Τουρισμός και νοσοκομεία κρίνουν την πανδημία

Η σταδιακή επιστροφή στη νέα κανονικότητα επιφυλάσσει πολλές προκλήσεις και κινδύνους, με την επανεκκίνηση της «βαριάς βιομηχανίας» της χώρας, τον τουρισμό, αλλά και το restart των νοσοκομείων να αποτελούν κρίσιμο… crash test για την πορεία της επιδημίας.

Τα επίσημα δεδομένα που αφορούν την κίνηση στα Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών (ΤΕΠ) του ΕΣΥ αποκαλύπτουν την ιστορία τρόμου που βίωσαν οι πολίτες τους μήνες των περιοριστικών μέτρων.

Ενδεικτικά αναφέρεται ότι στο «Αττικόν» μέχρι και τον περασμένο Φεβρουάριο 900 ασθενείς κατά μέσο όρο απευθύνονταν στα ΤΕΠ σε κάθε εφημερία. Τον Απρίλιο όμως ο αντίστοιχος αριθμός δεν ξεπερνούσε τα 300 περιστατικά, με αποτέλεσμα να εξαφανιστούν και τα μονίμως στοιβαγμένα ράντζα από τους διαδρόμους.

Αντίστοιχα, στο Ιπποκράτειο καταγράφηκε μείωση της τάξης του 50% και στον «Ευαγγελισμό» 43%. Και παρότι σε δεύτερη ανάλυση τα στοιχεία αυτά αποτυπώνουν το στρεβλό σύστημα Υγείας που έχει διαμορφωθεί στη χώρα μας, καθώς εν απουσία δομών πρωτοβάθμιας υγείας το ΕΣΥ αποτελεί μονόδρομο, παράλληλα όμως αποδεικνύει ότι ο φόβος που προκάλεσε ο SARS-CoV-2 κλείδωσε τον κόσμο στα σπίτια του παραμελώντας την υγεία του.

Τα τακτικά χειρουργεία «πάγωσαν», οι προγραμματισμένες εξετάσεις ακυρώθηκαν, όπως και τα ραντεβού στα δημόσια ιατρεία. Εν τούτοις, κατά τη διαδικασία του «unlocking», αποτέλεσμα της θετικής έκβασης της χώρας μας, αναζωπυρώθηκε και το αίτημα των γιατρών για την επαναλειτουργία των νοσοκομείων.

Οι λίστες στα χειρουργεία

Η πρόεδρος της Ενωσης Ιατρών Νοσοκομείων Αθήνας – Πειραιά (ΕΙΝΑΠ) και συντονίστρια – διευθύντρια της Γ’ Παθολογικής Κλινικής του νοσοκομείου «Γ. Γεννηματάς», Ματίνα Παγώνη, είχε επισημάνει από τα τέλη Απριλίου ότι τα τακτικά χειρουργεία είχαν μειωθεί κατά 75%, καθώς τις ημέρες της καραντίνας πραγματοποιούνταν επεμβάσεις μόνο για επείγοντα περιστατικά, υπογραμμίζοντας ως συνεπακόλουθο τον κίνδυνο επιδείνωσης των χρόνιων περιστατικών.

Τελικά το… πράσινο φως δόθηκε την 4η Μαΐου, με αυστηρούς περιορισμούς που όριζαν ότι πρέπει να διενεργείται το 50% των χειρουργείων του μέσου όρου του 2019. Καθώς όμως οι λίστες αναμονής είχαν εκτοξευθεί, η ΕΙΝΑΠ επανήλθε με νέο αίτημα. «Πλέον, το ποσοστό των χειρουργείων που πραγματοποιείται συγκριτικά με πέρυσι έχει φτάσει στο 75% ενώ έπειτα από μία εβδομάδα ευελπιστούμε ότι θα αγγίξει το 100%, με στόχο να απορροφηθούν οι ασθενείς, που αναμένουν επί μήνες, έως τα τέλη Ιουλίου» προσθέτει η κυρία Παγώνη.

Το φαινόμενο αυτό δεν είναι αποκλειστικά ελληνικό. Νέα μελέτη προειδοποιεί ότι περισσότερες από 28 εκατομμύρια χειρουργικές επεμβάσεις μπορεί να ακυρωθούν παγκοσμίως το 2020 ως συνέπεια της πανδημίας COVID, με αποτέλεσμα πολλοί ασθενείς να έρχονται αντιμέτωποι με μακρά αναμονή για την αντιμετώπιση διαφόρων προβλημάτων υγείας τους.

Μάλιστα, οι ερευνητές της κοινοπραξίας CovidSurg Collaboration, με επικεφαλής επιστήμονες του βρετανικού Πανεπιστημίου του Μπέρμιγχαμ, εκτιμούν ότι κάθε έξτρα εβδομάδα κρίσης, λόγω της πανδημίας και των αλλαγών που έχει επιβάλει στη λειτουργία των νοσοκομείων, θα προστίθενται άλλες 2,4 εκατομμύρια ακυρώσεις χειρουργικών επεμβάσεων.

«Είναι αναγκαιότητα για το ΕΣΥ να μπει σε έναν κανονικό ρυθμό ζωής με μεγάλη προσοχή. Το ζητούμενο είναι να μη γυρίσουμε πίσω και γι’ αυτό πρόκειται για ένα «crash test». Συνεπώς, η τήρηση των μέτρων και εντός των νοσοκομείων πρέπει να αποτελεί νόμο» καταλήγει η κυρία Παγώνη, προσθέτοντας ότι στη δική της κλινική απαγορεύονται αυστηρά οι επισκέψεις.

Παρ’ όλα αυτά, όπως σημειώνει στο «Βήμα» ο καθηγητής Παθολογικής Φυσιολογίας Λοιμώξεων ΕΚΠΑ και μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων, Νίκος Σύψας, είναι δύσκολο να εκριζωθούν οι «κακές» – εν μέσω πανδημίας – συνήθειες. «Προσπαθούμε μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα να αλλάξουμε τις νοοτροπίες δεκαετιών. Παρ’ όλα αυτά είναι καίριας σημασίας να απαγορεύεται το επισκεπτήριο, με εξαίρεση την παρουσία αυστηρά ενός συνοδού στην περίπτωση αρρώστων που δεν μπορούν να φροντίσουν τον εαυτό τους. Επίσης, συστήνουμε οι πολίτες να μη συναθροίζονται στις αίθουσες αναμονής στα τακτικά ιατρεία, αλλά να περιμένουν τη σειρά τους στον προαύλιο χώρο. Οι διοικήσεις των νοσοκομείων και οι γιατροί οφείλουν να επιβάλουν τους νέους κανόνες που έχουν οριστεί λεπτομερώς».

Η επανεκκίνηση
του ΕΣΥ

Η ανησυχία για τις επιπτώσεις πιθανής διασποράς στα νοσοκομεία – όπου ούτως ή άλλως οι νοσηλευόμενοι είναι κατά κανόνα ευπαθείς σε λοιμώξεις – δεν είναι αβάσιμη, ούτε υπερβολική. «Εχει αποδειχθεί σε όλον τον κόσμο ότι ο ιός βρίσκει γόνιμο έδαφος στα νοσοκομειακά περιβάλλοντα, όπου εξαπλώνεται πιο εύκολα. Γι’ αυτόν τον λόγο, όταν υπάρχει υποψία αναπνευστικής λοίμωξης, πρέπει να γίνεται άμεσα τεστ» τονίζει από την πλευρά του ο επίκουρος καθηγητής Επιδημιολογίας στο εργαστήριο Επιδημιολογίας, Υγιεινής και Ιατρικής Στατιστικής του ΕΚΠΑ, όπου είναι επιστημονικά υπεύθυνος, και μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων, Γκίκας Μαγιορκίνης, αναφερόμενος τόσο στους νοσηλευομένους όσο και στο προσωπικό.

Υπενθυμίζεται ότι από την αρχή της επανεκκίνησης των νοσοκομείων οι ασθενείς που προγραμματίζονται για επέμβαση υποβάλλονται σε μοριακό έλεγχο, μέτρο που οι νοσοκομειακοί γιατροί χαρακτηρίζουν ιδιαίτερα αποτελεσματικό. «Επίσης τα επείγοντα περιστατικά, δεδομένου ότι δεν υπάρχει το χρονικό περιθώριο για τεστ, τα αντιμετωπίζουμε στο χειρουργείο σαν ασθενείς που νοσούν με COVID-19. Αυτές οι πρακτικές είναι πολύ καλές» τονίζει ο διευθυντής της Καρδιοχειρουργικής Κλινικής του νοσοκομείου «Ευαγγελισμός», Μιχάλης Αργυρίου.

Εν τούτοις διαπιστώνει πως «σε ορισμένες περιπτώσεις τηρούνται αυστηρές διαδικασίες και σε άλλες χαλαρές, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Παράλληλα, είναι κρίσιμο τα νοσοκομεία κορμού να εξαιρεθούν από τη νοσηλεία περιστατικών με COVID-19 για λόγους ασφαλείας, τουλάχιστον έως το δεύτερο κύμα. Αλλωστε, όταν δεσμεύονται κλινικές και δομές λόγω της επιδημίας, που δεν επαρκούν ούτως ή άλλως υπό φυσιολογικές συνθήκες, τότε στην πράξη εμποδίζεται η επανεκκίνηση του ΕΣΥ» συμπληρώνει.

«Ολα είναι ανοιχτά, θα αλλάζει η τακτική μας

Ανησυχίες εκφράζονται για την πιθανή εισαγωγή κρουσμάτων με την έναρξη της τουριστικής περιόδου, δεδομένου ότι οι ταξιδιώτες δεν θα υποβάλλονται σε μοριακό έλεγχο – όπως προβλεπόταν στους αρχικούς σχεδιασμούς.
Σε κάθε περίπτωση ο καθηγητής Παθολογίας – Λοιμώξεων, Σωτήρης Τσιόδρας, εξήγησε ότι το μέτρο αυτό δεν προτείνεται από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC) «γιατί μπορεί να σου δώσει ψευδή αίσθηση ασφάλειας, να σε ωθήσει στο να μην τηρείς τα μέτρα προστασίας τόσο καλά και φυσικά να μην το πιάσει γιατί θα είναι στην περίοδο επώασης».
Και διευκρίνισε ότι κάθε χώρα έχει την ευχέρεια να πραγματοποιήσει ελέγχους εφόσον εκτιμηθεί αυξημένος κίνδυνος, παραδεχόμενος ότι «οι συνθήκες είναι πρωτόγνωρες και συνεπώς δεν υπάρχουν 100% εγγυήσεις, όταν ανοίγει κάτι».
Ιδιαίτερη αναφορά για το θέμα αυτό έκανε και ο υφυπουργός Πολιτικής Προστασίας Νίκος Χαρδαλιάς, επισημαίνοντας ότι ανάλογα με τις επιδημιολογικές εξελίξεις στις διάφορες χώρες «θα μπορούμε μέσω του Παρατηρητηρίου που υπάρχει και καθημερινά συνεδριάζει και μέσω του μηχανισμού παρέμβασης να δρομολογούμε και τους αντίστοιχους ελέγχους, που πολλές φορές εκτός από δειγματοληπτικοί μπορεί να είναι και ευρύτατοι, μπορεί να είναι ενδελεχείς, μπορεί να είναι πολύ αυστηροί», με στόχο τη διαφύλαξη της δημόσιας υγείας.