Στη Νήσο Βόρειο Σέντινελ της Ινδίας ζει η πιο απομονωμένη φυλή στον κόσμο. Οι Σεντινελέζοι ζουν στην παλαιολιθική εποχή και αρνούνται οποιαδήποτε επαφή με τον σύγχρονο πολιτισμό. Η Ινδία, στην οποία ανήκει το Βόρειο Σέντινελ, απαγορεύει σε όλους την πρόσβαση στο νησί. Οι Σεντινελέζοι ήρθαν στο προσκήνιο αυτή την εβδομάδα επειδή σκότωσαν τον 26χρονο Αμερικανό Τζον Αλεν Τσάου που αποβιβάστηκε κρυφά στο νησί για να τους προσηλυτίσει στον χριστιανισμό. Η ινδική κυβέρνηση δήλωσε ότι δεν θα υπάρξουν διώξεις για τη δολοφονία του Τσάου, ούτε καν προσπάθειες για να συλλεχθεί το πτώμα του.

Κανένας δεν γνωρίζει πόσοι ακριβώς είναι οι Σεντινελέζοι σήμερα – τους υπολογίζουν γύρω στα 100 άτομα. Πιστεύεται ότι είναι ευθέως απόγονοι των πρώτων φυλών που μετανάστευσαν από την Αφρική και ζουν στο νησί περίπου 60.000 χρόνια. Δεν γνωρίζουν τη γεωργία, ούτε τα μέταλλα. Το σίδερο που έχουν προσαρμόσει στα βέλη τους το έχουν συλλέξει από δύο ναυάγια που έγιναν τις τελευταίες δεκαετίες κοντά στο νησί.

Οι Σεντινελέζοι είναι τόσο απομονωμένοι που δεν είχαν καν επαφή με τις άλλες τρεις φυλές των Νησιών Ανταμαν και Νίκομπαρ, στον Κόλπο της Βεγγάλης, στα οποία ανήκει το Βόρειο Σέντινελ που έχει μέγεθος 60 τετρ. χλμ. (περίπου όσο το Μανχάταν). Δεν έχουν βάρκες παρά μόνο πολύ στενές πιρόγες που κινούνται με ένα κοντάρι που σπρώχνει τον βυθό, άρα ψαρεύουν μόνο πολύ κοντά στις ακτές (το κοντινότερο κατοικημένο νησί απέχει 22 ναυτικά μίλια). Κανένας δεν γνωρίζει τη γλώσσα τους, ούτε καν πώς αποκαλούν οι ίδιοι τον εαυτό τους.

Οι προηγούμενοι που πάτησαν στο νησί πριν από τον Τσάου ήταν δύο ψαράδες που ξεβράστηκαν εκεί το 2006. Οι Σεντινελέζοι τούς σκότωσαν. Οταν μετά το τσουνάμι του 2004 οι ινδικές αρχές έστειλαν ένα ελικόπτερο για να διαπιστώσει αν οι Σεντινελέζοι ήταν καλά, το υποδέχθηκαν με βέλη και δεν μπόρεσε να προσγειωθεί.

Από τις τέσσερις αυτόχθονες φυλές των Νησιών Ανταμαν, μόνο οι Σεντινελέζοι είναι σήμερα υγιείς και διατηρούν ακέραιο τον πολιτισμό τους – ακριβώς επειδή αρνούνται κάθε επαφή. Κανένας δεν γνωρίζει γιατί είναι τόσο εχθρικοί προς όποιον προσπαθεί να αποβιβαστεί στο νησί.

Οι αποστολές

Ο κορυφαίος ανθρωπολόγος της Ινδίας Τ. Ν. Πάντιτ είναι ο πρώτος ανθρωπολόγος που πάτησε στο Βόρειο Σέντινελ το 1991 (ύστερα από προσπάθειες δύο και πλέον δεκαετιών για να τους πείσει για τις φιλικές του διαθέσεις με δώρα όπως καρύδες). Οι αποστολές στο Βόρειο Σέντινελ σταμάτησαν τελείως το 1996. Ογδόντα τριών χρονών σήμερα, σε συνέντευξη που έδωσε πέρυσι στους «New York Times» ο Πάντιτ εξέφρασε τη λύπη του για το ότι ο πολιτισμός της γειτονικής πρωτόγονης φυλής Τζαράουα (περίπου 300 μέλη, ύψος 1,50) αλλοιώθηκε ανεπανόρθωτα από τα δώρα και την επαφή.

Ο δημοσιογράφος Ραγκουμπίρ Σινγκ, που συμμετείχε σε μια αποστολή δώρων προς τους Σεντινελέζους το 1975, έγραψε: «Πλησιάσαμε με μια βάρκα την ακτή, συνοδευόμενοι από τρεις Ονγκε (σ.σ.: άλλη φυλή των Ανταμαν). Αρκετοί οπλισμένοι αυτόχθονες ξεπρόβαλαν από το δάσος. Ενας Ονγκε φώναξε: «Είμαστε φίλοι, ελάτε κοντά, δεν θέλουμε το κακό σας». Η απάντηση ήταν ο κρότος από ένα βέλος στο πλαϊνό της βάρκας μας. Ο Ονγκε δοκίμασε ένα τραγούδι. Ενας Σεντινελέζος κούνησε τους γοφούς του στον ρυθμό και χαμογέλασε, αλλά οι υπόλοιποι δεν έδειξαν καμία φιλική διάθεση. Επιλέξαμε να μην αποβιβαστούμε. Αργότερα πληροφορηθήκαμε ότι οι Ονγκε και οι Σεντινελέζοι δεν καταλάβαιναν ο ένας τη γλώσσα του άλλου. Επί δύο ημέρες πλησιάζαμε όποτε είχαμε ευκαιρία την ακτή και αφήναμε δώρα. Οι Σεντινελέζοι τρύπησαν με τα βέλη τους τα δύο γουρούνια και την κούκλα που τους αφήσαμε και τα έθαψαν στην άμμο. Εριξαν τουλάχιστον 12 βέλη εναντίον μας».

Σε βίντεο (https://www.survivalinternational.org/films/contactmission) από παλαιά αποστολή της ινδικής κυβέρνησης στο Βόρειο Σέντινελ φαίνεται ότι οι άνδρες φορούν μόνο μια φαρδιά ζώνη στη μέση, όπου στηρίζουν τα βέλη, και οι γυναίκες μια λεπτότερη ζώνη με ένα λίγο μακρύτερο κομμάτι μπροστά. Φαίνονται όλοι τους εντυπωσιακά υγιείς.

Κίνδυνος από ασθένειες

Παρ’ όλο που οι Σεντινελέζοι είναι λίγοι αριθμητικά, μπορούν να εξασφαλίσουν την επιβίωσή τους. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος προκύπτει από την επαφή τους με ασθένειες του υπόλοιπου κόσμου, όπως γρίπη και ιλαρά: όντας γονιδιακά παρόμοιοι μεταξύ τους, διατρέχουν τον κίνδυνο να αποδεκατιστούν μονομιάς.

Επιθυμώντας να εκχριστιανίσει «το τελευταίο προπύργιο του Σατανά», όπως έγραψε στο ημερολόγιό του, ο Τσάου πλήρωσε ψαράδες για να τον πάνε στο Βόρειο Σέντινελ κρυφά από την ινδική ακτοπλοϊκή που περιπολεί στη γύρω θάλασσα, καθώς δεν επιτρέπεται να πλησιάσει κανένας κοντύτερα από 3 ναυτικά μίλια στο νησί. Την επομένη, οι ψαράδες είδαν από μακριά τους Σεντινελέζους να σέρνουν το πτώμα του στην παραλία και να το θάβουν στην άμμο.

Οι ινδικές αρχές συνέλαβαν τουλάχιστον πέντε ψαράδες επειδή εισήλθαν στην απαγορευμένη ζώνη για να μεταφέρουν τον Τσάου κοντά στο Βόρειο Σέντινελ (ο Αμερικανός αποβιβάστηκε μόνος του με ένα κανό στις 15 Νοεμβρίου) και δήλωσαν απερίφραστα ότι, όπως πάντα, δεν πρόκειται να ασκηθούν διώξεις για δολοφονία στους Σεντινελέζους. Η Ινδία έχει αποφασίσει από το 2005 ότι το καλύτερο για τη φυλή είναι να αφεθεί στην ησυχία της, κάτι το οποίο προφανώς προτιμούν και οι ίδιοι οι Σεντινελέζοι.

«Κανείς δεν τους έχει μιλήσει μέχρι σήμερα»

«Το Βήμα» συνομίλησε με τη Σόφι Γκριγκ, ερευνήτρια της Survival International, οργάνωσης που προωθεί τα δικαιώματα των αυτόχθονων φυλών παγκοσμίως. Η κυρία Γκριγκ ασχολείται επί δύο δεκαετίες με τις αυτόχθονες φυλές των Νησιών Ανταμαν, μία από τις οποίες είναι οι Σεντινελέζοι.

Τι γνωρίζουμε για την καθημερινή ζωή των κατοίκων του Βόρειου Σέντινελ;

«Οχι πολλά. Κανείς δεν τους έχει μιλήσει μέχρι σήμερα καθώς η γλώσσα τους είναι άγνωστη, κανένας δεν έχει περάσει ένα βράδυ στο νησί, ούτε αρκετό χρόνο μαζί τους. Οι επαφές που έχουν γίνει ήταν περιορισμένες σε λίγη ώρα στην παραλία. Οι Σεντινελέζοι είναι κυνηγοί-τροφοσυλλέκτες.
Τρώνε τα ζώα του νησιού – αγριογούρουνα που έχουμε δει ότι υπάρχουν στο νησί, χελώνες και ψάρια που ψαρεύουν με τις μικρές βάρκες τους γύρω από τον ορμίσκο – καθώς και μέλι και φρούτα που συλλέγουν από τα δέντρα. Ζουν σε δύο τύπους καλύβας: μεγαλύτερες, που φιλοξενούν διαφορετικές οικογένειες, και μικρότερες για μία οικογένεια που έχουμε δει να στήνουν και να ξεστήνουν στην παραλία».

Εχετε καμιά ιδέα για την κοινωνική οργάνωσή τους;

«Οχι, πέρα από το ότι πιθανότατα ζουν σε δυο-τρεις ομάδες και όχι σε μία μεγάλη ομάδα».

Υπάρχουν σχέδια να μελετηθούν με ντρόουν από ψηλά;

«Οι Σεντινελέζοι συνεπαίρνουν τους ανθρωπολόγους, όμως η πιθανή μελέτη τους θέτει ένα μεγάλο ηθικό ζήτημα: δεν μπορούμε να τους παρακολουθούμε χωρίς τη θέλησή τους. Το δικαίωμά τους να παραμείνουν χωρίς επαφή πρέπει να συνεχίσει να γίνεται σεβαστό, και αυτό είναι πολύ σημαντικότερο από το να μελετηθούν».