Παρασκευή 16 Νοεμβρίου, ώρα 22.30. Μία ακόμη παράσταση της «Λίμνης των Κύκνων» τελειώνει στην κατάμεστη Αίθουσα «Σταύρος Νιάρχος» της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και το ενθουσιώδες χειροκρότημα από τα θεωρεία και την πλατεία έρχεται να επιβεβαιώσει ότι η πρώτη χορογραφία του Κωνσταντίνου Ρήγου με την ιδιότητα του διευθυντή μπαλέτου είναι μια πραγματικά μεγάλη επιτυχία. Τα φώτα ανάβουν και το κοινό σιγά-σιγά αποχωρεί. Μένοντας λίγο πιο πίσω και παρατηρώντας την αίθουσα, είναι αδύνατον να μη θαυμάσει κανείς την αίσθηση της εγγύτητας με τη σκηνή που προσφέρει στον θεατή. To «μυστικό» βρίσκεται στο γεγονός ότι αναπτύσσεται σε ύψος, έτσι ώστε η χωρητικότητα να φτάνει, τελικά, τις 1.400 θέσεις: διπλάσια δηλαδή από το «Ολύμπια», την προηγούμενη στέγη της Λυρικής, αλλά διατηρώντας την αμεσότητα.
Λίγο αργότερα, γύρω στις 23.00, οι τελευταίοι χορευτές αποχωρούν. Μαζί τους και οι τεχνικοί της ΕΛΣ – αθέατοι στυλοβάτες του θεάτρου – για τους οποίους έχει μόλις ολοκληρωθεί μια πραγματικά μεγάλη ημέρα που άρχισε στις οκτώ το πρωί! Η αλήθεια είναι πως η μεταστέγαση της Λυρικής, τον Μάρτιο του 2017, στις νέες εγκαταστάσεις της, στο Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος στο Δέλτα Φαλήρου, σε ένα εντυπωσιακό κτίριο συνολικής έκτασης 28.000 τ.μ., σχεδιασμένο από τον διάσημο ιταλό αρχιτέκτονα Ρέντσο Πιάνο, υπήρξε καταλυτική για τον οργανισμό. Δημιούργησε μια νέα πραγματικότητα σε τεχνικό και κατ’ επέκταση σε καλλιτεχνικό επίπεδο.
Εν αρχή ην η σκηνή
Η ξενάγηση στα «άδυτα» του θεάτρου είναι αποκαλυπτική των νέων δυνατοτήτων αλλά και των προκλήσεων που καλείται, πλέον, να αντιμετωπίσει ο οργανισμός: υπερσύγχρονοι μηχανισμοί σκηνής και σταγκόνια, καλαίσθητες αίθουσες δοκιμών που ανταποκρίνονται στις ανάγκες της ορχήστρας, της χορωδίας και του μπαλέτου, ραφεία κοστουμιών, εργαστήρια κατασκευής καπέλων, φυσικοθεραπευτήριο, χώροι για το μακιγιάζ και το χτένισμα των καλλιτεχνών συνθέτουν την κρυφή και συνάμα γοητευτική πραγματικότητα που «υπηρετεί» το άρτιο αποτέλεσμα μιας παραγωγής.
Η περιήγηση αρχίζει στις 12 το μεσημέρι από τη σκηνή της Αίθουσας «Σταύρος Νιάρχος», όπου τη δεδομένη στιγμή εξελίσσεται η πρόβα της όπερας για παιδιά «Η πριγκίπισσα και το μπιζέλι» του Ερνστ Τοχ που θα παίζεται έως τις 19 Δεκεμβρίου. Μία ώρα αργότερα η πρόβα τελειώνει, οι τεχνικοί της ΕΛΣ προχωρούν σε απεγκατάσταση του σκηνικού της παραγωγής και ετοιμάζονται να φέρουν το σκηνικό της «Λίμνης των Κύκνων», αποθηκευμένο στην αριστερή πλευρική σκηνή, για τη βραδινή παράσταση που αρχίζει στις 20.00. Χάρη στις νέες δυνατότητες είναι εφικτή η εναλλαγή παραγωγών ακόμη και την ίδια ημέρα, τη στιγμή που στο «Ολύμπια» έπρεπε πρώτα να ολοκληρωθεί η προηγούμενη προκειμένου να στηθεί και να ανέβει η επόμενη. Χαρακτηριστικό είναι ότι στο λεγόμενο εναλλασσόμενο ρεπερτόριο εντάσσεται πλέον και το μπαλέτο, καθώς το αναγκαίο δάπεδο – μια επιπλέον τεχνική δυσκολία στο παρελθόν – είναι κρεµασµένο σε τέσσερα «βαγόνια» πίσω από τη σκηνή, έτσι ώστε σε σύντομο χρονικό διάστημα να «κατεβαίνει» και να τοποθετείται προκειμένου να εγκατασταθεί κατόπιν και το αντίστοιχο σκηνικό…
Η πολυμορφικότητα της αίθουσας είναι μία ακόμη τεχνική κατάκτηση: τα καθίσματα είναι επίσης τοποθετημένα σε βαγόνια (καθένα από αυτά περιλαμβάνει 10-15 καθίσματα), τα οποία αποθηκεύονται κάτω από την πλατεία ώστε ο χώρος να μεγαλώνει και να μικραίνει ανάλογα με τις ανάγκες της παραγωγής. Παρομοίως, «ευέλικτη» είναι και η ακουστική, η οποία διαμορφώνεται από τις αντίστοιχες «κουρτίνες» που βρίσκονται στην πλατεία – αναλόγως με τις απαιτήσεις της εκάστοτε παραγωγής οι κουρτίνες ανοίγουν και κλείνουν αλλάζοντας την αίσθηση του ήχου.
Οταν κοιτάς από ψηλά
Στη διάρκεια της ημέρας οι πρόβες στο θέατρο είναι πολλές. Γύρω στις 14.00, στη δεξιά πλευρική σκηνή «κλέβουμε» εικόνες από τη σκηνική δοκιμή της «Μανόν» του Μασνέ, η οποία θα ανέβει στις 12 Δεκεμβρίου, ενώ μισή ώρα αργότερα, στην αίθουσα δοκιμών της χορωδίας στον 5ο όροφο (όπου βρίσκονται όλες οι αίθουσες δοκιμών) οι συντελεστές ετοιμάζουν την όπερα «Σιμόν Μποκανέγκρα» του Βέρντι, μια παραγωγή της Βασιλικής Οπερας του Λονδίνου που θα δούμε από τις 19 Ιανουαρίου. Εως το απόγευμα εξελίσσονται διάφορες ακόμη δοκιμές στους αντίστοιχους χώρους: η «Ανθρώπινη Φωνή» του Πουλένκ, το μάθημα του Γ’ έτους της Ανώτερης Επαγγελματικής Σχολής Χορού της ΕΛΣ αλλά και το µάθηµα των χορευτών του μπαλέτου λίγο προτού κατέβουν στη σκηνή για την παράσταση της «Λίμνης των Κύκνων».
Το στήσιμο του σκηνικού του μπαλέτου του Τσαϊκόφσκι δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί όταν στις 15.00 θα βρεθούμε στην κορυφή του πύργου της σκηνής, απ’ όπου βλέπουμε από ψηλά τις σχετικές εργασίες αλλά και τους εντυπωσιακούς μηχανισμούς της σκηνής και τα σταγκόνια: το γεγονός ότι πλέον υπάρχουν περισσότερα σημεία όπου μπορούν να κρεμαστούν σκηνικά αίρει σημαντικούς περιορισμούς του παρελθόντος.
Καθώς το απόγευμα προχωρεί, η Αίθουσα «Σταύρος Νιάρχος» μπαίνει σταθερά σε ρυθμούς παράστασης. Στις 18.30 οι μουσικοί της ορχήστρας της ΕΛΣ έχουν αρχίσει να παίρνουν τις θέσεις τους προκειμένου να ξεκινήσουν το «ζέσταμα». Μισή ώρα αργότερα, οι τεχνικοί θα κάνουν τους τελευταίους ελέγχους για τους φωτισμούς, τις προβολές και τον καπνό που υπάρχει στην παραγωγή της «Λίμνης». Οι χορευτές καταφθάνουν στα παρασκήνια με τον εξοπλισμό τους και ευθύς ανεβαίνουν στη σκηνή για το δικό τους, τελευταίο «ζέσταμα». Στις 20.05 όλα είναι έτοιμα. Τα φώτα στα παρασκήνια χαμηλώνουν και η σκηνή «λάμπει» με τους εντυπωσιακούς φωτισμούς και τις προβολές. Η μαγεία αρχίζει.
