Η ώρα της αλήθειας έφτασε στα πανεπιστήμια της χώρας και τώρα θα κριθεί πλέον στην πλήρη μορφή του ο νέος νόμος – πλαίσιο για τη λειτουργία τους. Πέραν των δηλώσεων πολιτικών ή ακαδημαϊκών, ο νόμος έως σήμερα δεν έχει εφαρμοστεί. Και αυτό διότι δεν είχε δοκιμαστεί η λειτουργία της «καρδιάς» του: το νέο σύστημα επιλογής πρυτάνεων στα πανεπιστήμια.
Θλιβερή παρενέργεια που ενισχύει τα επιχειρήματα εναντίον του νομοθετήματος, ωστόσο, αποτελεί η περίπτωση του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου πρόσφατα τα μέλη του Συμβουλίου δεν έκριναν την υποψηφιότητα καθηγήτριας για τη θέση κοσμήτορα με επιστημονικά κριτήρια αλλά, όπως όλα τα στοιχεία δείχνουν, με ιδεολογικά και μόνο. Η περίπτωση αυτή ξεσήκωσε θύελλα νέων αντιδράσεων, με τους δύο πόλους εξουσίας στα ιδρύματα, τις νυν πρυτανικές Αρχές από τη μία και τα μέλη των Συμβουλίων από την άλλη, να μάχονται ανοιχτά.
Αμφότεροι ζητούν από τον υπουργό Παιδείας κ. Κωνσταντίνο Αρβανιτόπουλο να παρέμβει νομοθετικά υπέρ τους αλλάζοντας σημεία του νέου νόμου. Τα μέλη των Συμβουλίων θέλουν την πλήρη εξουσία να ελέγχουν και να «διορθώνουν» τους πρυτάνεις και οι νυν επικεφαλής των ΑΕΙ από την πλευρά τους θέλουν τα Συμβούλια ουσιαστικά ανενεργά, με συμβουλευτικό και μόνο ρόλο.
Στο κλίμα αυτό, όπως λέει ο κ. Αρβανιτόπουλος στο «Βήμα», ο ίδιος αποφάσισε να σταλεί τις επόμενες ημέρες στο Νομικό Συμβούλιο του Κράτους (ΝΣΚ) έγγραφο ερώτημα με όλα τα γκρίζα σημεία που αφορούν τις επερχόμενες πρυτανικές εκλογές του Μαΐου σε δέκα πανεπιστημιακά ιδρύματα της χώρας (πανεπιστήμια Αθηνών, Γεωπονικό, Αιγαίου, Δημοκρίτειο, Ιωαννίνων, Αριστοτέλειο Θεσσαλονίκης, Μακεδονίας, Πάτρας, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών).
Εκλογές για νέα διοίκηση δεν θα γίνουν στα τρία πανεπιστήμια (Πειραιώς, Θεσσαλίας, Πολυτεχνείο Κρήτης) όπου εφαρμόστηκε πιλοτικά πέρυσι ο νέος νόμος και εξελέγησαν νέες διοικήσεις, στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου όπου εξελέγη νέος πρύτανης για να αντικαταστήσει τον κ. Θ. Παπαθεοδώρου, ο οποίος είχε αναλάβει πέρυσι τη θέση του υφυπουργού Παιδείας, αλλά και στα πανεπιστήμια όπου η θητεία της διοίκησης δεν έχει εκπνεύσει ακόμη: Χαροκόπειο, Πάντειο, Οικονομικό Αθήνας, Ιόνιο.
Τα ερωτήματα-φωτιά


Τα ερωτήματα που έχουν βάλει φωτιά αυτή την περίοδο στην πανεπιστημιακή κοινότητα και θα τεθούν προς το ΝΣΚ είναι:
–Εχουν δικαίωμα οι νυν πρυτάνεις να θέσουν ξανά υποψηφιότητα για να ανανεώσουν τη θητεία τους; Ο νέος νόμος απαγορεύει τη δεύτερη θητεία, αλλά υπήρξαν μεταβατικές διατάξεις για τις νυν διοικήσεις των ΑΕΙ στις οποίες η κάθε πλευρά δίνει διαφορετική ερμηνεία.
–Είναι ενιαίο το όριο ηλικίας για τους έλληνες και τους ξένους υποψηφίους και εν τέλει τι γίνεται με τους καθηγητές που βρίσκονται κοντά στο όριο της συνταξιοδότησης; Σε όσους προέρχονται από το εξωτερικό ο νόμος δεν θέτει όριο ηλικίας αλλά ορίζει ότι ισχύουν τα κριτήρια του μητρικού ιδρύματος.
–Εχει το Συμβούλιο το δικαίωμα να κόψει υποψηφιότητες κοσμητόρων που έχουν επιστημονικά ή διοικητικά «ελαττώματα» και τι κάνει στην περίπτωση που οι υποψήφιοι είναι λιγότεροι από τρεις όπως ορίζει ο νόμος για την επιλογή;
Κομβικό σημείο στα παραπάνω, ωστόσο, είναι εάν οι νυν πρυτάνεις έχουν τη δυνατότητα να λάβουν μέρος ξανά στη διαδικασία επιλογής, καθώς οι υποψηφιότητες που έχουν ήδη εκφραστεί προέρχονται στην πλειονότητά τους από τις νυν διοικήσεις. Οπου μάλιστα δεν επιδιώκουν την επανεκλογή τους νυν πρυτάνεις, τη διεκδικούν οι προηγούμενοι…
Προσπάθεια σύγκλισης


Οπως αναφέρουν πληροφορίες του «Βήματος», το υπουργείο Παιδείας θα επιδιώξει σύντομα τη σύγκληση κοινής Συνόδου Πρυτάνεων και Συμβουλίων ΑΕΙ ώστε να αναζητηθεί κοινή οδός μεταξύ των δύο πλευρών.

«Ο σαφής καθορισμός ρόλων και αρμοδιοτήτων των πανεπιστημιακών οργάνων είναι θεμελιώδης για τη εύρυθμη λειτουργία των ιδρυμάτων και την ενασχόλησή τους με τα μείζονα ζητήματα της ανάπτυξης και εξωστρέφειάς τους»
δηλώνει στο «Βήμα» ο προεδρεύων της Συνόδου Πρυτάνεων, πρύτανης του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου κ. Δημοσθένης Αναγνωστόπουλος. «Προς την κατεύθυνση αυτή η Πολιτεία πρέπει να μεριμνήσει το συντομότερο δυνατόν, ώστε να μην εγείρονται ζητήματα αμφίσημης νομικής ερμηνείας. Η εσωστρέφεια κάθε άλλο παρά υπηρετεί τον στόχο της διεθνούς καταξίωσης. Είναι καταστροφική» αναφέρει χαρακτηριστικά.

«Το πιθανότερο είναι ότι σε κάποια ιδρύματα δεν θα βρίσκουν υποψηφίους με όλα αυτά που συμβαίνουν»
έλεγε χαρακτηριστικά στο «Βήμα» ο πρύτανης μεγάλου πανεπιστημίου της χώρας.
Παρέμβαση Διαμαντοπούλου


Παρέμβαση με αφορμή τη συζήτηση που έχει ξεκινήσει έκανε τις προηγούμενες ημέρες και η εμπνεύστρια του νέου νόμου και πρώην υπουργός Παιδείας κυρία Αννα Διαμαντοπούλου. Οπως ανέφερε χαρακτηριστικά στη σελίδα της στο Facebook, «στην Ελλάδα ο θεσμός του Συμβουλίου (που υπάρχει σε όλες τις χώρες της Ευρώπης) είναι πολύ νέος, χρειάζεται χρόνο και προσπάθεια για να αλλάξει τη φεουδαρχική νοοτροπία που υπήρχε επί δεκαετίες. Υπάρχουν ήδη πανεπιστήμια, όπως αυτό της Κρήτης, που τα πράγματα λειτουργούν καλύτερα απ’ ό,τι περιμέναμε. Στον αντίποδα το Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο. Ισως είναι αναμενόμενο το παλαιότερο και ένα τόσο μεγάλο πανεπιστήμιο να έχει μεγαλύτερες δυσκολίες να ενσωματώσει νέους θεσμούς, ενώ η κομματικοποίηση και ο δογματισμός έχουν βαθιές ρίζες».
Στον πυρετό της κάλπης τα μεγάλα πανεπιστήμια
Ο προεκλογικός πυρετός έχει ήδη φουντώσει στα μεγάλα πανεπιστήμια της χώρας, όπου πολλοί κοιτούν με καχυποψία γύρω τους για να διαγνώσουν προθέσεις και να οργανώσουν στρατηγικές. Γεγονός είναι ότι ο νέος νόμος δεν περιόρισε τις «κάστες» και τις πελατειακές σχέσεις αλλά αντιθέτως τις διεύρυνε, καθώς όλοι οι υποψήφιοι κοιτούν τώρα να συμπήξουν συμμαχίες με τον ίδιο τρόπο που έκαναν παλιά, αλλά με περισσότερους «συμμετέχοντες». Τα εξωτερικά μέλη των ΑΕΙ, που προέρχονται από μεγάλα ιδρύματα του εξωτερικού, δεν μπορούν να αλλάξουν τις ισορροπίες, καθώς αναγκαστικά εμπιστεύονται και συμβαδίζουν με τα εσωτερικά μέλη των πανεπιστημίων, τα οποία όμως, ως μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητάς τους, μπορούν με άνεση να δημιουργήσουν, εφόσον το επιθυμούν, «αυλές υπηκόων».
Στο Πανεπιστήμιο Αθηνών όλοι οι μέχρι στιγμής διεκδικητές του «θρόνου» προέρχονται από το εσωτερικό του ιδρύματος. Επικρατέστερος, από απόψεως βιογραφικού και επιστημονικής παρουσίας, φέρεται να είναι ο καθηγητής Καρδιολογίας κ. Χριστόδουλος Στεφανάδης, ενώ για μια ακόμη φορά ακούγεται το όνομα του προέδρου της Νομικής Σχολής κ. Θεόδωρου Φορτσάκη, που είχε και στο παρελθόν διεκδικήσει την πρυτανεία. Τελευταία «είσοδος», με χαρακτηριστικά αουτσάιντερ, ο πρώην πρόεδρος του ΤΕΙ Ιονίων Νήσων και καθηγητής του ΕΚΠΑ από το 2000 κ. Ναπολέων Μαραβέγιας, που φέρεται να κινείται στον χώρο του Κέντρου.

«Το Συμβούλιο Ιδρύματος συζήτησε τη διαδικασία για την επικείμενη προκήρυξη της θέσης του πρύτανη, γεγονός το οποίο είναι κορυφαίας σημασίας για κάθε ΑΕΙ και θα πραγματοποιηθεί εφέτος για πρώτη φορά με ευθύνη του»
δήλωσε στο «Βήμα» ο πρόεδρος του Συμβουλίου του Ιδρύματος κ. Δημήτριος Μπερτσιμάς. «Επισημάνθηκε ότι για να υπάρχει διεθνής ανταπόκριση θα πρέπει να υπάρχει ικανός χρόνος για τη γνωστοποίηση της πρόσκλησης ενδιαφέροντος και την υποβολή σοβαρών υποψηφιοτήτων.Το Συμβούλιο επιθυμεί να ενθαρρύνει υποψηφιότητες από τους πολλούς άξιους συναδέλφους που υπηρετούν σήμερα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών ή προέρχονται από άλλα ιδρύματα» κατέληξε.
Οπως είναι γνωστό, σύμφωνα με τον νέο νόμο, θα κατατεθούν τον Απρίλιο υποψηφιότητες από όποιον ακαδημαϊκό (εξ Ελλάδος ή της αλλοδαπής) ενδιαφέρεται να διεκδικήσει τη θέση του πρύτανη. Τα μέλη του Συμβουλίου θα επιλέξουν τους τρεις επικρατέστερους, έναν εκ των οποίων θα ψηφίσουν όλοι οι καθηγητές.
Στο ΑΠΘ

Στο Αριστοτέλειο Θεσσαλονίκης κανείς δεν έχει ανοίξει ακόμη τα χαρτιά του και όπως φαίνεται όλοι περιμένουν να δουν πώς θα αντιδράσει ο νυν πρύτανης κ. Γιάννης Μυλόπουλος και αν θα διεκδικήσει ανανέωση της θητείας του, κάτι που είναι πιθανότατο. «Τα προβλήματα που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε ως διοίκηση για τη συνέχιση της λειτουργίας του ΑΠΘ, σε μια εποχή άγριας λιτότητας για την Παιδεία και άδικης διαθεσιμότητας του προσωπικού των πανεπιστημίων, είναι τεράστια και συχνά δυσεπίλυτα» λέει ο κ. Μυλόπουλος στο «Βήμα». «Το μόνο που δεν απασχολεί αυτή τη στιγμή την πανεπιστημιακή κοινότητα του ΑΠΘ είναι οι υποψηφιότητες και μάλιστα σε εκλογές που ούτε καν έχουν προκηρυχθεί» αναφέρει χαρακτηριστικά.
Είναι πιθανότατο, πάντως, την πρυτανεία να διεκδικήσουν και εκπρόσωποι της «αντιπολίτευσης» που διαφώνησαν ηχηρά τα προηγούμενα χρόνια με την πολιτική Μυλόπουλου, της προηγούμενης πρυτανείας του ή της κίνησης Σύνδεσμος Καθηγητών ΑΠΘ.
Εκπλήξεις στο ΕΜΠ

Στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο ακούγεται ότι αναμένεται ισχυρή υπερατλαντική υποψηφιότητα, ενώ είναι πιθανόν να κατατεθεί και υποψηφιότητα-έκπληξη από την πλευρά του ΚΚΕ. Στο ίδρυμα, βέβαια, είναι ισχυρές οι δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ και παλαιότερα της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς, ενώ για τη διεκδίκηση της πρυτανείας ακούγεται εντονότερα το όνομα της νυν αντιπρυτάνεως, κυρίας Τόνιας Μοροπούλου, η οποία φέρεται ως πολυσυλλεκτική υποψηφιότητα.
Διάθεση να συμμετάσχουν στην εκλογική «κούρσα», όμως, έχουν εκφράσει και οι κ.κ. Ι. Γκόλιας, νυν κοσμήτορας της Σχολής Πολιτικών Μηχανικών, και Δ. Τσαμάκης –επίσης φέρεται να διεκδικεί τη συμπάθεια του αριστερού «μετώπου» στο ΕΜΠ. Τελευταίως συζητείται πολύ και πιθανή νέα υποψηφιότητα του πρώην πρύτανη κ. Κώστα Μουτζούρη, που όμως είναι από παλιά φίλος του κ. Γκόλια, αλλά είναι πιθανό τελικά να βρεθούν αντίπαλοι.
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος του Συμβουλίου, καθηγητής κ. Μιχάλης Τριανταφύλλου, απευθύνει την έκκληση προς την κοινότητα του ιδρύματος να συνδράμει ώστε μέσα σε κλίμα διαλόγου και ηρεμίας να εκλεγεί ο νέος πρύτανης του ΕΜΠ. Σε σχετική επιστολή του, ο κ. Τριανταφύλλου δηλώνει ότι το Συμβούλιο Ιδρύματος αντιμετωπίζει με ιδιαίτερη προσοχή τη διαδικασία εκλογής νέου πρύτανη και ότι «επιθυμεί να ενθαρρύνει υποψηφιότητες από τους πολλούς άξιους συναδέλφους που υπηρετούν στο ΕΜΠ ή προέρχονται από άλλα ιδρύματα».
Το παράδοξο της Πάτρας

Στην Πάτρα θα καταγραφεί και το παράδοξο των επερχόμενων εκλογών. Την πρόθεσή του να κατέλθει υποψήφιος πρύτανης έχει εκφράσει νυν μέλος του Συμβουλίου Ιδρύματος και πρώην αντιπρύτανής του. Φυσικά θα παραιτηθεί, αλλά θα τον κρίνουν εκείνοι με τους οποίους συνεργάστηκε στενά για περισσότερο από έναν χρόνο…
Εν δυνάμει υποψήφιοι είναι επίσης μια καθηγήτρια από την Ιατρική Σχολή και ο κ. Β. Αναστασόπουλος, καθηγητής από το Τμήμα Φυσικής, επίσης πρώην αντιπρύτανης επί πρυτανείας του κ. Στ. Κουμπιά. Πιθανότατο είναι, όμως, να διεκδικήσει ανανέωση της θητείας του και ο νυν πρύτανης κ. Γ. Παναγιωτάκης. «Ο νέος νόμος έχει μια σειρά από ασάφειες και σημεία προβληματικά, τα οποία πολλοί έχουν εκμεταλλευτεί» λέει ο κ. Παναγιωτάκης στο «Βήμα». «Με αυτόν τον τρόπο έχουν δοκιμαστεί σε αρκετές περιπτώσεις οι σχέσεις πρύτανη και Συμβουλίου Διοίκησης».
Στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο ο νυν πρύτανης του, κ. Κώστας Ρέμελης, ιδιαίτερα επιτυχημένος στη θητεία του, δέχεται πιέσεις να ανανεώσει τη θητεία του, κάτι που δεν είναι απίθανο, με το δεδομένο μάλιστα ότι δεν έχουν εκφραστεί αξιόλογες υποψηφιότητες. Ανανέωση θητείας αναμένεται να διεκδικήσουν και οι νυν πρυτάνεις του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, κ. Τριαντ. Αλμπάνης, και του Πανεπιστημίου Αιγαίου, κ. Πάρις Τσάρτας. Αμφότεροι άλλωστε ακολουθούνται από θετικές εντυπώσεις στην ακαδημαϊκή τους κοινότητα.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ