Χωρίς σχέδιο και εθνική συνεννόηση στο ταραγμένο Αιγαίο

Η αιφνιδιαστική και εσπευσμένη υπογραφή της συμφωνίας μερικής οριοθέτησης ΑΟΖ με την Αίγυπτο αποδεικνύει ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη, χωρίς σχέδιο, σύρεται από τις εξελίξεις. Αντιδρά σπασμωδικά και συνομολογεί υποχωρήσεις από διαχρονικές σταθερές της εξωτερικής πολιτικής. Δεν εμπνέει εμπιστοσύνη.

Η Τουρκία αντέδρασε κατά τις συνήθειές της. Με το «Ορούτς Ρέις» επιχείρησε να διαμορφώσει τετελεσμένα ανατολικά του 28ου μεσημβρινού.

Στην κατεύθυνση αυτή, ο τούρκος πρόεδρος αξιοποιεί ενεργητικά σειρά, ενθαρρυντικών για εκείνον, παραγόντων.

Αξιοποιεί τη διεθνή συγκυρία. Την εσωστρέφεια των ΗΠΑ, λόγω της προεκλογικής περιόδου, με αμείωτη, όμως, την προσωπική στήριξη του προέδρου Τραμπ. Και την ατολμία της Ευρωπαϊκής Ενωσης να αντιδράσει αποτελεσματικά. Μια Ενωση η οποία, με την εξαίρεση της Γαλλίας, αρνείται να αντιληφθεί ότι η πρόκληση κατά της Ελλάδας συνιστά γεωπολιτική υποτίμηση της Ευρώπης. Ωστόσο, ο κ. Μητσοτάκης ευθύνεται για τον χαμένο πολιτικό χρόνο των κυρώσεων που είχαν αποφασιστεί τον Ιούνιο του 2019.

Αξιοποιεί πλήρως ο τούρκος πρόεδρος τη μειωμένη αξιοπιστία της εξωτερικής πολιτικής της κυβέρνησης. Σε έναν μόλις χρόνο, ο κ. Μητσοτάκης έχει μετατρέψει τη χώρα από ισότιμο σε προβλέψιμο εταίρο. Ο Ερντογάν τον έχει μετρήσει ως αδύναμο αντίπαλο. Γι’ αυτό και τραβάει το σκοινί στα άκρα τώρα και όχι επί Αλέξη Τσίπρα, τον Οκτώβριο του 2018, με το ερευνητικό σκάφος «Μπαρμπαρός».

Επιπλέον, η εξωτερική πολιτική έχει γίνει αντικείμενο εσωτερικής κακοφωνίας. Μιλούν πολλοί και πολύ. Εκπέμπουν αντιφατικά μηνύματα προχειρότητας και σύγχυσης. Δείχνουν έλλειμμα στρατηγικής και αξιοπιστίας. Ενδεικτική των επικίνδυνων πελαγοδρομήσεων είναι η, αιφνιδιαστική και αυτή, ματαίωση της «αναβαθμισμένης», όπως τη διαφήμιζε η κυβέρνηση, συμφωνίας αμυντικής συνεργασίας με τη Γαλλία, την ώρα που διακυβεύονται εθνικά συμφέροντα. Μιας συμφωνίας με ισχυρό συμβολισμό αποτροπής, συνδεδεμένης με την προμήθεια δύο φρεγατών Belharra.

Αντίθετα, η πολιτική της Τουρκίας είναι αμετάβλητη στον χρόνο. Η ρηματική διακοίνωση προς την Ελλάδα στις 27.02.1974 είναι σαν να γράφτηκε χθες: «τα ελληνικά νησιά κοντά στις τουρκικές ακτές δεν διαθέτουν δική τους υφαλοκρηπίδα».

Σταθερή επιδίωξη της Τουρκίας είναι η πολιτική διαπραγμάτευση σε όλο το εύρος των διεκδικήσεών της στο Αιγαίο. Να αναθεωρήσουμε το status quo κοινή συναινέσει. Δημιουργώντας «πρωτογενές δίκαιο» στις διμερείς σχέσεις. Αυτό που έχει πετύχει, σε μεγάλο βαθμό, στο Κυπριακό.

Η εκδοχή αυτή δεν μπορεί να γίνει δεκτή. Συνεπώς, το επείγον είναι, εφόσον η Τουρκία αποκλιμακώσει την ένταση, να διεξαχθούν οι διερευνητικές επαφές με στόχο την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ και, εάν αποτύχουν, την κοινή προσφυγή στη Χάγη.

Χρειάζεται, επίσης, σταθερή προσήλωση στο ότι κανείς δεν μπορεί να αποκλειστεί στην Ανατολική Μεσόγειο, αλλά ούτε και να επιβληθεί ως περιφερειακός ενεργειακός πρωταγωνιστής.

Με αίσθηση ευθύνης και πολιτικού πολιτισμού, στον αντίποδα της διχαστικής, εθνολαϊκιστικής αντιπολίτευσης του κ. Μητσοτάκη, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία έχει προτείνει εθνική συνεννόηση για την αντιμετώπιση της μείζονος εθνικής εκκρεμότητας δεκαετιών. Η άρνηση του Πρωθυπουργού επιτείνει την ανασφάλεια και εκθέτει τη χώρα σε ορατούς κινδύνους.

Ο κ. Παναγιώτης Παυλόπουλος είναι τέως γενικός γραμματέας ευρωπαϊκών υποθέσεων στο ΥπΕξ.