Χρυσή τομή κυβέρνησης - τραπεζών για τα «κόκκινα» δάνεια

Οταν την περασμένη εβδομάδα οι διοικήσεις των τραπεζών περνούσαν το κατώφλι του Μεγάρου Μαξίμου για το ραντεβού τους με τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα, το χρηματοπιστωτικό σύστημα κρεμόταν σε μία κλωστή. Το σχέδιο της κυβέρνησης για το διάδοχο σχήμα του Νόμου Κατσέλη που τους είχε κοινοποιηθεί λίγα 24ωρα νωρίτερα ήταν για τους δανειολήπτες τόσο γενναιόδωρο που ανέτρεπε πλήρως τα δεδομένα και οδηγούσε αργά ή γρήγορα τον κλάδο σε μια νέα, τέταρτη αναγκαστική ανακεφαλαιοποίηση.

«Με όριο τις 250.000 ευρώ ως προς το ύψος της αντικειμενικής αξίας της πρώτης κατοικίας και τις 35.000 ευρώ ως προς το ετήσιο εισόδημα, η πλειονότητα των οφειλετών θα μπορούσε να υπαχθεί στο προστατευτικό καθεστώς. Μιλάμε για την πλήρη κατάρρευση της ενυπόθηκης πίστης στην Ελλάδα» σημείωνε μιλώντας στο «Βήμα» κορυφαία τραπεζική πηγή λίγες ώρες αφότου είχε διαβάσει το σχέδιο της κυβέρνησης.

Η απόσταση έδειχνε ρήξη

Η απόσταση της πρότασης αυτής από τις θέσεις των τραπεζών ήταν σημαντική, καθώς οι τελευταίες ζητούσαν το πλαφόν στην αξία των σπιτιών να μπει στις 100.000 ευρώ, ενώ η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) έκανε λόγο για την ανάγκη μείωσής του ακόμα και στις 70.000 ευρώ. Η ρήξη με την κυβέρνηση φάνταζε ως το πιο πιθανό σενάριο.

Ευτυχώς για τον κλάδο, δεν χρειάστηκε να περάσουν παρά λίγα λεπτά της ώρας για να διαπιστώσουν οι τραπεζίτες πως ο κ. Τσίπρας είχε αντιληφθεί τους κινδύνους όχι μόνο για τις τράπεζες αλλά και για την ελληνική οικονομία από την κατάρρευση της εμπιστοσύνης που θα προκαλούνταν στην περίπτωση που περνούσε από τη Βουλή το αρχικό του πλάνο.

Παρά τις αντιρρήσεις που εξέφρασε ο υπουργός Επικρατείας Αλέκος Φλαμπουράρης («δεν μπορούμε να πάμε σε εκλογές με τα όρια προστασίας που μας ζητάτε»), φαίνεται ότι βρέθηκε η χρυσή τομή. Δηλαδή μια λύση που δεν δημιουργεί πρόβλημα στις τράπεζες και ταυτόχρονα επιτρέπει στην κυβέρνηση να ετοιμάσει ένα πειστικό προεκλογικό αφήγημα για την προστασία της λαϊκής κατοικίας.

Η τελική συμφωνία

Τελικώς το deal έκλεισε την περασμένη Πέμπτη, ύστερα από νέα συνάντηση των δύο πλευρών στο Μέγαρο Μαξίμου, και πλέον απομένει η έγκριση των θεσμών για να προωθηθεί τις επόμενες ημέρες προς ψήφιση στη Βουλή το σχετικό νομοσχέδιο.

Σύμφωνα με διευθύνοντα σύμβουλο συστημικού ομίλου, «πρόκειται για μια έντιμη συμφωνία που προστατεύει όσους βρίσκονται σε οικονομική αδυναμία. Η φιλοσοφία του νέου πλαισίου στηρίζεται στην αρχή της ενεργητικής διαχείρισης και όχι της παθητικής προστασίας της πρώτης κατοικίας, όπως με τον παλαιό Νόμο Κατσέλη». Σύμφωνα με τον ίδιο, «το σχέδιο εξοβελίζει τους στρατηγικούς κακοπληρωτές μέσω δικλίδων ασφαλείας και αυξάνει τις πιθανότητες να παραμείνουν «πράσινα» όσα δάνεια ρυθμιστούν».

Οπως εξηγεί, «αυτοί που πραγματικά ενδιαφέρονται να σώσουν το σπίτι τους θα εκμεταλλευθούν την ευκαιρία και θα μείνουν συνεπείς στην αποπληρωμή των δόσεών τους. Ετσι εκτιμούμε ότι θα «πρασινίσει» ένα μεγάλο μέρος του χαρτοφυλακίου μας». Πάντως σημειώνει πως «θα πρέπει να περιμένουμε το τελικό κείμενο του νομοσχεδίου, ώστε να διαπιστώσουμε ότι όσα συμφωνήθηκαν διατυπώνονται με σωστό τρόπο. Σε αυτές τις περιπτώσεις ο… Διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες».

Η περίμετρος της ρύθμισης

Σύμφωνα με πληροφορίες, η περίμετρος του προστατευτικού πλαισίου περιορίζεται σε βαθμό που καθιστά το κόστος για τις τράπεζες ανεκτό. Επιπλέον, θεσπίζεται για πρώτη φορά η επιδότηση στεγαστικών δανείων ευάλωτων νοικοκυριών, καθώς το Δημόσιο θα καταβάλλει στις τράπεζες για όλο το διάστημα των ρυθμίσεων έως και το 1/3 των μηνιαίων δόσεων. Εκτιμάται ότι το ετήσιο δημοσιονομικό κόστος αυτής της παρέμβασης δεν θα ξεπερνά τα 150 εκατ. ευρώ.

Από εκεί και πέρα, στόχος του προτεινόμενου από τις τράπεζες διακανονισμού θα είναι η μείωση στο ετήσιο κόστος εξυπηρέτησης των ρυθμιζόμενων δανείων κατά τουλάχιστον 30%. Αυτό θα επιτυγχάνεται με την επιμήκυνση της διάρκειας αποπληρωμής έως και 25 χρόνια και με τη μείωση του επιτοκίου, το οποίο θα διαμορφωθεί πέριξ του 2% (Euribor 3 μηνών πλέον περιθωρίου 2%). Η αποδοχή της ρύθμισης από την πλευρά του δανειολήπτη δεν είναι υποχρεωτική. Αν αρνηθεί, τότε το Ειρηνοδικείο θα αποφασίζει για την τύχη του χρέους του.

Ποιοι παίρνουν «κούρεμα»

Επιπλέον, προβλέπεται «κούρεμα» του υπολοίπου εάν η οφειλή ως ποσοστό της αξίας του ακινήτου ξεπερνά το 120%. Η διαγραφή του υπερβάλλοντος ποσού θα γίνεται σταδιακά, υπό την προϋπόθεση ότι ο δανειολήπτης είναι συνεπής στην εξόφληση των δόσεών του. Ωστόσο, με το όριο στο χρέος στις 130.000 ευρώ και την παραπάνω αναλογία, «κούρεμα» θα δικαιούνται οφειλές που είναι συνδεδεμένες με σπίτια αξίας το πολύ 108.000 ευρώ.

Εξάλλου, κατά τη διάρκεια των συζητήσεων της περασμένης εβδομάδας έγινε αναφορά και στα δάνεια σε ελβετικό φράγκο. Σύμφωνα με τραπεζική πηγή, επειδή τα υπόλοιπά τους παραμένουν σε υψηλά επίπεδα λόγω της ανατίμησης του ξένου νομίσματος σε σχέση με το ευρώ, ακόμα και αν ο δανειολήπτης πλήρωνε κανονικά τις δόσεις του, θα εξεταστεί η ελαστικοποίηση των σχετικών ορίων. Με τον τρόπο αυτόν θα μπορούν να ενταχθούν στη ρύθμιση περισσότεροι οφειλέτες, ενώ το «κούρεμα» μπορεί να είναι υψηλότερο σε σχέση με τα δάνεια σε ευρώ. Οι τελικές αποφάσεις πάντως δεν έχουν ακόμη ληφθεί.

Αισιοδοξία για τη στάση του SSM

Αισιοδοξία ότι ο νέος επικεφαλής του SSM Αντρέα Ενρία θα επιτρέψει στις τράπεζες να εφαρμόσουν τα σχέδια εξυγίανσής τους χωρίς ασφυκτική πίεση, αλλά και δίχως να τραβήξει την πρίζα σε κάποια από αυτές εάν οι στόχοι δεν πιάνονται, υπό την προϋπόθεση ότι τα… δίνουν όλα για την αντιμετώπιση του προβλήματος, επικρατεί στις τάξεις των διοικήσεών τους, μετά τις πρώτες επαφές μαζί του στα τέλη του περασμένου μήνα στη Φρανκφούρτη.
Μόνο τυχαία δεν είναι η πρόθεση του επόπτη να μειώσει τις κεφαλαιακές απαιτήσεις που αφορούν τον όμιλο της Τράπεζας Πειραιώς, λόγω των προσπαθειών της διοίκησής της για τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων. «Μας έδωσε την αίσθηση ότι θα στηρίξει τον κλάδο εάν δείξουμε καλή… διαγωγή. Εάν δηλαδή θέτουμε ρεαλιστικούς στόχους και προσπαθούμε με όλα τα μέσα που έχουμε στη διάθεσή μας για να τους επιτύχουμε» σημειώνει τραπεζική πηγή η οποία έχει εικόνα των συνομιλιών που πραγματοποιήθηκαν στην έδρα της ΕΚΤ με τον κ. Ενρία.

«Κατανόηση»

Οπως εξηγεί, «αυτό σημαίνει ότι εάν εμείς τα κάνουμε όλα όπως πρέπει, αλλά κάποιο νούμερο δεν βγαίνει λόγω εξωγενών παραγόντων, π.χ. μακροοικονομικών, δεν θα μας βάλει το μαχαίρι στον λαιμό. Θα υπάρξει κατανόηση».
Πρόκειται για μια σημαντική παράμετρο εν όψει της οριστικοποίησης των επιχειρησιακών σχεδιασμών για τα «κόκκινα» δάνεια τον ερχόμενο Μάρτιο. Σύμφωνα με τους ίδιους κύκλους, με εξαίρεση τη Eurobank, η οποία ανακοίνωσε πιο επιθετικό σχήμα μείωσής τους, οι υπόλοιπες τράπεζες δεν αναμένεται να δεχθούν πιέσεις για αναπροσαρμογή των πλάνων που είχαν παρουσιάσει στον SSM το περασμένο φθινόπωρο και προέβλεπαν μείωση των δεικτών λίγο κάτω από το 20% έως το τέλος του 2021.

«Οι στόχοι αυτοί κατά πάσα πιθανότητα θα εγκριθούν και από εκεί και πέρα θα εναπόκειται στον κάθε όμιλο ξεχωριστά να τους υπερβεί, στον βαθμό που το επιτρέπουν οι συνθήκες και τα εργαλεία που έχει στη διάθεσή του» τονίζουν σχετικά οι ίδιες πηγές.