«Θα μας ενδιέφερε το ΝΑΤΟ αν δεν υπήρχε το εμπόδιο της Τουρκίας»

Οι κουβέντες του Ιωάννη Κασουλίδη απορρέουν αυτοπεποίθηση και σιγουριά. Ο ίδιος έχει σαφή άποψη τόσο για τα θέματα που χειρίζεται όσο και για την περιπλοκότητά τους. Εξάλλου, διανύει την τρίτη του θητεία ως υπουργός Εξωτερικών της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ο έμπειρος πολιτικός βρέθηκε την περασμένη Τρίτη στην Αθήνα για να μετάσχει στην τριμερή με τους ομολόγους του από Ελλάδα και Ισραήλ. Στο περιθώριο της επίσκεψής του, «Το Βήμα» τον συνάντησε διά ζώσης και η συζήτηση, που διήρκησε σχεδόν μία ώρα, ήταν πλήρης μηνυμάτων.

Οι επιπτώσεις του Ουκρανικού

Υπό το φως του ρωσο-ουκρανικού πολέμου, ο κ. Κασουλίδης επισημαίνει ότι το Κυπριακό πρόβλημα «δεν μπορεί να παραμένει ανοιχτό» υπογραμμίζοντας την ανάγκη να ωθήσει ο διεθνής παράγων την Τουρκία στην επανέναρξη των συνομιλιών. «Αν για τους δυτικούς εταίρους και συμμάχους της ΕΕ η Τουρκία είναι αυτή που περιγράφουν ότι είναι και αν θέλουν να αναβαθμιστεί η σχέση τους μαζί της, υπάρχει ένα αγκάθι σε αυτό τον δρόμο που ονομάζεται Κυπριακό. Και πρέπει επομένως να ενεργοποιηθούν για να βοηθήσουν να λυθεί» μας λέει.

Γι’ αυτό, συνεχίζει, τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) που προτείνει «προσφέρονται για να δημιουργηθεί το κλίμα να επανεκκινήσουν διαπραγματεύσεις». Τα ΜΟΕ που αφορούν την επιστροφή του Βαρωσίου στον ΟΗΕ σε συνδυασμό με την επαναλειτουργία του αεροδρομίου της Τύμπου θα πλαισιώνονται από μέτρα όπως τη λειτουργία του λιμανιού της Αμμοχώστου υπό την «εποπτεία» της Ευρωπαϊκής Ενωσης. «Το λιμάνι της Αμμοχώστου θα έχει ως συνέπεια να αρθεί το εμπάργκο που ασκεί η Τουρκία εναντίον πλοίων με κυπριακή σημαία για τα δικά της λιμάνια. Επομένως θα υπάρξει μια γενικότερη ομαλοποίηση σε πολλά θέματα που θα επιτρέψει και σε άλλα ζητήματα που προκύπτουν να εξεταστούν» εξηγεί. «Για παράδειγμα» συνεχίζει, «εμείς φέρουμε ένσταση στην αναβάθμιση της Τελωνειακής Ενωσης της Τουρκίας με την Ευρωπαϊκή Ενωση. Αφού δεν εφαρμόζεται για την Κύπρο το πρωτόκολλο της Αγκυρας και η υφιστάμενη Τελωνειακή Ενωση, πώς μπορούμε να συζητούμε για αναβάθμιση και εκσυγχρονισμό της;».

Ρωτάμε τον κ. Κασουλίδη εάν θα ενδιέφερε την Κυπριακή Δημοκρατία να εισέλθει στο ΝΑΤΟ υπό το φως της νέας γεωπολιτικής συγκυρίας. «Εμάς ευχαρίστως θα μας ενδιέφερε. Και ιδίως μετά το Ουκρανικό και όλες αυτές τις εξελίξεις, είναι ένας επιπλέον λόγος που θα ενδιαφερόμασταν για να συμμετάσχουμε σε έναν τέτοιο αμυντικό οργανισμό για την ασφάλεια των μελών του, αν το εμπόδιο Τουρκία δεν υπήρχε» απαντά. «Αυτό ενισχύει το προηγούμενο επιχείρημά μου να λυθεί το πρόβλημα» προσθέτει.

Η δύσκολη εξίσωση  του EastMed

Οσον αφορά την ενεργειακή εξίσωση που άπτεται της διασύνδεσης των κοιτασμάτων της Ανατολικής Μεσογείου με την ΕΕ, τονίζει ότι η Ενωση έχει άμεση ανάγκη από φυσικό αέριο αλλά «δεν υπάρχουν έτοιμες υποδομές να μεταφέρουν φυσικό αέριο από την Ανατολική Μεσόγειο στην Ευρώπη». Αναπόφευκτα η κουβέντα οδηγείται στον EastMed. «O αγωγός φυσικού αερίου που είχε συμφωνηθεί μεταξύ των τριών κυβερνήσεων (Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ) ανετέθη σε εταιρεία για να διερευνηθεί – με χρηματοδότηση της ΕΕ – κατά πόσον είναι εμπορικά βιώσιμος και περιβαλλοντικά αποδεκτός» σημειώνει ο κ. Κασουλίδης.

«Το ποια γεωπολιτικά προβλήματα ενδέχεται να προκύψουν, αυτά θα αντιμετωπισθούν αφού απαντηθούν θετικά οι πρώτες δύο ερωτήσεις: η οικονομική βιωσιμότητα και η περιβαλλοντική συμβατότητα» προσθέτει και συνεχίζει: «Το κριτήριο της οικονομικής βιωσιμότητας είναι αν υπάρχουν επενδυτές οι οποίοι ενδιαφέρονται να αναλάβουν το έργο, να επενδύσουν στην υποδομή και να αναλάβουν την εμπορευσιμότητα. Υπάρχουν να ενδιαφέρονται; Τους βγαίνει; Δεν τους βγαίνει; Και εδώ έχουμε και μια περιπλοκότητα. Η κατασκευή παίζει ρόλο στη μέτρηση της οικονομικής βιωσιμότητας. Οταν η Τουρκία εμποδίζει το «Nautical Geo» από το να κάνει έρευνες που σχετίζονται με το βάθος, και άρα την κατασκευή, τότε δημιουργούνται προβλήματα στο πότε θα εξαχθεί το συμπέρασμα».

Πώς βλέπει ο υπουργός Εξωτερικών τις φήμες περί ενός αγωγού φυσικού αερίου μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ; Αν και επισημαίνει ότι δεν είναι ισραηλινός πολιτικός, σημειώνει ότι «είναι πάρα πολύ παρακινδυνευμένο να δώσουν στον Ερντογάν το κλειδί εξαγωγών φυσικού αερίου του Ισραήλ προς οπουδήποτε. Ενα κλειδί που, κατά την άποψή μου, όποτε θέλει ανοίγει και όποτε θέλει κλείνει».

Ο κ. Κασουλίδης υπογραμμίζει ότι η μη υιοθέτηση των κυρώσεων και των λοιπών μέτρων εναντίον της Ρωσίας από τουρκικής πλευράς αποτελεί υπονόμευση. Τονίζει, δε, ότι η Κύπρος «εφαρμόζει τα μέτρα πλήρως και πήραμε και επιπρόσθετα, όπως κοινοποιήσαμε την απόφασή μας να μην προσεγγίζουν πολεμικά πλοία της Ρωσίας στα λιμάνια μας, το οποίο είναι πολύ μεγάλη κίνηση από μέρους μας».

Σύμφωνα με τον ίδιο, τα γεγονότα στην Ουκρανία «θέτουν πάνω στην πλάστιγγα τις σχέσεις Κύπρου – Ρωσίας και πολύ φοβάμαι ότι αυτές δεν θα επανέλθουν στη συνέχεια. Αλλά κάνουμε το καθήκον μας διότι το καθήκον μας είναι να παραμείνουμε αλληλέγγυοι με τους εταίρους μας. Εκεί ανήκουμε, εκεί κάναμε την επιλογή να ανήκουμε. Δεν σηκώνει εδώ αμφισημίες».

Οσον αφορά τις σχέσεις Λευκωσίας – Ουάσιγκτον στον τομέα ασφάλειας και άμυνας, κάνει λόγο ότι «έχουν τύχει μιας ραγδαίας προόδου ιδιαίτερα», ενώ εκτιμά ότι εξαιτίας του πολέμου θα αναβαθμιστούν ακόμα περισσότερο.

Αδικία, ρεαλισμός και διπλωματία

Στο ερώτημα εάν στην Κύπρο νιώθουν μια αίσθηση αδικίας λόγω του ότι κατά την τουρκική εισβολή στη Μεγαλόνησο δεν υπήρξε ανάλογη ευαισθητοποίηση της διεθνούς κοινότητας, ο υπουργός είναι ειλικρινής. «Αυτή την αδικία και την περιφρόνηση όταν ήταν η σειρά μας από ό,τι συμβαίνει σήμερα τη βλέπουμε. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να γίνει για την Ουκρανία αυτό που γίνεται, επειδή δεν έγινε σε εμάς» ξεκαθαρίζει.

«Ομως στη διπλωματία» συμπληρώνει «δεν πηγαίνουμε με το συναίσθημα. Με την ψυχρή λογική πρέπει να πηγαίνουμε για να δώσουμε σωστή καθοδήγηση στους λαούς μας, στην Κύπρο και στην Ελλάδα. Το συναίσθημα δεν είναι καλός σύμβουλος».

Αλλαξε η εξωτερική πολιτική της Κύπρου μετά την ανάληψη του υπουργείου Εξωτερικών από τον Γιάννη Κασουλίδη; «Η εξωτερική πολιτική μιας χώρας δεν αλλάζει πολύ εύκολα. Η εκφορά αυτής της εξωτερικής πολιτικής, η ερμηνεία της στην πράξη, είναι ανάλογα με τον χαρακτήρα, τα πιστεύω, ή τον τρόπο που λειτουργεί κάποιος. Εδώ υπάρχει κάποια αλλαγή» απαντά.