Στον αέρα ο νόμος Κατσέλη

Στον αέρα βρίσκονται οι διατάξεις του νόμου Κατσέλη – Σταθάκη για την προστασία της κύριας κατοικίας από τους πλειστηριασμούς αλλά και του πλαισίου του εξωδικαστικού μηχανισμού για τη διευθέτηση των επιχειρηματικών, επαγγελματικών και αγροτικών οφειλών.

Απομένουν 43 ημέρες πριν από τη λήξη ισχύος των έκτακτων μέτρων που είχε θεσπίσει η κυβέρνηση επί εποχής μνημονίων προκειμένου να θωρακίσει τους οικονομικά αδύναμους δανειολήπτες και οφειλέτες και κανείς δεν είναι σε θέση να γνωρίζει αν αυτά θα παραταθούν μετά το τέλος του χρόνου ή αν θα αντικατασταθούν με άλλα νομοθετήματα.

Οι διατάξεις του νόμου Κατσέλη, που εξαιρούν από την εκποίηση περιουσιακών στοιχείων του δανειολήπτη την πρώτη κατοικία (υπό αυστηρά περιουσιακά και εισοδηματικά κριτήρια), παύουν να ισχύουν στις 31 Δεκεμβρίου και παρά τις πρόσφατες ανακοινώσεις του αντιπροέδρου της κυβέρνησης Γιάννη Δραγασάκη περί αντικατάστασής τους, αν χρειαστεί, εν τούτοις, σύμφωνα με πληροφορίες, μέχρι στιγμής δεν έχει υπάρξει κανένας εναλλακτικός σχεδιασμός.

Εγκυρες πηγές του «Βήματος» αναφέρουν πως η τύχη του πλαισίου προστασίας της πρώτης κατοικίας θα κριθεί στα μέσα Δεκεμβρίου. Και τότε θα απαιτηθεί η απαραίτητη συνεννόηση με τους θεσμούς.

Τι είναι αυτό που θα καθορίσει το μέλλον των συγκεκριμένων διατάξεων; Ο βαθμός αποσυμφόρησης των αιτήσεων των δανειοληπτών προς τα Ειρηνοδικεία για ρυθμίσεις των οφειλών τους. Γύρω στις 15 Δεκεμβρίου θα έχουν μετρηθεί τα αποτελέσματα της εφαρμογής των πρόσφατων τροποποιήσεων του νόμου και κυρίως εκείνο της άρσης του τραπεζικού απορρήτου σε βάθος πενταετίας.

Σκοπός των παρεμβάσεων που είχαν γίνει το περασμένο καλοκαίρι ήταν να εντοπιστούν οι λεγόμενοι στρατηγικοί κακοπληρωτές, οι οποίοι, σύμφωνα με τους υπολογισμούς των τραπεζών, ανέρχονται σε 40.000 και έχουν βρει καταφύγιο στις προστατευτικές διατάξεις για την προστασία της κύριας κατοικίας.

Οπως λοιπόν σημειώνουν πηγές, «τα αποτελέσματα από τις αλλαγές που ψηφίστηκαν και ενεργοποιήθηκαν το περασμένο καλοκαίρι θα αρχίσουν να αποτυπώνονται στο τελευταίο τρίμηνο του έτους. Ο απολογισμός θα γίνει στις 15 Δεκεμβρίου και τότε, αφού υπάρξει ενημέρωση των θεσμών, θα αποφασιστεί αν θα πάρει παράταση το σκέλος του νόμου Κατσέλη – Σταθάκη για την προστασία της κύριας κατοικίας».

Ενα από τα μεγέθη που αποτελεί βαρόμετρο για την αποτελεσματικότητα των σχετικών διατάξεων, για την ακρίβεια φανερώνει την ταχύτητα επαναφοράς των αδύναμων δανειοληπτών σε κατάσταση εκπλήρωσης των δανειακών τους υποχρεώσεων, είναι η πορεία των εκκρεμών υποθέσεων στα Ειρηνοδικεία. Οσο πιο γρήγορα και μαζικά μειώνονται, τόσο, όπως αναφέρουν στο «Βήμα» αρμόδιες πηγές, κερδίζει περισσότερο έδαφος το ενδεχόμενο παράτασης των διατάξεων προστασίας της κύριας κατοικίας.

Σύμφωνα με στοιχεία του «Βήματος», στο τρίτο τρίμηνο του έτους οι υποθέσεις που εκκρεμούσαν, δηλαδή αυτές που δεν είχαν εκδικαστεί οριστικά από τότε που έγιναν οι αιτήσεις των οφειλετών, και εκείνες που εισήχθησαν στην αρχή του προαναφερόμενου χρονικού διαστήματος ανέρχονταν σε 135.639.

Το προηγούμενο τρίμηνο (δεύτερο) ήταν 141.699 και το πρώτο του έτους είχαν καταμετρηθεί, με βάση τα στοιχεία των Ειρηνοδικείων, σε 149.500. Πηγές σημειώνουν ότι η πορεία των εκκρεμών υποθέσεων με βάση την εικόνα του εννιαμήνου δεν δημιουργούν θετικές προσδοκίες για την παράταση των διατάξεων της προστασίας της κύριας κατοικίας και μετά το τέλος του 2018.

Οι εκτιμήσεις που υπάρχουν είναι πως με την ενεργοποίηση των αλλαγών του καλοκαιριού και ιδίως με το μέτρο της άρσης του τραπεζικού απορρήτου σε βάθος πενταετίας η αποσυμφόρηση των Ειρηνοδικείων επιτυγχάνεται, αλλά ταυτόχρονα εκδηλώνονται και τάσεις αύξησης των αιτήσεων προσφυγής στον νόμο Κατσέλη – Σταθάκη, καθώς μερίδα των δανειοληπτών είναι πεπεισμένη πως δεν θα δοθεί παράταση.

Να σημειωθεί πως με βάση τις ισχύουσες διατάξεις του πτωχευτικού δικαίου των νοικοκυριών, από την εκποίηση περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη εξαιρείται η κύρια κατοικία εφόσον η αντικειμενική αξία δεν υπερβαίνει τα 180.000 ευρώ για έναν ενήλικο (ποσό που προσαυξάνεται ανάλογα με την οικογενειακή κατάσταση του οφειλέτη σε 220.000 για ζευγάρι, 240.000 για οικογένεια με ένα τέκνο, 260.000 για οικογένεια με δύο τέκνα και 280.000 για οικογένεια με τρία τέκνα). Επίσης, το ετήσιο οικογενειακό εισόδημα του οφειλέτη δεν ξεπερνά τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης προσαυξημένες κατά 70%, δηλαδή κυμαίνεται μεταξύ 13.906 ευρώ και 40.800 ευρώ ανάλογα με την οικογενειακή κατάσταση (οικογενειακό εισόδημα για ενήλικο 13.906 ευρώ, για ζευγάρι 23.659 ευρώ και για κάθε παιδί 5.714 ευρώ).

Στα μέσα Δεκεμβρίου θα κριθεί και η τύχη του εξωδικαστικού μηχανισμού για τη ρύθμιση των οφειλών επιχειρήσεων, ελεύθερων επαγγελματιών και αγροτών, αν και η εικόνα σε αυτή την περίπτωση φαίνεται να βελτιώνεται. Δηλαδή όλο και περισσότερες αποφάσεις ρύθμισης χρεών εκδίδονται.

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, ένας στους έξι οφειλέτες που κατέθεσε αίτηση ρύθμισης χρεών έχει πάρει θετική απόφαση διευθέτησης με δόσεις που φτάνουν έως και τις 120.

Μέχρι σήμερα έχουν ξεκινήσει τη διαδικασία προετοιμασίας της αίτησης 57.159 επιχειρήσεις, ελεύθεροι επαγγελματίες και αγρότες.

Εχουν υποβληθεί 4.774 αιτήσεις από επιχειρήσεις, ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες και ολοκλήρωσαν επιτυχώς τη διαδικασία ρυθμίζοντας τα χρέη τους με ευνοϊκό τρόπο 876 οφειλέτες.

Συνοπτικά τα αποτελέσματα της μέχρι τώρα λειτουργίας του εξωδικαστικού συμβιβασμού έχουν ως εξής:

Επιχειρήσεις (66 εβδομάδες λειτουργίας):

Στην πλατφόρμα υποβλήθηκαν 1.638 αιτήσεις και εξ αυτών ήδη 98 επιχειρήσεις έχουν πλέον ρυθμίσει τα χρέη τους προς ΑΑΔΕ, ΕΦΚΑ, τράπεζες και προμηθευτές.

Ελεύθεροι επαγγελματίες (40 εβδομάδας λειτουργίας):

Στην πλατφόρμα υποβλήθηκαν 2.925 αιτήσεις και εξ αυτών ήδη 698 ελεύθεροι επαγγελματίες έχουν πλέον ρυθμίσει τις οφειλές τους προς ΑΑΔΕ και ΕΦΚΑ.

Αγρότες (19 εβδομάδες λειτουργίας):

Στην πλατφόρμα υποβλήθηκαν 211 αιτήσεις με σκοπό τη ρύθμιση των χρεών προς ΑΑΔΕ, ΕΦΚΑ (ΟΓΑ), την πρώην ΑΤΕ και τράπεζες υπό εκκαθάριση. Εξ αυτών μόνο 80 αγρότες έχουν πλέον ρυθμίσει τις οφειλές τους.