Για περισσότερο από μισόν αιώνα η φωτογραφία ποιότητας αλλά και η κινηματογραφική εικόνα ήταν συνδεδεμένες με ένα όνομα: Κodachrome. Επαγγελματίες και ερασιτέχνες ορκίζονταν στο εμπορικό όνομα του φιλμ διαφανειών της Κodak που θεωρούνταν το υπέρτατο μέσο για την αποτύπωση και τη διατήρηση της εικόνας. Το φιλμ που «δημιουργήθηκε από τον Θεό και τον Ανθρωπο» (λογοπαίγνιο με τα επώνυμα των δημιουργών του God-owski και Μan-nes) στη δεκαετία του ΄30 και επέτρεψε την έκδοση χιλιάδων έγχρωμων περιοδικών και φωτογραφικών άλμπουμ που μετέφεραν εικόνες ποιότητας σε εκατομμύρια ανθρώπους. Το Κodachrome φημιζόταν για την ακρίβεια και την ένταση των χρωμάτων που κανένα άλλο φιλμ δεν μπορούσε να αποδώσει. Είχε αποδείξει επίσης την αντοχή του στον χρόνο καθώς μπορούσε να μεταφέρει στον 21ο αιώνα εικόνες που είχαν τραβηχτεί το ΄40 ή το ΄50 χωρίς τα χρώματά τους να έχουν αλλοιωθεί στο ελάχιστο. Είτε είναι τα υπέροχα μάτια της Αφγανής στο εξώφυλλο του «Νational Geographic» είτε εικόνες ζωής στα βάθη των ωκεανών είτε τα πρώτα βήματα του ανθρώπου στο Διάστημα. Πριν από είκοσι χρόνια κανένας επαγγελματίας φωτογράφος δεν μπορούσε να φανταστεί τη ζωή χωρίς το Κodachrome. Ακόμη και στην τελευταία δεκαετία όταν η ψηφιακή φωτογραφία είχε εκπορθήσει και τα τελευταία κάστρα του φιλμ πολλοί φωτογράφοι θεωρούσαν ότι ποτέ η ψηφιακή φωτογραφία δεν θα φτάσει την ποιότητα του Κodachrome. Και όμως από τις 22 Ιουνίου 2009 το Κodachrome αποτελεί κομμάτι της Ιστορίας. Η Κodak ανακοίνωσε πως σταματά την παραγωγή του καθώς ούτε ο βασιλιάς της αναλογικής εικόνας κατόρθωσε να αντισταθεί στο ψηφιακό τσουνάμι. Η εξήγηση είναι απλή: η ψηφιακή φωτογραφία μέσα στην τελευταία δεκαετία έφθασε και ξεπέρασε τα περισσότερα πλεονεκτήματα του Κodachrome, στέλνοντάς το στο πάνθεον των επιτυχημένων αλλά ξεπερασμένων τεχνολογιών. Ταυτόχρονα σαν τεχνολογικός Προμηθέας χάρισε απίστευτες δυνάμεις στον κοινό θνητό επιτρέποντάς του να φωτογραφίζει κάθε πλευρά της ζωής του είτε με φωτογραφική μηχανή είτε με το κινητό του τηλέφωνο και να κάνει κοινωνούς σε κάθε μικρή ή μεγάλη προσωπική του στιγμή ανθρώπους από όλη τη γη. Και το πιο σημαντικό είναι ότι του έδωσε τη δυνατότητα να κάνει λάθη- ξανά και ξανά. Λάθη που διορθώνονται εύκολα και πολλές φορές αυτόματα.

Για πολλούς αυτή η εξέλιξη φαντάζει τρομακτική. Δεν είναι μόνο τεχνολογική και επιχειρηματική αλλαγή. Είναι αλλαγή στον τρόπο επικοινωνίας, συμπεριφοράς, ζωής και εργασίας. Παρ΄ όλο που συντελέστηκε μέσα σε μια εικοσαετία, μοιάζει ραγδαία, όπως άλλωστε κάθε «μη αντιστρεπτή μεταβολή»- που είναι ο επιστημονικός όρος για την καταστροφή. Το ίδιο άλλωστε είδαμε να συμβαίνει με το βινύλιο, το κασετόφωνο, τη βιντεοταινία αλλά και την παλιά τυπογραφία. Μέσα σε μία ή δύο δεκαετίες αντικαταστάθηκαν πλήρως από τα ασημένια δισκάκια και την ηλεκτρονική τυπογραφία.

Και το ερώτημα δεν είναι αν αυτό θα ξανασυμβεί αλλά ποιο θα είναι το επόμενο προϊόν που θα έχει την τύχη του Κodachrome…

jgiannarakis@in.gr