σπουδαστικοί σύλλογοι, καθώς και η συνομοσπονδία εργαζομένων απείλησαν ότι θα αποσύρουν τις καταθέσεις τους από την τράπεζα, αλλά η συμφωνία προχωρούσε κανονικά, ώσπου η εφημερίδα «The Scotsman» δημοσίευσε την απομαγνητοφώνηση ενός τηλεοπτικού προγράμματος στο οποίο ο κ. Ρόμπερτσον ανέφερε τα εξής: «Στην Ευρώπη η λέξη που κυριαρχεί είναι «ανεκτικότητα». Οι ομοφυλόφιλοι έχουν τον πρώτο λόγο στα μέσα ενημέρωσης… και δεν μπορείτε να πιστέψετε πόσο ισχυροί είναι οι ομοφυλόφιλοι στη Σκωτία. Απλώς είναι απίστευτο».
Η δήλωση αυτή έκανε το ποτήρι να ξεχειλίσει και η διοίκηση της τράπεζας δεν είχε άλλη επιλογή από το να ανακοινώσει την ακύρωση της συμφωνίας, με όποιες συνέπειες (βλ. αποζημιώσεις) θα έχει αυτό. Ηδη η τράπεζα ανακοίνωσε ότι συνομιλεί με άλλους πιθανούς συνεργάτες στην Ευρώπη και στην Αμερική. Μόνο που αυτή τη φορά θα πρέπει να είναι πιο προσεκτική στις επιλογές της!
