Το 2022 βαδίζει προς την ολοκλήρωση της εκδοτικής του παρουσίας, με έναν δισταγμό, είναι η αλήθεια, λόγω των ανατιμήσεων και των ελλείψεων του χαρτιού, και μέσα στο κλίμα της γενικότερης ανασφάλειας, προσφέροντας παρ’ όλα αυτά μια μεγάλη ποικιλία νέων τίτλων σε ένα εκτεταμένο εύρος ειδών. Δοκίμια και μελέτες γύρω από τη λογοτεχνία, την ποίηση, τις ιδέες και την πολιτική και κοινωνική κατάσταση του κόσμου γύρω μας, βιογραφίες, αυτοβιογραφίες και μαρτυρίες για προσωπικότητες της Ελλάδας και του εξωτερικού, συνθετικές ιστορίες και μονογραφίες διαμορφώνουν ένα ελκυστικό μείγμα. Σημαντικοί έλληνες συγγραφείς επανέρχονται, ενώ η μεταφρασμένη λογοτεχνία διακρίνεται από τη γνώριμη σύνθεση φωνών από πολλές διαφορετικές γλώσσες και πολιτισμικά περιβάλλοντα, διατηρώντας πάντοτε την επαφή της με τις σύγχρονες τάσεις όσο και με τις κλασικές αξίες.

Ξένη λογοτεχνία

Διεθνές εκδοτικό γεγονός αποτελεί, ύστερα από μια δεκαπενταετία και πλέον, η επιστροφή του 89χρονου Κόρμακ ΜακΚάρθι, του κορυφαίου εν ζωή συγγραφέα των Ηνωμένων Πολιτειών κατά πολλούς, με δύο μάλιστα μυθιστορήματα αλληλένδετα, Ο επιβάτης και Stella Maris. Αντιστοίχως, στο ένα κεντρικός ήρωας είναι ο Μπόμπι, ένας δύτης που ερευνά τα συντρίμμια ενός βυθισμένου αεροσκάφους και στο άλλο η αδελφή του, η Αλίσια, έγκλειστη σε ψυχιατρική κλινική. Περιμένουμε τα βιβλία από τις εκδόσεις Gutenberg που ετοιμάζουν επίσης, μεταξύ άλλων, ένα από τα σημαντικότερα τουρκικά μυθιστορήματα του 20ού αιώνα, τους Αποσυνάγωγους του Ογούζ Ατάι (που έχουν συγκριθεί με τον Οδυσσέα του Τζόις), το βραβευμένο με Πούλιτζερ (1976) έργο Το δώρο του Χάμπολντ του νομπελίστα Σολ Μπέλοου αλλά και το Το άλλο όνομα [Επταλογία I -II] του Νορβηγού Γιον Φόσε, ένα απαραίτητο δείγμα της πεζογραφίας του (γιατί και εδώ είναι γνωστός μόνο ως δραματουργός). Από τις εκδόσεις Καστανιώτη αναμένονται τα Βιβλία του Ιακώβ, το magnum opus της πολωνής νομπελίστριας Ολγκα Τοκάρτσουκ, ένα μυθιστόρημα που ξεπερνά τις 800 σελίδες και ακτινογραφεί το πολιτισμικό υπόβαθρο της Κεντρικής Ευρώπης μέσα από έναν απίθανο και αμφιλεγόμενο ήρωα. Επίσης, με αφορμή τη συμπλήρωση 100 ετών από τη γέννηση του μοναδικού πορτογάλου νομπελίστα, θα κυκλοφορήσει το επετειακό βιογραφικό άλμπουμ Σαραμάγκου, τα ονόματά του ενώ, κατά τα λοιπά, το μυθιστόρημα Οι περιπέτειες της Τσίνα Αϊρον της Αργεντινής Γκαμπριέλα Καμπεσόν Κάμαρα, μια παθιασμένη κουήρ ιστορία (φιναλίστ για το Διεθνές Βραβείο Booker 2020) με φόντο την αχανή πάμπα. To Μεταίχμιο με τη σειρά του, στο πλαίσιο ενός πολυσυλλεκτικού προγράμματος, προτείνει το δυνατό μυθιστόρημα Μικρά πράγματα σαν κι αυτά της Κλερ Κίγκαν που διεκδικεί εφέτος το Βραβείο Booker από τη βραχεία λίστα και μεταφέρει τους αναγνώστες σε μια ιρλανδική πόλη που ελέγχεται από τους σκοτεινούς μηχανισμούς της Καθολικής Εκκλησίας. Επανακάμπτουν επίσης με τα νέα μυθιστορήματά τους τόσο ο Αγγλος Τζούλιαν Μπαρνς (Ελίζαμπεθ Φιντς) όσο και η χαβανέζικης καταγωγής Χάνια Γιαναγκιχάρα (Προς τον παράδεισο).

Από τις εκδόσεις Πατάκη θα διαβάσουμε τον γαλλόφωνο Σενεγαλέζο Μοχάμεντ Μπούγκαρ Σαρ, ο οποίος απέσπασε το Βραβείο Goncourt 2021 με το μυθιστόρημά του Η πιο μυστική μνήμη των ανθρώπων, μια περίτεχνη αναζήτηση με αντικείμενο τον «νέγρο Ρεμπό». Ενδιαφέρον παρουσιάζει, από τον ίδιο οίκο, το μυθιστόρημα Τα θαύματα της Ισπανίδας Ελένα Μεδέλ. Δεν μπορούμε να μη σταθούμε στο εξαίρετο ποιητικό έργο Η ομορφιά του συζύγου της Καναδής Αν Κάρσον, αλλά και στο κλασικό έργο Πολλοί γάμοι του Αμερικανού Σέργουντ Αντερσον. Στις εκδόσεις Ψυχογιός ξεχωρίζει αναμφίβολα το πιο πρόσφατο μυθιστόρημα Η ζωή παίζει μαζί μου του Ισραηλινού Νταβίντ Γκρόσμαν, ο οποίος βάζει στο μικροσκόπιο τις οικογενειακές σχέσεις και πιο συγκεκριμένα τη δύσκολη σχέση μάνας και κόρης (επανεκδίδεται παράλληλα και το αριστούργημά του Στο τέλος της γης, με την αλησμόνητη πρωταγωνίστρια Ορα, το βιβλίο που έγραφε ο ίδιος όταν σκοτώθηκε ο γιος του Ούρι σε μάχη στα σύνορα με τον Λίβανο). Από τον Κλειδάριθμο αναμένονται οι Ασυμβίβαστοι του Ιταλού Μάριο Ντεζιάτι, με τους οποίους ο ίδιος απέσπασε το Bραβείο Strega 2022 (είναι ένα βιβλίο που ακτινογραφεί την πολυπλοκότητα της ζωής των σημερινών σαραντάρηδων), ο τόμος Χλωμό άλογο, χλωμός αναβάτης με τρεις εξαιρετικές νουβέλες της Κάθριν Αν Πόρτερ αλλά και η Σαουδαράβισσα Ομάιμα Αλχαμίς με το ατμοσφαιρικό ιστορικό μυθιστόρημα Η περιπλανώμενη βιβλιοθήκη της ερήμου. Από τη Διόπτρα θα διαβάσουμε τη Δίκη του Νατάν της Ναντίφα Μοχάμεντ (Βρετανίδα, σομαλικής καταγωγής) που βρέθηκε στους φιναλίστ του Βραβείου Booker 2021, καθώς και νέες μεταφράσεις των έργων Μύησις ταξιδευτού (Βραβείο Booker 1980) του νομπελίστα Γουίλιαμ Γκόλντινγκ και Η παράνυφος της Κάρσον ΜακΚάλερς. Ο Ικαρος ετοιμάζει, μεταξύ άλλων, το καινούργιο μυθιστόρημα Η Mercury παρουσιάζει του Αντονι Μάρα με φόντο τη δεκαετία του ’40, τα Φιλιά του Ισπανού Μανουέλ Βίλας, για μια ερωτική σχέση εν μέσω πανδημίας, αλλά και το ιδιαίτερο βιβλίο Τραγουδώ εγώ και το βουνό χορεύει της Καταλανής Ιρένε Σολά.

Από τις εκδόσεις Πόλις αναμένουμε το τελευταίο μυθιστόρημα του Ζάουμε Καμπρέ με τίτλο Μας καταβροχθίζει η φωτιά (με πρωταγωνιστή έναν καθηγητή φιλολογίας που, ευρισκόμενος στο νοσοκομείο, θυμάται μόνο τα βιβλία που τον σημάδεψαν) και τον Νόμο του μίσους του Αλμπέρτο Γκαρλίνι που φτιάχνει το πορτρέτο ενός ακροδεξιού τρομοκράτη ως νεαρού άνδρα και εξετάζει τη νεοφασιστική βία. Από την Εστία αναμένεται το μυθιστόρημα Σαν κράτος εν κράτει της Γαλλοαλγερινής Αλίς Ζενιτέρ και το «έμμετρο μυθιστόρημα» Το άσμα της Αννέτ της Αννε Βέμπερ που τιμήθηκε με το Γερμανικό Βραβείο Λογοτεχνίας 2020. Από τις εκδόσεις Κριτική θα διαβάσουμε την 20ή Ιουλίου του Μπέρνχαρντ Σλινκ, ο οποίος, χρησιμοποιώντας τη θεατρική φόρμα, στοχάζεται πάνω στην ιστορία και στον νεοναζισμό, ενώ από το Ερμα τους Υπνοβάτες – Μια τριλογία, το κλασικό έργο του αυστριακού συγγραφέα Χέρμαν Μπροχ, σε έναν τόμο και σε νέα μετάφραση. Από τις εκδόσεις Κείμενα μόλις κυκλοφόρησε σε δύο τόμους Ο πράσινος Χάινριχ του Γκότφριντ Κέλερ. Το έργο αυτό, του σημαντικότερου ελβετού πεζογράφου και ποιητή του 19ου αιώνα, μεταφράστηκε για πρώτη φορά στα ελληνικά. Στα βιβλιοπωλεία βρίσκονται ήδη, από τις εκδόσεις Loggia, οι Αντιαφηγήσεις,διηγήματα και νουβέλες του Αμερικανού Τζον Κίιν. Από το Στερέωμα θα κυκλοφορήσει μία ακόμη ποιητική συλλογή (παλιότερη αλλά εμβληματική) της νομπελίστριας Λουίζ Γκλικ με τίτλο Ο θρίαμβος του Αχιλλέα. Από τον Ποταμό τα μυθιστορήματα Θησέας, μια δεύτερη ζωή του Καμίγ ντε Τολεντό και Αλσύλλιο της Εστερ Κίνσκι. Από την Κίχλη, τέλος, η ανθολογία διηγημάτων Ιστορίες από την Γκρινλανδία και άλλους τόπους του Ρώσου Αλεξάντρ Γκριν.

 

Ελληνική λογοτεχνία

Στην ελληνική πεζογραφία, η επανέκδοση των έργων του Νίκου Καζαντζάκη από τις εκδόσεις Διόπτρα, μια αξιοσημείωτη εκδοτική μετακίνηση που θα παρακολουθήσουμε με ενδιαφέρον, εγκαινιάζεται με το αδημοσίευτο έργο του Ο ανήφορος.

Ο ρόλος μας στην Ιστορία απασχολεί την Ιωάννα Καρυστιάνη στο μυθιστόρημα Ψιλά γράμματα, με τη ρευστότητα του φύλου ασχολείται η Αμάντα Μιχαλοπούλου στη νουβέλα ενηλικίωσης Η μεταμόρφωσή της, ενώ ο Νίκος Α. Μάντης επαναπροσεγγίζει τον μύθο των Βακχών στο μυθιστόρημα Κιθαιρώνας, στις εκδόσεις Καστανιώτη. Με έμφαση στη μικρή φόρμα, η συλλογή πεζών Το αλάτι του Bad Ischl του Κώστα Μαυρουδή κινείται μεταξύ ταχυαφηγήματος, μικροδοκιμίου και ημερολογιακής εγγραφής, ενώ τα διηγήματα Ιστορίες από ένα περασμένο μέλλον του Μιχάλη Μακρόπουλου αναφέρονται στο συντελεσμένο τώρα, στις εκδόσεις Κίχλη, όπου συνεχίζεται η έκδοση έργων του Αργύρη Χιόνη, του Η. Χ. Παπαδημητρακόπουλου και του Νίκου Καχτίτση. Στα διηγήματα Τέσσερις γωνίες και επτά θανάσιμα αμαρτήματα (Κέδρος) του Φίλιππου Δ. Δρακονταειδή το μόνο ταξίδι της ζωής είναι, εν τέλει, το πέρασμα από το ένα αμάρτημα στο άλλο μέχρι θανάτου.

Ο Αλέξης Πανσέληνος αφηγείται μια ιστορία ενηλικίωσης, το καλοκαίρι του 1966, στο μυθιστόρημα Λάδι σε καμβά, η μοίρα της γυναίκας του Εκτορα εμπνέει τον Κώστα Ακρίβο στο μυθιστόρημα Ανδρωμάχη, στις εκδόσεις Μεταίχμιο, όπου συνεχίζεται η επανακυκλοφορία έργων του Φώτη Κόντογλου. Σε ένα συμβολαιογραφείο οι οικογενειακές σχέσεις μπαίνουν στο μικροσκόπιο στο μυθιστόρημα μαθητείας 120 γραμμάρια της Βίκυς Τσελεπίδου, ενώ τον ανομολόγητο έρωτα δύο αγοριών από τη Μασσαλία για ένα κορίτσι εξιστορεί η νουβέλα-μιούζικαλ Μασσαλία του Χρήστου Χρυσόπουλου, στις εκδόσεις Νεφέλη.

Αγάπη και βία πρωταγωνιστούν στο μυθιστόρημα Η μικρή λέξη αγάπη του Αύγουστου Κορτώ, στην Εξουθένωση. Ντοκιμαντέρ ονείρων ο Μισέλ Φάις δίνει πενήντα οκτώ ιστορίες με τη μορφή διαλόγου ή μονολόγου, έρωτας και πανδημία εκτυλίσσονται μεταξύ Κίνας και Παρισιού στο μυθιστόρημα Αταραξία της Δήμητρας Κολλιάκου, τη σχέση μας με τον χρόνο και ό,τι επηρεάζει σημαντικά τη ζωή αφορούν τα διηγήματα Η γοητεία των υποσχέσεων του Τάσου Γουδέλη, ενώ η αδυναμία ουσιαστικής επικοινωνίας είναι το θέμα των πεζών Πλατωνικοί διάλογοι ή γιατί στο σπήλαιο όλοι κάνουν πάρτι του Χάρη Βλαβιανού, στις εκδόσεις Πατάκη, όπου συνεχίζεται η έκδοση έργων του Μένη Κουμανταρέα.

Στον χρόνο μάς ταξιδεύουν η Ελληνίδα σκλάβα (Μελάνι) της Αννας Γρίβα που ξεκινά από τα Ψαρά του 1824, στα χρόνια της Μεταπολίτευσης μας μεταφέρει ο Μίνως Ευσταθιάδης με το νουάρ μυθιστόρημα Τα σχέδια του χάους (Ικαρος), με τον θάνατο στο φέισμπουκ καταπιάνεται το R.I.F. (Στερέωμα) της Μαρίας Γιαγιάννου, ενώ το μυθιστόρημα Στοχασμοί για την κοινότητα (Εστία) του Θωμά Συμεωνίδη είναι μια απόπειρα προσανατολισμού σε έναν κόσμο που έρχεται από το μέλλον.

Ιστορία και ξένα δοκίμια

Στον χώρο της Ιστορίας ξεχωρίζουν Οι δρόμοι του μεταξιού του Πίτερ Φράνκοπαν (Αλεξάνδρεια), Η αναδιαμόρφωση του σύγχρονου κόσμου, 1900-2015 του Κ. Α. Μπέιλι (Αλεξάνδρεια) και οι Εφιαλτικές νύχτες: Νοέμβρης 1942 του Πέτερ Ενγκλουντ (Μεταίχμιο). Με ενδιαφέρον αναμένονται Η εποχή της αβεβαιότητας του Τομπάιας Χάρτερ (Διόπτρα), …και πάλι μια Ελεύθερη Ελλάδα του Γουίλιαμ Σεντ Κλερ (Γκοβόστης), Μια σύντομη ιστορία της Ρωσίας του Ρόντρικ Μπρέθγουειτ (Ψυχογιός), Αιχμάλωτοι και αγνοούμενοι της Ελληνικής Επανάστασης του Γιώργου Γεωργή (Καστανιώτης), Σεφαραδίτες. Από την Ισπανία στην Οθωμανική Αυτοκρατορία των Καρίνας Λάμψα και Ιακώβ Σιμπή (Καπόν) και η Νέα Ιστορία της Γαλλικής Επανάστασης της Ανί Ζουρντάν (Πόλις).

Ανάμεσα στα επερχόμενα μεταφρασμένα δοκίμια ο Πασκάλ Μπρικνέρ στο Ενας σχεδόν τέλειος ένοχος (Πατάκης) ασκεί κριτική στην ευρωπαϊκή Αριστερά για την υποκατάσταση της έννοιας του κοινωνικού και ταξικού ανταγωνισμού από την έμφαση στη σύγκρουση μεταξύ φύλων, φυλών και ταυτοτήτων. Μετά το πολυδιαβασμένο Διαφωτισμός τώρα ο γνωστός αμερικανός διανοούμενος Στίβεν Πίνκερ επανέρχεται με το Ορθολογισμός τώρα (Διόπτρα). Οι Ζιστίν Λακρουά και Ζακ-Ιβ Πρανσέρ στοχάζονται γύρω από τη σημερινή αμφισβήτηση της θέσης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο βιβλίο Τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι, άραγε, μόνο για αφελείς; (Πόλις), ενώ ο ολλανδός γλωσσολόγος και δημοσιογράφος Γκάστον Ντόρεν περιηγείται με διαφορετικό τρόπο την ήπειρό μας στο βιβλίο 60 γλώσσες: Ενα ταξίδι στην Ευρώπη (Μεταίχμιο).

Βιογραφίες και μαρτυρίες

Προσωπικά βιώματα και σύγχρονη ελληνική Ιστορία εναλλάσσονται στα αυτοβιογραφικά Πριν σβήσουν τα φώτα (Πατάκης) του πολιτικού και συγγραφέα Μίμη Ανδρουλάκη, Ορος των Ελαιών (Καστανιώτης) του ιστορικού Θάνου Βερέμη και το Ακόμη και με δανεικό στυλό γράφεται η ιστορία (Κάκτος) του διπλωμάτη Γεώργιου Γεννηματά. Στη Σμύρνη του 1922 μας μεταφέρει η αυτοβιογραφική μαρτυρία Ανάμεσα στους πεθαμένους: Το βιβλίο του χαλασμού (Πατάκης) του δημοσιογράφου Αγγελου Δρόσου, πατέρα της ποιήτριας Καίτης Δρόσου, ενώ ο Νίκος Βατόπουλος κινείται στην προπολεμική Αθήνα και εκείνη της Κατοχής στο οικογενειακό αφήγημα Ενα παιδί μεγαλώνει στην Αθήνα: 1934-1944 (Μεταίχμιο).

Στον κόσμο των τεχνών, τη ζωή δύο διαφορετικών μουσικών μέσα από προσωπικά κείμενα και συνεντεύξεις θα παρακολουθήσουμε στο Ο καθρέφτης και το μαχαίρι (Ικαρος) του Μάνου Χατζιδάκι, που επανακυκλοφορεί, και στο Πίστη, ελπίδα και πόνος (Κλειδάριθμος), όπου ο Νικ Κέιβ συνομιλεί με τον Σον Ο’Χέιγκαν. Αφηγήσεις της ζωής τους δίνουν ο μουσικοκριτικός Γιώργος Λεωτσάκος στο Ισοβίτης στο ελληνικό κάτεργο (Καστανιώτης) και ο σκηνοθέτης Στάθης Λιβαθινός στο Τρεις εποχές (Πατάκης), ενώ αναμένεται η έκδοση της τελευταίας συνέντευξης του Νίκου Καζαντζάκη στον γάλλο δημοσιογράφο Πιερ Σιπριό, Καζαντζάκης – Σιπριό (Συνομιλίες) (Καστανιώτης).

Στη φιλοσοφία, ο Τάσος Αποστολίδης και ο Αλέκος Παπαδάτος στο Αριστοτέλης βιογραφούν τον έλληνα φιλόσοφο σε graphic novel, και η Σάρα Μπέικγουελ βιογραφεί τον Μοντέν στο Πώς να ζούμε, στις εκδόσεις Ικαρος. Στις επιστήμες, αναμένεται η κριτική βιογραφία του αστροφυσικού Στίβεν Χόκινγκ Ο πραγματικός Χόκινγκ: Κατασκευάζοντας έναν διάσημο επιστήμονα (Μεταίχμιο) από τον Τσαρλς Σάιφ.

Μελέτες και δοκίμια μεταξύ ποίησης και πολιτικής

Πώς μετέπλασαν τον μύθο της Πασιφάης μεγάλοι ποιητές μας εξετάζει η Μαίρη Μικέ στην Ανθεκτική εκκρεμότητα, ενώ όψεις της πολιτισμικής ιστορίας της Μεταπολίτευσης απασχολούν τον Δημήτρη Τζιόβα στο Η Ελλάδα από τη χούντα στην κρίση, στις εκδόσεις Gutenberg.
Σε μείζονες έλληνες ποιητές εστιάζουν με τις μελέτες τους η Ελένα Κουτριάνου, Με άξονα το φως. Η διαμόρφωση και η κρυστάλλωση της ποιητικής του Οδυσσέα Ελύτη, η Κατερίνα Κωστίου, …ως όνομα ψιλόν. Η συγκρότηση και η λειτουργία του προσωπείου στην ποίηση του Κ. Π. Καβάφη, η Ελλη Φιλοκύπρου, Μέσα στις πέτρες κοιμούνται τα πουλιά. Το ποιητικό τοπίο του Γιάννη Ρίτσου, στις εκδόσεις Νεφέλη. Η σειρά μελετών για τους ποιητές της γενιάς του 1970, στις εκδόσεις Γκοβόστη, συνεχίζεται με τον τόμο Δημήτρης Καλοκύρης του Βαγγέλη Χατζηβασιλείου.
Ο Ιωάννης Μπότσαρης και ο Σταύρος Μαγγιώρης μελετούν Τα φυτά και τα ζώα στην ποίηση του Ομήρου (Στερέωμα). Ευφάνταστες και παράδοξες ιστορίες από την ελληνική αρχαιότητα εκδίδονται στην Αυλή των θαυμάτων ενώ τα όρια που θέτουμε στην ελευθερία μας, από την αρχαία Ελλάδα στην εποχή της κλιματικής αλλαγής, εξετάζει ο Γιώργος Καλλής στην Ελευθερία των ορίων, στις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.
Στο έργο της αυστριακής νομπελίστριας εμβαθύνει η Κυριακή Δεμίρη στο Ελφρίντε Γέλινεκ: πολιτική και φεμινισμός, και η Ελένα Κουτριάνου εκδίδει το μοναδικό διασωζόμενο χειρόγραφο του Γ. Μ. Βιζυηνού: Γ. Μ. Βιζυηνού, Το χειρόγραφο «Λυρικά» των Γενικών Αρχείων του Κράτους, στις εκδόσεις Σοκόλη.