Τάνια Γιαννούλη: «Η τέχνη δεν είναι ποτέ πολυτέλεια»

Γυρίζουμε με τη μηχανή του χρόνου στο 2018. Και συγκεκριμένα στο θρυλικό Jazzfest Berlin, όπου έκανε την πρώτη του εμφάνιση το Tania Giannouli Trio. Το περιοδικό «Downbeat» με την ευκαιρία αυτής της εμφάνισης περιέγραψε τη μουσική τους ως «μελωδίες συναρπαστικές, με μια ορμητική δυναμική που ρέει ασταμάτητα… όπως το όνειρο του Manfred Eicher για διακοπές στη Μεσόγειο». Το γερμανικό περιοδικό «Jazzhetik» συμπεριέλαβε τη συναυλία μεταξύ των καλύτερων του 2018, ενώ το «All About Jazz» επέλεξε τις συναυλίες τους στο Wonderfeel Festival και στο Zomer Fits Jazz Tour ως τις κορυφαίες για το 2019. Το τρίο έχει ήδη συμφωνήσει να δώσει συναυλίες στο Jazzahead Festival και στο διεθνούς φήμης November Music Festival το 2021.

Η Τάνια Γιαννούλη, συνθέτρια, πιανίστρια και leader του συγκροτήματος, είναι από τις πλέον ενδιαφέρουσες δημιουργικές παρουσίες της σύγχρονης ευρωπαϊκής μουσικής. Τα τρία άλμπουμ που έχει κυκλοφορήσει στο νεοζηλανδικό art-music label της Rattle – τα «Forest Stories» (2012, με τον Paulo Chagas), «Transcendence» (2015, με το ensemble της) και «Rewa» (2018, με τον βιρτουόζο μουσικών οργάνων Μαορί, Rob Thorne) – χαίρουν διεθνούς αναγνώρισης. Ως εκ τούτου ο πήχης έχει ανέβει ψηλά. Και τον διατηρεί ψηλά με τη νέα της δουλειά «In Fading Light». Ηχοι από τη Δύση και την Ανατολή, ηρεμία, ένταση και αυτοσχεδιασμοί. Μαζί της ο Ανδρέας Πολυζωγόπουλος στην τρομπέτα και ο Κυριάκος Ταπάκης στο ούτι, ενώ η ίδια κάθεται στο πιάνο – ανόμοια όργανα που οδηγούν σε ένα ομοιογενές σύνολο.

Μιλώντας στο BHMAgazino, η Τάνια Γιαννούλη μάς περιέγραψε ότι όσο δύσκολη και μοναχική ήταν η άνοιξη του 2020, λόγω της καραντίνας, εν τούτοις προσπάθησε να την κάνει δημιουργική. «Eγραψα αρκετή νέα μουσική, μελέτησα εντατικά πιάνο, έστησα ένα solo piano πρόγραμμα (σ.σ.: παρουσιάστηκε ζωντανά για πρώτη φορά στην Kunsthalle Mannheim στη Γερμανία, στο πλαίσιο του Enjoy Jazz Festival τον περασμένο Οκτώβριο), ηχογράφησα μερικά νέα πράγματα. Μπορώ να πω πως ο χρόνος αυτός, παρότι είχε δύσκολες ή και ασφυκτικές στιγμές, τελικά ήταν πολύ πλούσιος». Η καραντίνα έπαιξε τον ρόλο της για τη γέννηση του «In Fading Light», αν και όπως τονίζει η ίδια: «Αφορμή και ταυτόχρονα η αιτία της δημιουργίας του σχήματος αυτού – και του δίσκου στη συνέχεια – ήταν η επιθυμία μου να γράψω μουσική και να παίξω με δύο από τα αγαπημένα μου όργανα, την τρομπέτα και το ούτι – παρόλο που σε ένα πρώτο επίπεδο η ενορχήστρωση αυτή δεν είναι καθόλου η συνηθισμένη ή η αναμενόμενη. Και φυσικά, ο Ανδρέας και ο Κυριάκος είναι δύο καταπληκτικοί μουσικοί και είναι πραγματικά μεγάλη χαρά να κάνουμε μουσική μαζί».

Το «In Fading Light» έχει τύχει ανάλογης υποδοχής με τις προηγούμενες δουλειές της, ίσως γιατί η μουσική της μιλάει πάντα για την ομορφιά. Η ίδια συμπληρώνει: «Και για την ελπίδα αλλά και για το φως που υπάρχει ακόμη και μέσα στο πιο βαθύ σκοτάδι. Αυτός ο δίσκος δεν αποτελεί εξαίρεση». Η Τάνια Γιαννούλη παίζει πιάνο, συνθέτει και αυτοσχεδιάζει από μικρό παιδί, επειδή πολύ απλά ήταν αυτό που της άρεσε και συνεχίζει να της αρέσει. «Δεν νομίζω ότι επέλεξα τη μουσική. Δεν ήταν κάτι που έγινε συνειδητά». Μάλλον η μουσική την επέλεξε και δεν έκανε άσχημα.

Το φως φεύγει, η μουσική έρχεται

Για την Τάνια Γιαννούλη, «η τέχνη δεν είναι ποτέ πολυτέλεια. Αντίθετα, πιστεύω ότι σήμερα περισσότερο από ποτέ, όταν όλα όσα θεωρούσαμε δεδομένα καταρρέουν, η επαφή με την τέχνη είναι κάτι παραπάνω από απαραίτητη για την ισορροπία μας, τη διατήρηση μιας υγείας – ψυχικής, συναισθηματικής, πνευματικής, ακόμη και πολιτικής. Νομίζω ότι ο Εσσε το έχει πει με απίστευτη απλότητα και διαύγεια: «Ο κόσμος μάς προσφέρει πολύ λίγα πια, συχνά μοιάζει να αποτελείται μονάχα από σαματά και φόβο, το χορτάρι και τα δέντρα όμως εξακολουθούν να μεγαλώνουν. Κι όταν κάποτε η γη θα καλυφθεί πια ολοκληρωτικά από τσιμεντένια κουτιά, τα σύννεφα θα εξακολουθούν να παιχνιδίζουν και πότε-πότε οι άνθρωποι θα κρατούν με τη βοήθεια της Τέχνης μια πόρτα ανοιχτή στο Θείο»».

Αφιερώνει τον νέο της δίσκο «σε αυτούς που παρ’ όλες τις απογοητεύσεις και τον πόνο της ζωής εξακολουθούν να κρατούν την ελπίδα ζωντανή», έγραψε τη μουσική του άλμπουμ όταν ξεθώριαζε το φως, «σχεδόν πάντα γράφω μουσική τις βραδινές ώρες», και αντιμετωπίζει τη μουσική ως σύνολο. «Πέρα από ιδιώματα, εθνικότητες, είδη. Θεωρώ πως είμαι Ελληνίδα, πολίτης της Ευρώπης αλλά και του κόσμου». Τα επόμενα σχέδιά της είναι η ηχογράφηση του solo piano album της, «περισσότερες συναυλίες με το τρίο (σ.σ.: ήδη δρομολογούνται σε Πολωνία, Γερμανία και Ολλανδία), αλλά και με το νέο μου project, «The Book of Lost Songs». Και περισσότερα ταξίδια, ελπίζω».

Για να ευοδωθούν όμως τα παραπάνω και περισσότερα ακόμη πρέπει να μπει ένα τέλος στην πανδημία. Αλλωστε και οι μουσικοί έχουν πληγεί ιδιαιτέρως. «Οι μουσικοί, αλλά και όλοι οι κλάδοι γύρω τους, από τους διοργανωτές έως τους τεχνικούς, δοκιμάζονται πάρα πολύ άσχημα όλον αυτόν τον καιρό. Τα πράγματα δεν ήταν, για την πλειονότητα των ανθρώπων αυτών, καθόλου εύκολα ήδη πριν από την κατάσταση αυτή. Τους τελευταίους μήνες πολλές αίθουσες συναυλιών έκλεισαν, κάποιες οριστικά, οι μουσικοί προσπαθούν με κάθε τρόπο – πέραν της μουσικής – να επιβιώσουν, εγκαταλείποντας τα όνειρά τους να βιοποριστούν κάνοντας αυτό που αγαπούν. Δεν θα μιλήσω για τις δισκογραφικές που έτσι κι αλλιώς αντιμετώπιζαν πολλά προβλήματα τα τελευταία χρόνια. Ναι, όλοι ελπίζουμε πως, όταν κάποια στιγμή τελειώσει όλο αυτό, θα μπορέσουμε να επανέλθουμε σε κάποια κανονικότητα. Αλλά η νέα αυτή κανονικότητα θα έχει αποκλείσει για πάντα αρκετούς, δυστυχώς».