Το ψηφιακό Δημόσιο ανεβάζει στροφές

Περισσότεροι από 250 φορείς της γενικής κυβέρνησης είναι ήδη εγκατεστημένοι στο ψηφιακό νέφος του Δημοσίου. Ακόμη, πάνω από 40 δήμοι βρίσκονται στην αναμονή για να ενταχθούν στο G-Cloud, που από την 1η Ιανουαρίου του 2022 θα αποτελεί την ψηφιακή «καρδιά» του Δημοσίου. Το ελληνικό κυβερνητικό νέφος θα ακολουθήσει τον δρόμο που άνοιξε η πρωτοπόρος στη Γηραιά Ηπειρο Βρετανία, η οποία εφαρμόζοντας πλήρως την πολιτική «cloud first policy» εξοικονόμησε σε βάθος τετραετίας 340 εκατ. στερλίνες.

H κοινή χρήση υπολογιστικών υποδομών από δημόσιους φορείς, με στόχο τη μείωση του κόστους συντήρησης και υποστήριξής τους και την αύξηση του βαθμού ευελιξίας και ασφάλειας, αποτελεί διεθνή πρακτική που εξυπηρετεί πλήρως τον στόχο της διαλειτουργικότητας. Μοντέλο το οποίο ακολουθούν άλλωστε και τεχνολογικοί κολοσσοί όπως οι Google, Microsoft και Apple.

Οι δήμοι χτυπούν
την πόρτα της ΓΓΠΣΔΔ

Από τον περασμένο Νοέμβριο, όταν ξεκίνησε η καταγραφή για πρώτη φορά των κεντρικών πληροφοριακών συστημάτων του Ελληνικού Δημοσίου, περισσότεροι από 40 δήμοι έχουν χτυπήσει την πόρτα της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης (ΓΓΠΣΔΔ) για να φιλοξενηθούν στο μεγαλύτερο computer room της χώρας στις εγκαταστάσεις της Καλλιθέας. «Μας εξέπληξε ότι, σε αντίθεση με το παρελθόν, ένα σύνολο φορέων ζητούν αυτοβούλως είτε να φιλοξενήσουμε τα κεντρικά τους συστήματα, είτε και να τους δώσουμε κεντρικά υπηρεσίες και υποδομές. Κατά τους τελευταίους μήνες έχουμε ήδη εξυπηρετήσει και υλοποιήσει τα αιτήματα 30 περίπου φορέων» σημειώνει, μιλώντας στο «Βήμα», ο γενικός γραμματέας κ. Δημοσθένης Αναγνωστόπουλος.

Οπως εξηγεί, οι φορείς που θα ενταχθούν στο «σύννεφο» θα γλιτώσουν από μια σειρά γραφειοκρατικών διαδικασιών, που τους στερούν οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους. Δεν θα είναι υπεύθυνοι για την αγορά, συντήρηση και διαχείριση κεντρικών υπολογιστικών συστημάτων, για το «στήσιμο» δικών τους computer rooms, να προχωρούν σε διαδικασίες προμηθειών ακόμα και για κεντρικές τους υποδομές όπως κτίρια, κλιματισμός, παροχή ενέργειας κ.λπ.

Την ίδια στιγμή, υπήρξαν και αιτήματα εξαίρεσης από την ένταξη στο G-Cloud, όπως οι περιπτώσεις του ΟΑΕΔ και του ΕΟΠΥΥ, προκειμένου οι δύο φορείς να προχωρήσουν στην προμήθεια επιμέρους πληροφοριακών συστημάτων για ειδικές ανάγκες. Δεδομένου όμως ότι ο νόμος 4623/2019 προβλέπει την υποχρεωτική εγκατάσταση και υπήρχαν και εναλλακτικές λύσεις, τα αιτήματα δεν έγιναν δεκτά από τον υπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης, αν και προβλέπονται εξαιρέσεις σε ειδικές όμως περιπτώσεις, όπως επείγουσες ανάγκες που πρέπει να καλυφθούν.

Η γραφειοκρατία
των προμηθειών

Μέχρι σήμερα, για την προμήθεια μιας υπολογιστικής δομής ή εφαρμογής, από τον μικρότερο μέχρι τον μεγαλύτερο φορέα, πρέπει να ακολουθηθεί μια σειρά από χρονοβόρα βήματα. Αρχικά να εντοπιστεί η ανάγκη για εξοπλισμό από εξειδικευμένο τεχνικό στον κάθε φορέα και να σταλεί αίτημα στην οικονομική υπηρεσία και την υπηρεσία προμηθειών ώστε να επαληθευτεί εάν υπάρχουν τα απαραίτητα κονδύλια.

Ακολούθως να προκηρυχθεί διαγωνισμός, συνήθως δε πρόχειρος – με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε επίπεδο διαφάνειας -, και στη συνέχεια να αναδειχθεί ο ανάδοχος, διαδικασία που μπορεί να κρατήσει μέχρι και 12 μήνες. Μετά τις σχετικές υπογραφές, ακολουθούν η υλοποίηση των παραδοτέων, η σύσταση επιτροπής αξιολόγησης παραδοτέου ανά φορέα, η εκκαθάριση δαπάνης από την αρμόδια οικονομική υπηρεσία και τέλος η πληρωμή του αναδόχου.

Με το νέο σύστημα, η προμήθεια εξοπλισμού, συστημάτων, εξαρτημάτων θα γίνεται κεντρικά, με ευθύνη της ΓΓΠΣΔΔ, γεγονός που συνεπάγεται πιο διαφανείς και σύντομες διαδικασίες με τη δημιουργία οικονομιών κλίμακος υπέρ του Δημοσίου. Ταυτόχρονα, η προμήθεια και η αξιολόγηση του εξοπλισμού θα γίνεται με πλήρη γνώση των απαιτούμενων προδιαγραφών από το πλέον εξειδικευμένο προσωπικό της Δημόσιας Διοίκησης.

«Φανταστείτε πόσοι άνθρωποι στους εκατοντάδες φορείς της Δημόσιας Διοίκησης ασχολούνται με τέτοιου είδους διαδικασίες. Πλέον θα γλιτώσουν από το φόρτο αυτό και θα μπορούν να δώσουν έμφαση σε εφαρμογές, δεδομένα και γενικά σε ζητήματα που αν και χρειάζεται, σήμερα δεν μπορούν. Νομίζω ότι το όφελος θα είναι ανεκτίμητο» λέει ο κ. Αναγνωστόπουλος.

Προϋποθέσεις
και προκλήσεις

Βασική προϋπόθεση για την ολοκλήρωση εντός χρονοδιαγράμματος της συγκέντρωσης των κεντρικών συστημάτων στο G-Cloud είναι η επέκταση των υποδομών της ΓΓΠΣΔΔ. Εκεί εγκαθιστούν τα δικά τους προγράμματα. Αρα δεν χρειάζεται προμήθεια, εγκατάσταση, συντήρηση του υπολογιστή. Αυτό που χρειάζεται δεν είναι υπολογιστές, αλλά υπολογιστικός, αποθηκευτικός και δικτυακός εξοπλισμός που θα παρέχεται οριζόντια προς όλους τους φορείς της Δημόσιας Διοίκησης με τη μορφή των Virtual Machines (VMs).

Αυτό που χρειάζεται επίσης για το hosting είναι η επέκταση των υπολογιστικών υποδομών, των υποδομών storage, καθώς και επιπλέον εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό. Σήμερα, η ΓΓΠΣΔΔ έχει 350 εργαζομένους, εκτιμάται δε ότι για την υποστήριξη του τεράστιου εγχειρήματος θα απαιτηθεί τουλάχιστον το διπλάσιο δυναμικό σε τεχνικούς, διαχειριστές συστημάτων, βάσεων και προγραμμάτων middleware, εξειδικευμένους στις συγκεκριμένες πλατφόρμες.

Σε αυτή τη φάση αναζητείται η απαραίτητη χρηματοδότηση και εξειδικεύονται οι τεχνικές παράμετροι, με στόχο την επιτάχυνση των διαδικασιών. Από την πλευρά τους, οι φορείς οφείλουν να μεριμνήσουν για την προσαρμογή – εφόσον χρειάζεται – των συστημάτων τους στο τεχνολογικό περιβάλλον του G-Cloud.

Στην αναζήτηση εφεδρείας απόκυβερνοεπιθέσεις και καταστροφές

Ενα μεγάλο κενό αναδεικνύεται καθώς «χτίζεται» το ελληνικό G-Cloud κι αυτό ακούει στο όνομα «disaster recovery center», μια εφεδρική δηλαδή υποδομή ανάκτησης των δεδομένων από το ελληνικό «νέφος» στις περιπτώσεις σοβαρών σφαλμάτων, εκτεταμένων κυβερνοεπιθέσεων, αλλά και φυσικών καταστροφών. «Οπως είναι προφανές, μετά για παράδειγμα από μια φυσική καταστροφή όπως σεισμός, πλημμύρα, που μπορεί να πλήξει σημαντικές εγκαταστάσεις, τα συστήματα του Δημοσίου θα πρέπει να λειτουργούν ακόμα και αν η υποδομή τους καταστραφεί σύμφωνα με τις βέλτιστες διεθνείς πρακτικές» εξηγεί ο κ. Αναγνωστόπουλος, επισημαίνοντας ότι η λύση αναζητείται μέσα από υφιστάμενα έργα πληροφορικής, διαδικασίες του Δημοσίου και πλεονάζοντα εξοπλισμό μέσω του κυβερνητικού «νέφους».

Πιερρακάκης: «Oι διαδικασίες αυτές εξυπηρετούν πρωτίστως τον πολίτη»

Οπως έχει επισημάνει ο υπουργός Επικρατείας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης, κ. Κυριάκος Πιερρακάκης (φωτογραφία), «οι διαδικασίες αυτές εξυπηρετούν πρωτίστως τον πολίτη αλλά και την καλύτερη λειτουργία του ίδιου του κράτους, μειώνοντας τη γραφειοκρατία και εξοικονομώντας χρηματικούς και ανθρώπινους πόρους που μπορούν να κατευθυνθούν σε κοινωνικές ή άλλες υπηρεσίες».