H Γη σε μερικές δεκαετίες δεν θα μπορεί να αντέξει το… βάρος του πληθυσμού της. Και αυτό όχι τόσο εξαιτίας του πολλαπλασιασμού των κατοίκων της όσο λόγω της υπερβολικής αύξησης της… μάζας του σώματός τους, καθώς η παχυσαρκία τείνει να γίνει η επιδημία του μέλλοντος! Σύμφωνα με τα στοιχεία της Διεθνούς Ομάδας Κρούσης κατά της Παχυσαρκίας (International Obesity Task Force, IOTF) μόνο την τελευταία επταετία οι παχύσαρκοι αυξήθηκαν κατά 50% – από 200 εκατομμύρια που ήταν το 1995, ανέρχονται πλέον σε 300 εκατομμύρια – ενώ περίπου 1,7 δισεκατομμύρια άνθρωποι από τα 6 δισεκατομμύρια που αποτελούν τον πληθυσμό της Γης αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα με το βάρος τους – κατατάσσονται είτε στους υπέρβαρους είτε στους παχύσαρκους. H νέα «ασθένεια» μάλιστα δεν αφορά μόνο όσους ζουν στις λεγόμενες δυτικές κοινωνίες – όπως πιθανόν υποθέσατε – αλλά πλήττει πλέον και τους κατοίκους των αναπτυσσόμενων χωρών στην Αφρική και στην Ασία.
H εξήγηση προφανής κατά τους ειδικούς: ο (σύγχρονος) τρόπος ζωής (το λεγόμενο και lifestyle) αλλά και διατροφής δεν γνωρίζει πλέον σύνορα. Ως εκ τούτου τα φαστ φουντ αλλά και γενικώς οι έτοιμες και γρήγορες λύσεις για το φαγητό εξαπλώνονται με ταχείς ρυθμούς από τις Ηνωμένες Πολιτείες ως τη Βραζιλία και από την Ευρώπη ως την Κίνα με εξίσου καταστροφικά αποτελέσματα.
* Πεινούν αλλά… παχαίνουν
Είναι ενδεικτικά τα αποτελέσματα έρευνας που έγινε πρόσφατα στην Ινδία: διαπιστώθηκε ότι το 55% των γυναικών ηλικίας 20-69 χρόνων ήταν υπέρβαρες. Και πρόκειται για ένα εύρημα που έχει ιδιαίτερη σημασία δεδομένου ότι ο πληθυσμός της χώρας μαστίζεται από τον υποσιτισμό. Ανάλογα κρούσματα μεγάλης αύξησης των υπέρβαρων ανθρώπων καταγράφονται επίσης στην Κίνα. Στη χώρα όπου οι απέραντοι ορυζώνες έδιναν μέχρι πρότινος την πρώτη ύλη για την «κουζίνα» εκατοντάδων εκατομμυρίων Κινέζων, διασφαλίζοντας την ελαφριά και υγιεινή διατροφή τους, σήμερα περισσότερες από τις μισές ενήλικες γυναίκες της χώρας έχουν ήδη προβλήματα υπερβολικού βάρους. Αλλά και τα δεδομένα από τη Βραζιλία δεν προοιωνίζονται θετικές εξελίξεις όσον αφορά τη… συγκράτηση του βάρους του πληθυσμού της. Το πρόβλημα μάλιστα σε αυτή τη χώρα λαμβάνει πιο σοβαρές διαστάσεις καθώς εντοπίζεται κυρίως στον παιδικό πληθυσμό. Σύμφωνα με σχετικά στοιχεία, μέσα σε μόνο μία γενιά τα υπέρβαρα παιδιά υπερδιπλασιάστηκαν (η αύξηση έφθασε το 239%)!
Οσο για τις αιτίες του φαινομένου, στις ανεπτυγμένες χώρες οι ειδικοί τις επικεντρώνουν στην… εξής μία: στον σύγχρονο τρόπο ζωής. Αυτόν που χαρακτηρίζεται από την αύξηση του πληθυσμού στις μεγαλουπόλεις και την εγκατάλειψη εκτός των εστιών των συνηθειών που υπαγόρευε η διαβίωση στην επαρχία. Αυτόν που επιβάλλει την απόκτηση κάθε νέου μοντέλου που λανσάρεται στην αγορά, είτε πρόκειται για αυτοκίνητο και τηλεόραση είτε για ηλεκτρονικό υπολογιστή, και δημιουργεί εθισμένα στην υπερκατανάλωση άτομα. Αυτόν που θεωρεί εκ των ων ουκ άνευ την καριέρα και που έχει επακόλουθο τη… διαβίωση στον εργασιακό χώρο με ό,τι αυτό συνεπάγεται – μεταξύ άλλων καθιστική ζωή και πρόχειρο φαγητό.
* H επιδημία του φαστ φουντ
Από την άλλη πλευρά, στις υπό ανάπτυξη χώρες η «επιδημία» της παχυσαρκίας βρίσκει πρόσφορο έδαφος για να εξαπλωθεί αφενός λόγω της άγνοιας των ανθρώπων γύρω από ζητήματα διατροφής και υγείας και αφετέρου λόγω της (απατηλής) λάμψης που ασκεί πάνω τους οτιδήποτε ξενόφερτο, αμερικανικό κυρίως, και που αργά αλλά σταθερά «διαβρώνει» τις τοπικές κοινωνίες. Τα φαστ φουντ που ξεφυτρώνουν σαν μανιτάρια σε αφρικανικές και ασιατικές πόλεις αλλά και οι έτοιμες τροφές που κατακλύζουν τα ράφια των καταστημάτων είναι σαφείς ενδείξεις αυτής της αλλαγής που συντελείται. Με τη διαφορά βέβαια, όπως επισημαίνει ο επικεφαλής της Διεθνούς Δύναμης Κρούσης κατά της Παχυσαρκίας Φίλιπ Τζέιμς, ότι «στις εν λόγω χώρες αυτά πλασάρονται κυρίως ως ενδείξεις ενός μοντέρνου τρόπου ζωής, που μπορεί πλέον να αφορά και αυτούς, καθώς και ως δείκτες ευμάρειας και οικονομικής άνεσης, που τους κατατάσσουν σε άλλη κατηγορία ανθρώπων».
Πώς μπορεί να ανακοπεί η «επιδημία»
Οι επιπτώσεις που έχει ο τρόπος ζωής και διατροφής στην υγεία όλων είναι πολύ σοβαρές, (δυστυχώς) όμως δεν είναι άμεσα ορατές. Είναι αξιοσημείωτο ότι οι ειδικοί υποδεικνύουν τη σύγχρονη διατροφή ως τον βασικό «ένοχο» για τα προβλήματα υγείας που αντιμετωπίζει μεγάλο τμήμα του πληθυσμού της Γης, ενώ κάνουν λόγο ακόμη και για φαινόμενο «διατροφικής μετάλλαξης». Καρδιοπάθειες, καρκίνος, διαβήτης, υπέρταση συνδέονται ευθέως με τις (κακές) διατροφικές συνήθειες μικρών και μεγάλων. Ενδεικτικό της διάστασης που έχει λάβει το πρόβλημα της παχυσαρκίας στον πλανήτη είναι ότι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) εκτιμά ότι θα είναι η «επιδημία» του μέλλοντος. Παράλληλα θέτει ως στόχο την «αναχαίτισή» της με μια σειρά μέτρα που λαμβάνει, με πρώτο αυτό της έκδοσης ενός οδηγού διατροφής την ερχόμενη άνοιξη. Σε αυτόν τον οδηγό θα περιέχονται συμβουλές και υποδείξεις σχετικά με τη διατροφή, «ενισχυμένες» ωστόσο από ιατρικά ντοκουμέντα και στοιχεία προκειμένου να πείθουν ακόμη και τους πιο… δύσπιστους.
Το μήνυμα ωστόσο φαίνεται ότι έλαβαν πριν από τους καταναλωτές οι εταιρείες. Μεγάλες βιομηχανίες τροφίμων χαράσσουν εκ νέου την πολιτική τους στο ζήτημα «διατροφή» και δηλώνουν «συμμετοχή» στην προσπάθεια της επιστημονικής κοινότητας να περιορίσει το φαινόμενο της παχυσαρκίας και τις ασθένειες με τις οποίες συνδέεται. Γνωστή πολυεθνική, για παράδειγμα, ανακοίνωσε πρόσφατα πως ξεκινά εκστρατεία ως «απάντηση στο φαινόμενο της παχυσαρκίας» μέσα από τα προϊόντα της τα οποία θα περιέχουν πλέον λιγότερη ζάχαρη, λίπη και ό,τι άλλο «προσθέτει» πολλές και χωρίς θρεπτική αξία θερμίδες. Ανάλογες κινήσεις κάνουν και οι αλυσίδες φαστ φουντ εμπλουτίζοντας με σαλάτες και χυμούς το κατά τα άλλα πλούσιο σε θερμίδες και λιπαρά μενού τους.
