Από τον φούρνο στην κατάψυξη, και πάλι πίσω στον φούρνο –καταπώς θα βολεύει τον Βλαντίμιρ Πούτιν. Κάπως έτσι θα κυλήσει το 2015 για την Ουκρανία, λένε ειδικοί που μίλησαν στο «Βήμα». Μετά το μπρα ντε φερ που έφερε Ρωσία και Δύση στα πρόθυρα του Β’ Ψυχρού Πολέμου, η νέα χρονιά αρχίζει με μια «παγωμένη σύγκρουση» στα ανατολικά και με μια καυτή πατάτα στην οικονομία.
Το Κίεβο έχει χρεοκοπήσει, εδώ και μήνες. Τα συναλλαγματικά αποθέματα έχουν στερέψει. Το ουκρανικό νόμισμα, η γρίβνα, είναι σε ελεύθερη πτώση. Το χρέος διογκώνεται. Αλλά τώρα βλέπουμε και τη Ρωσία να τρεκλίζει, με τις τιμές του πετρελαίου και το ρούβλι να πέφτουν όλο και πιο χαμηλά.

«Η ύφεση στη Ρωσία περιπλέκει τα πράγματα. Αλλά μέσα στην κρίση χρέους, ούτε η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει δισεκατομμύρια ευρώ για μια χώρα που δεν είναι καν μέλος» μας λέει ο Τζεφ Σαχαντέο, διευθυντής στο Ινστιτούτο Ρωσικών και Ευρασιατικών Μελετών του Πανεπιστημίου Κάρλτον, στον Καναδά.
Η δύσκολη κατάσταση της ρωσικής οικονομίας μπορεί πάντως να αποτρέψει τον Πούτιν από επιθετικές κινήσεις.
Αν προσπαθήσει να προσαρτήσει, μετά την Κριμαία, και τις ρωσόφωνες νοτιοανατολικές περιοχές της Ουκρανίας, θα έχει στα χέρια του μια οικονομικά ασύμφορη ζώνη «βιομηχανικής σκουριάς».

«Αυτές οι επαρχίες δεν μπορούν να επιβιώσουν χωρίς δισεκατομμύρια ρούβλια από το κρατικό ταμείο της Ρωσίας» λέει στο «Βήμα» ο Αλεξάντερ Μότιλ, ουκρανοαμερικανός καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Rutgers στις ΗΠΑ. Εκτιμά, και εκείνος, ότι το ανατολικό μέτωπο με τους φιλορώσους αυτονομιστές θα μείνει ανοιχτό σαν παγωμένη σύγκρουση, επειδή αυτό συμφέρει τη Ρωσία.

«Τώρα η Μόσχα έχει την ικανότητα να «ξεπαγώνει» και να «ξαναζεσταίνει» τη σύγκρουση για να εκβιάζει την Ουκρανία και τη Δύση όποτε θέλει» λέει στο «Βήμα» ο Ματιέ Μπουλέγκ, ερευνητής στο Ινστιτούτο για την Ασφάλεια στην Ευρώπη (ΙΡSE), στο Παρίσι. Θεωρεί απίθανο το σενάριο να εισβάλει το 2015 ο Πούτιν με τα τανκς στην Ανατολική Ουκρανία, αλλά βέβαιο ότι ο «τσάρος» θα χρησιμοποιήσει όλα τα άλλα όπλα: ασφυκτικό οικονομικό εκβιασμό, που θα αρχίσει πάλι τον Μάρτιο με αυξήσεις της τιμής στο φυσικό αέριο. Μόνιμη υποδαύλιση της απόσχισης, με αυτονομιστές να κάνουν, ανά πάσα στιγμή, βίαια επεισόδια στο Ντονέτσκ, στο Λουχάνσκ και στο Χάρκοβο. Και φεντεραλισμό: μια απειλή που έχει ρίξει η Ρωσία στο τραπέζι της διπλωματίας, με πραγματικό στόχο, λένε πολλοί, τον επίσημο διαμελισμό της χώρας.

«Η Ουκρανία θα αναγκαστεί να κάνει την πιο μοιραία επιλογή στο θέμα της εδαφικής ακεραιότητας» μας λέει ο Μότιλ. «Αν το Κίεβο επιμείνει να διατηρήσει τον θύλακο στα ανατολικά, θα ξαναγίνει υποτελής της Ρωσίας, μια φτωχή αποικία, ανίκανη για μεταρρυθμίσεις, υπό τον αυτοκρατορικό άρχοντα Πούτιν» τονίζει. Και καταλήγει: «Θα πρέπει αργά ή γρήγορα να διαλέξει μεταξύ ανεξαρτησίας, δημοκρατίας και ενσωμάτωσης στη Δύση από τη μια μεριά ή διατήρησης του Ντονμπάς (σ.σ.: Ντονέτσκ και Λουχάνσκ), της πολιτικής παρακμής και της ρωσικής ηγεμονίας από την άλλη. Οποια και αν είναι η πολιτική συμφωνία για τα ανατολικά –αποκέντρωση, αυτονομία, ομοσπονδία ή κάτι άλλο -, οι αυτονομιστές που υποκινούνται από τη Ρωσία θα είναι πάντα σε θέση να εκβιάζουν, ώστε να μην μπει η Ουκρανία στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ».
Για τον Πούτιν η Ουκρανία είναι η απόλυτη «κόκκινη γραμμή». Μετά τις χώρες της Βαλτικής και την Πολωνία, έχει χάσει στα Βαλκάνια, όπου ακόμη και οι εθνικιστές Σέρβοι ονειρεύονται να μπουν κάποια ημέρα στην ΕΕ. Αλλά δεν θα αφήσει ποτέ τη Δύση να εισχωρήσει τόσο βαθιά στον «ζωτικό χώρο» του.
Και ούτε πρόκειται να γίνει «ευρωπαϊκή» η Ουκρανία στο ορατό μέλλον. Γιατί, παρά τη γεωστρατηγική σημασία της, είναι πολύ μεγάλη, πολύ φτωχή και πολύ κοντά στη Μόσχα για να ενταχθεί.
Αυτό το ξέρουν καλά στις Βρυξέλλες. Εξ ου και η συμμετοχή του ΔΝΤ στα δάνεια. Η συνταγή του είναι γνωστή: περισσότερη φτώχεια, ανεργία και κοινωνική αναταραχή για τους Ουκρανούς.


Μιλάει στο «Βήμα» η διάσημη 23χρονη Ουκρανή μπλόγκερ Κατερίνα Κρουκ
«Δεν διαδήλωσα για ηγέτες αλλά για το μέλλον μου»
«Το μέλλον μας είναι σκληρό, αλλά δεν το βάζουμε κάτω» μας λέει η Κατερίνα Κρουκ, η 23χρονη ακτιβίστρια που έγινε γνωστή διεθνώς μεταδίδοντας στο Twitter (@Kateryna_Kruk), σε πραγματικό χρόνο, τα αιματηρά γεγονότα πέρυσι στο Κίεβο. Τότε η Πλατεία βάφτηκε στο αίμα και η λαϊκή εξέγερση έριξε τη διεφθαρμένη κυβέρνηση. Τώρα;

«Οι προοπτικές δεν είναι καλές. Προετοιμαζόμαστε για μια παγωμένη σύγκρουση στην Ανατολή. Αυτό θα έχει βαριές συνέπειες για την οικονομία, μαζί με τον εμπορικό πόλεμο με τους Ρώσους, τις διακοπές του γκαζιού. Αλλά και επειδή το Ντονμπάς είναι η κύρια βιομηχανική περιοχή στην Ουκρανία» τονίζει.

«Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς, όταν ο εμφύλιος δεν τελειώνει, χωρίς απόφαση από το Κρεμλίνο; Και ποιος ξέρει τι θα κάνει ο Πούτιν, τώρα που το ρούβλι καταρρέει; Μην ξεχνάτε ότι τη Ρωσία τη λένε Αρκούδα. Είναι ένα θηρίο. Οταν τραυματιστεί, μπορεί να επιτεθεί, ακόμη πιο άγρια. Δυστυχώς τα πράγματα στη ρωσική οικονομία πάνε άσχημα, και είναι σχεδόν αδύνατο να προβλέψουμε τι θα συμβεί στη συνέχεια» λέει.
Οσο για τα όνειρα και τις ελπίδες των Ουκρανών; «Κάνουμε μόνο μια ευχή: να σταματήσει ο πόλεμος. Δεν μπορούμε να νικήσουμε, όταν οι αντάρτες έχουν τέτοια υποστήριξη από τη Μόσχα. Αλλά πρέπει να τελειώνει αυτός ο πόλεμος στην Ανατολή, για να βάλουμε μπροστά τις μεταρρυθμίσεις που χρειάζεται επειγόντως η πατρίδα μου. Αυτός ήταν ένας από τους κύριους λόγους που κατεβήκαμε στο EuroMaidan –για να φέρουμε την αλλαγή, να βάλουμε τέλος στη διαφθορά, να δούμε κράτος δικαίου. Αυτός είναι ο αγώνας μας, όχι μόνο για το 2015, αλλά για τα πολλά χρόνια που έρχονται» μας απαντά η Κρουκ.
Είναι πάντως αισιόδοξη. «Στην αρχή αίτημα ήταν να υπογράψει η Ουκρανία τη συμφωνία σύνδεσης με την Ευρωπαϊκή Ενωση. Αλλά μετά τη φονική καταστολή από τα ΜΑΤ κατεβήκαμε στον δρόμο από οργή, από θυμό. Εβλεπα στα μάτια των ανθρώπων γύρω μου μια λέξη: «Αρκετά!». Μετά διαδηλώσαμε μέρες και νύχτες μέσα στην παγωνιά όχι για να γίνουμε μέρος της Ευρώπης, αλλά για να γίνουμε ένα δημοκρατικό κράτος. Θέλουμε να είμαστε κυρίαρχοι στη χώρα μας, όχι τραπουλόχαρτο στο παιχνίδι κάποιου άλλου. Δεν διαδήλωσα για ηγέτες και κόμματα αλλά για το μέλλον μου. Ολοι αυτό κάναμε –απλοί πολίτες, φτωχοί, μερικές φορές χωρίς μεγάλη μόρφωση, χωρίς φανταχτερά ρούχα, αλλά σκληρά εργαζόμενοι, και αποφασισμένοι βγήκαμε στον δρόμο για ένα καλύτερο αύριο. Θα το διεκδικήσουμε μέχρι τέλους» καταλήγει η Κρουκ.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ