«Τα υλικά αγαθά δεν φέρνουν την ευτυχία»

Γεννημένη στο Λονδίνο, η Ελένη Ανδρεάδη έχει ζήσει και εργαστεί σε πολλές χώρες, μεταξύ των οποίων και οι ΗΠΑ, όπου σπούδασε Περιβαλλοντική Πολιτική και ΜΜΕ στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ. Εκεί συμμετείχε σε ένα καθοριστικό για τη μετέπειτα πορεία της μάθημα δημιουργικής γραφής. Οταν γύρισε στην Ελλάδα το 2009, ίδρυσε τη Μη Κερδοσκοπική Οργάνωση «Πράκτορες του Πλανήτη», η οποία προσκαλεί τα παιδιά να σώσουν τον πλανήτη μέσα από μυστικές αποστολές. Τα βιωματικά περιβαλλοντικά προγράμματα της οργάνωσης υλοποιούνται σε δημοτικά σχολεία σε ολόκληρη τη χώρα και έχουν βραβευτεί για την καινοτομία τους από το υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων. Το πρώτο βιβλίο της «Γίνε πράκτορας του πλανήτη» απέσπασε το Κρατικό Βραβείο Παιδικού Βιβλίου στην κατηγορία Βιβλίου Γνώσεων 2015, ενώ το δεύτερο της σειράς βρέθηκε στις βραχείες λίστες. Και τα τέσσερα που έχουν εκδοθεί μέχρι σήμερα κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, το ίδιο και το βιβλίο της «Ο Τζάστιν Γκρέι και οι φύλακες της Γης», καθώς και το πιο πρόσφατο, το τρυφερό «Ενα σύννεφο για τα γενέθλιά μου» (με εικονογράφηση της Ναταλίας Καπατσούλια), που απευθύνεται σε παιδιά από τεσσάρων ετών.

Κυρία Ανδρεάδη, µε τι αφορµή γράψατε το βιβλίο «Ενα σύννεφο για τα γενέθλιά µου»; «Ηθελα από καιρό να γράψω κάτι για τα μικρότερα παιδιά. Συνήθως πίσω από κάθε πόνημα υπάρχει μια πιο προσωπική αφορμή. Την ιδέα για τη σειρά βιβλίων «Πράκτορες του πλανήτη» τη συνέλαβα, για παράδειγμα, όταν γύρισα στην Ελλάδα έπειτα από χρόνια στο εξωτερικό με εμπειρία εργασίας σε θέματα αειφορίας και ήθελα να βρω έναν πιο παιγνιώδη και βιωματικό τρόπο να έρθει ο αδελφός μου, που πήγαινε ακόμη στο σχολείο, σε επαφή με αυτά τα ζητήματα. Κάπως έτσι ξεκίνησα και την ομώνυμη οργάνωση με προγράμματα σε όλη τη χώρα. Το προσχολικό κοινό δεν το γνώριζα μέχρι που έκανα την κόρη μου. Διαβάζουμε πάρα πολλά βιβλία μαζί. Μου θέτει συχνά τις πολύ απλές ερωτήσεις που σου κάνουν τα παιδιά και πρέπει να ανοίξεις εγκυκλοπαίδεια για να τους απαντήσεις: «Γιατί ο ουρανός είναι μπλε;» και όλα αυτά. Κοιτούσαμε τα σύννεφα και θυμήθηκα πόσο με μάγευαν και εμένα μικρή και το σημείωσα σε ένα τετράδιο που χρησιμοποιώ. Προσπάθησα να μεταφέρω το μήνυμα πως είναι σημαντικό να απολαμβάνουμε εμπειρίες και στιγμές και όχι μόνο υλικά αγαθά, ότι η κατανάλωση δεν είναι αυτό που φέρνει την ευτυχία. Ετσι προέκυψε το βιβλίο».

Εσείς τι θεωρείτε ανεκτίµητο στη ζωή; «Την περίοδο του lockdown πολλοί μπήκαμε στη διαδικασία να σκεφτούμε τι έχει περισσότερη αξία στη ζωή. Εβλεπα ανέκαθεν να αναφέρεται σε διάφορα βιβλία η ευγνωμοσύνη ως δώρο και εργαλείο και ως μυστικό της ευτυχίας. Το λέει αυτό και η Οπρα Γουίνφρι στο «What I Know for Sure». Συμβουλεύει να κρατάμε το βράδυ ένα ημερολόγιο ευγνωμοσύνης με τα 2-3 πράγματα που γέμισαν την καρδιά μας χαρά τη μέρα που πέρασε. Για εμένα, το πράσινο τσάι που πίνω συγκεκριμένα στους 80 βαθμούς κάθε πρωί, η άσκηση, το διάβασμα με την κόρη μου, ο χρόνος που περνάω με τα παιδιά μου, η ενασχόληση με έναν πολύ μικρό λαχανόκηπο που έχουμε στο σπίτι μας, όλα αυτά τα μικρά πράγματα που είναι τα πιο σημαντικά. Είναι στη φύση μας να τα ξεχνάμε και να τα θεωρούμε δεδομένα και το μόνο που μπορούμε να προσπαθούμε είναι να τα υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας. Αν έχεις τα βασικά, τότε τα επιπλέον υλικά αγαθά σου προσφέρουν απλώς μια πρόσκαιρη ευτυχία η οποία πολύ γρήγορα ξεφτίζει».

Βρίσκω πολύ ενδιαφέρουσα την προϋπηρεσία σας στον τοµέα του περιβάλλοντος. Τι σκέψεις κάνετε για την κλιµατική κρίση; «Πρέπει να γίνουν πολλά πράγματα συγχρόνως.  Εχουμε εξαντλήσει τα περιθώρια για μια σειρά από σημαντικά θέματα. Πριν από τον κορωνοϊό υπολογίζαμε ότι γενναίες αποφάσεις θα έπρεπε να παρθούν εντός του 2020 διότι αλλιώς δεν υπήρχε περίπτωση να περιοριστεί η αύξηση της θερμοκρασίας της Γης στον ενάμιση βαθμό Κελσίου, κάτι που όλοι οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι είναι η μόνη λύση για να αποφύγουμε τις πιο δυσάρεστες επιπτώσεις. Τώρα οι συζητήσεις μετατέθηκαν για το 2021. Υπάρχει το ζήτημα της πλαστικής ρύπανσης. Το πλαστικό και τα μικροπλαστικά είναι πια παντού, τα εισπνέουμε, τα τρώμε και τα πίνουμε μέσα στο νερό μας. Ο μέσος άνθρωπος καταναλώνει κάθε εβδομάδα μικροπλαστικά περίπου στο μέγεθος μιας πιστωτικής κάρτας με άγνωστες μέχρι στιγμής επιπτώσεις για την υγεία του. Υπάρχει η ραγδαία εξαφάνιση της βιοποικιλότητας. Παράλληλα με τη δική μας δράση, είναι πολύ σημαντικό να ευαισθητοποιούμε τα παιδιά ώστε μεγαλώνοντας να γίνουν υπεύθυνοι πολίτες και να μην επαναλάβουν τα δικά μας λάθη».

Στον «Τζάστιν Γκρέι και τους φύλακες της Γης» προφητεύσατε πάντως, τρόπον τινά, την έλευση της Γκρέτα Τούνµπεργκ… «Οντως έγραψα για μια παρέα εφήβων που διαμαρτύρεται στους ισχυρούς ηγέτες του πλανήτη, όμως δεν θα το αποκαλούσα προφητικό. Αυτό που δείχνει η δράση της Γκρέτα Τούνμπεργκ και όλων των παιδιών που συμμετέχουν σε αυτό το κίνημα είναι το πόσο μεγάλη είναι η αγανάκτησή τους με την ανεπάρκεια των ενηλίκων, εξ ου και έχουν ξεχυθεί στους δρόμους απαιτώντας να αλλάξουμε. Θέλω να πιστεύω ότι θα βγούμε πιο σοφοί από τον εφιάλτη του κορωνοϊού και θα αρχίσουμε να ακούμε τους επιστήμονες, τους ειδικούς, χωρίς να απαξιώνουμε τα πάντα. Εχει κλονιστεί πάντως η εμπιστοσύνη που έχουμε στον πολιτισμό μας. Νομίζαμε ότι μπορεί να μας προστατέψει από όλα τα στοιχεία της φύσης και είδαμε ότι είμαστε εντελώς εξαρτημένοι από τη δική της υγεία».

Διάβασα κάπου ότι έχετε γράψει και ένα µυθιστόρηµα για ενηλίκους που βρίσκεται ακόµη στο συρτάρι. «Δεν έχω αποφασίσει ακόμη αν εκείνο το μυθιστόρημα ήταν ένας τρόπος να μάθω απλώς κάποια πράγματα για τη συγγραφή ή αν θα άξιζε να εκδοθεί ποτέ. Με ενδιαφέρει και το ενήλικο κοινό. Μου λείπει ο διαθέσιμος χρόνος διότι έχω δύο μικρά παιδιά. Δεν αποκλείω το να γίνει μελλοντικά».