Τρεις έγκλειστες γυναίκες «της Ζάκυθος»

Γραμμένο το 1826, στο διάστημα της δεύτερης πολιορκίας του Μεσολογγίου, το πεζό «Η γυναίκα της Ζάκυθος» το ξαναδούλεψε ο Διονύσιος Σολωμός ως το 1829, αλλά τελικά το έργο έμεινε ημιτελές. Αιρετικό και αλληγορικό, αποτυπώνεται σκηνικά σε ένα ηχητικό και εικαστικό περιβάλλον σαν ένα σύγχρονο χορικό, μέσα από τη σκηνοθετική-κινηματογραφική ματιά της Αντζελας Μπρούσκου.

«Η γυναίκα της Ζάκυθος ανάμεσα σε ουρανό και γη, φως και σκοτάδι, μοιάζει μ’ ένα σκοτεινό παραμύθι όπου ο χρόνος και o χώρος συλλαμβάνονται όπως στον εφιάλτη του όνειρου. Εκεί που «τραυλίζει η ψυχή»» λέει η ίδια. «Με σκηνικό το ηρωικό Μεσολόγγι και την κοινωνία της Ζακύνθου να παρακολουθεί από τα παράλια τον απελπισμένο αγώνα τον πολιορκημένων, αναδύεται η απωθητική και τερατώδης μορφή της πλούσιας αριστοκράτισσας. Ο αφηγητής και παρατηρητής του έργου Διονύσιος Ιερομόναχος  γίνεται ο επίγειος κριτής της, καθώς επικαλείται έναν τιμωρό θεό εκδικητή, που θα αποδώσει δικαιοσύνη για τις αμαρτίες της. Μέσα από τα μάτια του χαρακτηρίζεται ως Εχθρισσα του Εθνους και ταυτίζεται με την έννοια του απόλυτου Κακού».

Για την παράσταση η Μπρούσκου τονίζει πως «ανοίγοντας έναν διάλογο με το ημιτελές κείμενο του Σολωμού δεν μπορούμε να μη λάβουμε υπόψη την πολιτικοκοινωνική συνθήκη της εποχής, όπως και  την εχθρική στάση προς την Επανάσταση του ’21 στα Αγγλοκρατούμενα Επτάνησα», και καταθέτει ένα σχετικό απόσπασμα:

«Πώς πάει το έθνος; Πώς πάνε οι δουλειές;

Εχεις δει να μαδάνε την κότα και ο αέρας να συνεπαίρνει τα πούπουλα;

Ετσι πάει το Εθνος».

Αναρωτιέται όμως «μήπως έχουμε να κάνουμε και μ’ έναν προφητικό λόγο του ίδιου του Σολωμού και την αγωνία του για το μέλλον της Ελλάδας που τη μοίρα της διαπραγματεύονταν οι βασιλιάδες της Ευρώπης;». Ενώ οι «παράλληλες σκηνές σε διαφορετικούς τόπους ταυτόχρονα συνιστούν μια σχεδόν κινηματογραφική αφήγηση, καθώς περιπλανιέται με ιλιγγιώδη ταχύτητα ο ίδιος ο Ιερομόναχος μέσα από τα οράματά του, από τη Ζάκυνθο και την κάμαρα της Γυναίκας, στην πρωινή ώρα της εξόδου των Μεσολογγιτών», και προσθέτει: «Ο κρυπτικός λόγος του Σολωμού κάνει την αινιγματική μορφή Γυναίκα της Ζάκυθος να χαθεί μέσα σε μια αχλή μυστηρίου. Ισως θα παραμένει πάντα αινιγματική, όσο την κρίνουμε μακριά από τον ιστορικό της περίγυρο. Τον σύνθετο λόγο του κειμένου στο λογοτεχνικό αριστούργημα του Σολωμού μοιράζεται ένας χορός γυναικών σε μια συνθήκη εγκλεισμού μέσα σ’ ένα ασφυκτικό πατριαρχικό περιβάλλον, όπου η μόνη επιλογή είναι ή γάμος ή θάνατος. Η Γυναίκα της Ζάκυθος, ο Ιερομόναχος, οι πεθαμένοι γονείς, η όμορφη αδελφή της, η νεκρή κόρη, οι Μεσολογγίτισσες, η Επανάσταση, η διχόνοια των Ελλήνων, μέσα από την υψηλή ποίηση του Σολωμού, συνθέτουν έναν απόκοσμο πίνακα όπου ο θεατής μπορεί ελεύθερα να κάνει τους συνειρμούς του».

Και καταλήγει για την παράσταση: «Η πρώτη εκδοχή της «Γυναίκας της Ζάκυθος» μεταφέρεται διαδικτυακά σε μια online καταγραφή. Μια απόπειρα να κινηματογραφηθεί σαν μια παράσταση πολυμέσων που θα διατηρεί την αυτονομία της και το ενδιαφέρον της και σαν μια ταινία γυρισμένη στο πλατό ενός στούντιο». Εκεί, οι τρεις γυναίκες, έγκλειστες σ’ ένα ασφυκτικό πατριαρχικό περιβάλλον, αφηγούνται τoν λόγο του Σολωμού στον απόηχο της πτώσης του Μεσολογγίου.

Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣΣκηνοθεσία -σκηνικός χώρος – κοστούμια Αντζελα Μπρούσκου. Μουσική σύνθεση Γιώργος Ανδριώτης. Φωτισμοί-βιντεοσκόπηση Παντελής Μάκκας. Παίζουν: Αντζελα Μπρούσκου, Παρθενόπη Μπουζούρη, Δανάη Κατσαμένη Διαδικτυακή πρεμιέρα: Δευτέρα 24 Μαΐου στο www.dithepi.gr στις 21.00 (παραμονή 48 ώρες – εισιτήρια https://www.ticketservices.gr/ – κατάλληλη για άνω των 16).