Συναίνεση υπό όρους για την αναθεώρηση

Στο συνέδριο του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος ο Κυριάκος Μητσοτάκης ήταν στην πλευρά του νικητή Μάνφρεντ Βέμπερ. Ανεξαρτήτως της πορείας του υποψηφίου του ΕΛΚ προς τις εκλογές του Μαΐου, ο οποίος ήδη δέχεται κριτική για την έλλειψη εμπειρίας του σε κυβερνητικές θέσεις, ο πρόεδρος της ΝΔ είδε τις μετοχές του να ανεβαίνουν στην ευρωπαϊκή Δεξιά. Πολλές διμερείς συναντήσεις πραγματοποιήθηκαν στο Ελσίνκι και δέχθηκε άλλες τόσες προσκλήσεις για ομιλίες προκειμένου να εξηγήσει πώς προηγείται στις δημοσκοπήσεις αντιστεκόμενος στον λαϊκισμό. Ο ευρωπαϊκός αέρας στην Αθήνα μετατρέπεται συχνά σε αδύναμο αεράκι και η ΝΔ τις προηγούμενες ημέρες δεν θύμιζε ευρωπαϊκό, αλλά ούτε κόμμα με συντεταγμένες απόψεις.

Μιλώντας στην Κοινοβουλευτική Ομάδα, ο πρόεδρος της ΝΔ κατήγγειλε την προσπάθεια εργαλειοποίησης της αναθεωρητικής διαδικασίας από τον ΣΥΡΙΖΑ και περιέγραψε το πλαίσιο της δικής του πρότασης: Το νέο Σύνταγμα να είναι λιτό, χωρίς περιττές και αναχρονιστικές διατάξεις, να εγγυάται το σταθερό οικονομικό περιβάλλον, τη δημοσιονομική σταθερότητα και την ανάπτυξη της χώρας, να εξασφαλίζει την κοινωνική αλληλεγγύη, τη συνέχεια και κυρίως την αποτελεσματικότητα του κράτους, να διαχωρίζει τις εξουσίες, να αναβαθμίζει το Κοινοβούλιο και να θωρακίζει τη Δικαιοσύνη.

Επίσης, να καθιερωθεί σταθερός εκλογικός κύκλος και να περιοριστούν οι λόγοι πρόωρης διάλυσης της Βουλής, να αποσυνδεθεί πλήρως η εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας από τη διάλυση της Βουλής. Σε περίπτωση που αποβούν άκαρπες δύο ψηφοφορίες, ο κ. Μητσοτάκης πρότεινε να εκλέγεται μεταξύ των δύο επικρατέστερων υποψηφίων απευθείας από τον λαό και να του δοθεί η επιπλέον δυνατότητα να συγκαλεί το Συμβούλιο Πολιτικών Αρχηγών.

Το θέμα της εκλογής Προέδρου απευθείας από τον λαό έχει υπέρμαχους και επικριτές. Οι πρώτοι θεωρούν ότι το πολιτικό σύστημα χρειάζεται ένα θεσμικό αντίβαρο απέναντι στον πανίσχυρο πρωθυπουργό, οι δεύτεροι ότι θα δημιουργηθεί μια παραλυτική και επικίνδυνη δυαρχία. Η απευθείας εκλογή με μόνη προικοδότηση τη σύγκληση του Συμβουλίου Πολιτικών Αρχηγών, αρμοδιότητα που τώρα έχει ο Πρωθυπουργός, μπορεί να εξελιχθεί σε τροχοπέδη για την κυβέρνηση αν ο ανώτατος πολιτειακός άρχων ζητεί τη γνώμη της αντιπολίτευσης όποτε κρίνει εκείνος απαραίτητο και δημιουργεί προβληματισμό.

Στο κλείσιμο της ομιλίας του, που δεν δημοσιοποιήθηκε, ο κ. Μητσοτάκης, αφού άκουσε και τους βουλευτές, είπε ότι δεν έχει καταλήξει οριστικά για το θέμα καθώς εξετάζει και το σενάριο εκλογής του Προέδρου από εκλεκτορικό σώμα. Πρόσθεσε επίσης ότι το μείζον είναι να μη διαλύεται η Βουλή.

Από την Πειραιώς μεταδίδουν ότι έχουν έτοιμη μια καλοδουλεμένη πρόταση με περισσότερες από 60 αλλαγές ή αναδιατυπώσεις σε άρθρα του Συντάγματος. Η ΝΔ αποφάσισε να συμμετάσχει στη διαδικασία αναθεώρησης του Συντάγματος παρότι διαφωνεί με τη φιλοσοφία και με το περιεχόμενο των αλλαγών που προτείνει ο ΣΥΡΙΖΑ. Ο κ. Μητσοτάκης μίλησε για «κούφιους βερμπαλισμούς», για προτάσεις «επικίνδυνες», όπως δημοψηφίσματα με λαϊκή πρωτοβουλία και με συλλογή υπογραφών ακόμα και από το Facebook, «ατελέσφορες» ψηφοφορίες για ένα εξάμηνο για την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας και «θεσμικά διαλυτικές», όπως η συνταγματική κατοχύρωση της απλής αναλογικής ως μόνιμου εκλογικού συστήματος. Στο επιτελείο του προέδρου της ΝΔ υπήρξαν και φωνές υπέρ της αποχής από τη διαδικασία, αλλά επικράτησαν όσοι υποστήριξαν ότι δεν μπορεί η αξιωματική αντιπολίτευση να απουσιάζει από αυτή την κορυφαία διαδικασία και παράλληλα να κατηγορεί τον ΣΥΡΙΖΑ ότι ευτελίζει το Σύνταγμα.

Ωστόσο, όπως σημειώνουν συνεργάτες του κ. Μητσοτάκη, αν διαπιστωθεί ότι η κυβέρνηση δεν δείχνει καμία διάθεση για συναίνεση, δεν είναι βέβαιο ότι η ΝΔ θα παραμείνει μέχρι τέλους. Εφόσον μείνει, θα ψηφίσει τη δική της πρόταση για την αναθεώρηση του Συντάγματος. Επικαλούμενοι τις ερμηνείες του Δημήτρη Τσάτσου και του Αριστόβουλου Μάνεση, επισημαίνουν ότι η επόμενη Βουλή με μια άλλη πλειοψηφία δεν δεσμεύεται από τις προτάσεις της σημερινής Βουλής. Σύμφωνα με τον κ. Τσάτσο, η δεύτερη Βουλή μπορεί είτε να μην αναθεωρήσει κάποια από τις προς αναθεώρηση διατάξεις, είτε να προσδώσει στην αναθεώρηση νέο και διαφορετικό περιεχόμενο. Και ο κ. Μάνεσης σημειώνει ότι ο καθορισμός του περιεχομένου της νέας ρύθμισης ανήκει στην επόμενη Βουλή, ενώ θεωρεί ότι αν εκλεγεί κοινοβουλευτική πλειοψηφία που είχε ταχθεί ως μειοψηφία κατά της πρότασης αναθεώρησης, νομιμοποιείται να την απορρίψει ή να καθορίσει διαφορετικό περιεχόμενο, εφόσον η δική της τροποποίηση συναντά την απαιτούμενη αναθεωρητική πλειοψηφία.

Αν η ΝΔ εκλεγεί κυβέρνηση και απορρίψει την πρόταση αναθεώρησης του ΣΥΡΙΖΑ, τότε η διαδικασία θα ξεκινήσει από την αρχή. Αρα το ερώτημα που έθεσε ο κ. Μητσοτάκης «αν μετά την περιορισμένης έκτασης αναθεώρηση του 2008 αντέχουμε ως χώρα να χάσουμε άλλη μια δεκαετία» έχει νόημα μόνο ως μέσο πίεσης προς την κυβερνητική πλειοψηφία για αναζήτηση συναινέσεων.