Τα εμβόλια ως παγκόσμια δημόσια αγαθά

Αν είστε συνδρομητής μπορείτε να συνδεθείτε από εδώ:
Για να αντιμετωπίσουμε την πανδημία του COVID-19 με τη μεγαλύτερη επάρκεια χρειαζόμαστε ασφαλή και αποτελεσματικά εμβόλια. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν παγκοσμίως πάνω από 200 προσπάθειες και πάνω από 10 κλινικές δοκιμές για εμβόλια σε ανθρώπους. Για την αντιμετώπιση της πανδημίας όμως πρέπει να εξασφαλιστεί καθολική επάρκεια και δημιουργία αλυσίδων εφοδιασμού για τη διανομή των εμβολίων σε εκείνους που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη και ανεξαρτήτως της ικανότητάς τους να πληρώνουν.
Ενώ η τεχνολογία υγείας για την καταπολέμηση του COVID-19 θα είναι δαπανηρή, όποιος ανταγωνισμός για τη συγκέντρωσή της θα ευνοούσε τα πλουσιότερα έθνη και συγκεκριμένες εταιρείες, διευρύνοντας έτσι τις οικονομικές ανισότητες και δυσχεραίνοντας τον παγκόσμιο έλεγχο της πανδημίας.
Τα αποτελεσματικά εμβόλια για τη νόσο COVID-19 και κάθε πανδημία, ως αποτέλεσμα παγκόσμιας και συλλογικής πνευματικής συνεισφοράς, πρέπει να θεωρούνται παγκόσμια δημόσια αγαθά και να παρέχονται ως οφέλη και χωρίς κέρδος.
Παρόλο που οι κυβερνήσεις έχουν ηθική ευθύνη να διαθέσουν τα εμβόλια COVID-19 ως παγκόσμια δημόσια αγαθά, η προσέγγισή τους πρέπει να λαμβάνει υπόψη την αποθάρρυνση της καινοτομίας. Οι ιδιωτικές εταιρείες μπορεί να μη δώσουν προτεραιότητα σε αντίστοιχη έρευνα στο μέλλον εάν δεν διασφαλιστεί η επιδότηση των επενδύσεών τους.
Αντί επομένως να ζητάμε από τις εταιρείες να μοιράζονται τις πατέντες τους χωρίς κόστος, οι διεθνείς προσπάθειες από οργανισμούς όπως οι G-20 και ο ΠΟΥ θα μπορούσαν να επικεντρωθούν στη συγκέντρωση κεφαλαίων από κυβερνήσεις και δωρητές για την αγορά δικαιωμάτων ευρεσιτεχνίας ή και αδειών που καλύπτουν COVID-19 εμβόλια, μετατρέποντάς τα έτσι σε παγκόσμια δημόσια αγαθά. Αυτή η προσέγγιση θα εξασφάλιζε ευρύτερη εμπλοκή καθώς οι εταιρείες θα ανταμείβονταν δίκαια και δεν θα αποθάρρυνε περαιτέρω επενδύσεις στην έρευνα και στην ανάπτυξη.
Οι συνεισφορές των κρατών θα μπορούσαν να κλιμακωθούν ως προς την ικανότητα των κυβερνήσεων να πληρώνουν. Παράλληλα πρέπει να διασφαλιστεί πως δεν θα υπάρχει αθέμιτη κερδοφορία. Πρόσφατο παράδειγμα τέτοιας κερδοφορίας αφορά δύο υψηλά στελέχη της εταιρείας Moderna, όπου μετά από την ανακοίνωση των ενθαρρυντικών πρώτων αποτελεσμάτων από τη χρήση του εμβολίου τους σε κλινική δοκιμή στη φάση 1, πούλησαν μετοχές της εταιρείας και έβγαλαν κέρδος εκατομμυρίων δολαρίων. Αξίζει να σημειωθεί πως η εταιρεία αυτή έχει ήδη επιδοτηθεί με μισό δισεκατομμύριο δολάρια ενώ δεν έχει ακόμα παραδοτέο εμβόλιο, αλλά ούτε έχει ανακαλύψει άλλο φάρμακο ή εμβόλιο μέχρι στιγμής.
Αυτή δεν θα είναι η τελευταία πανδημία, και η εύρεση της βέλτιστης λύσης τώρα θα έχει επιπτώσεις στον τρόπο με τον οποίο οι εταιρείες θα αντιδρούν σε μελλοντικές απειλές για την υγεία.
Ο κ. Ηλίας Μόσιαλος είναι καθηγητής της Πολιτικής της Υγείας, διευθυντής του Κέντρου Οικονομικών της Υγείας και πρόεδρος του Tμήματος Πολιτικής της Υγείας στο London School of Economics.

