Στο «μηχανάκι του τρόμου» για4 ευρώ την ώρα

Είναι από τους λίγους (νόμιμους) επισκέπτες στα σπίτια μας, έστω κι έξω… από την πόρτα. Οι ντελιβεράδες είναι από τους ελάχιστους που κυκλοφορούν νόμιμα μετά τις 9, τρέχοντας συχνά με ταχύτητα, ακόμα και ανάποδα στους μονοδρόμους. Οι «καλοί άγγελοι» όσων αποφεύγουν το μαγείρεμα ή βαριούνται να φτιάξουν τον καφέ τους, μπαίνουν στα σπίτια μας και «εισπράττουν» τον εκνευρισμό, τους φόβους και, κάποιες φορές, την ευγνωμοσύνη μας.

«Επικίνδυνες αποστολές»

Συζητήσαμε με αρκετούς όχι τόσο για τα όσα ισχύουν διαχρονικά (τους κινδύνους τού να οδηγείς μηχανάκι πολλές ώρες, σε δύσκολες καιρικές συνθήκες, το άγχος να πας το φαγητό ζεστό κ.λπ.) αλλά για την πανδημία. Αν και προς το τέλος της πρώτης καραντίνας η δουλειά τους είχε αυξηθεί, μειώθηκε ξανά, γεγονός που αποδίδουν στην οικονομική ανασφάλεια. Οι ίδιοι φοβούνται μήπως κολλήσουν; «Φοβάμαι, φυσικά και φοβάμαι» μας είπε ο 30χρονος Δ. που εργάζεται ως διανομέας σε σουβλατζίδικα και καφέ εδώ και 11 χρόνια. «Παίρνεις τα χρήματα και δεν ξέρεις από πόσα χέρια έχουν περάσει. Κάθε μέρα πας σε 40-50 σπίτια, συναντάς τόσους ανθρώπους, δεν ξέρεις τι μπορεί να έχει ο καθένας».

«Για να έρθω στο σπίτι σου», συμπληρώνει ο 43χρονος Χ. που εργάζεται ντελίβερι από το 1976, «πρέπει να χτυπήσω το κουδούνι, να πιάσω το πόμολο της πόρτας, να μπω στο ασανσέρ και μετά να παραδώσω. Αν το σκεφτόσουν, θα κατέβαινες να πάρεις εσύ την παραγγελία από την είσοδο».

Δύσκολη η προφύλαξη

Οι ίδιοι παίρνουν μέτρα προφύλαξης. Διηγούνται όμως πόσο δύσκολη διαδικασία είναι για αυτούς, ειδικά όταν βρέχει που δεν μπορούν να διατηρήσουν εύκολα τη μάσκα τους στεγνή. Η χρήση γαντιών είναι σχεδόν αδύνατη, «δεν μπορείς με αυτά να οδηγήσεις μηχανάκι» λένε. Ετερο «όπλο» τους το αντισηπτικό, μόνο που πρέπει να το θυμούνται κάθε φορά.

Οι πελάτες τούς υποδέχονται με μάσκες, συχνά και με γάντια, κάποιες φορές μάλιστα τους ζητούν να αφήσουν την παραγγελία μέσα σε ένα καλαθάκι έξω από την είσοδο, όπου έχουν τοποθετήσει το αντίτιμο. «Ο κόσμος έχει γίνει φοβικός, σε κοιτάζει περίεργα, αν τύχει να βήξεις δε…» λέει ο 25χρονος Β., που παλαιότερα εργαζόταν σε σέρβις και μπουφέ, αλλά λόγω συνθηκών δουλεύει τώρα ντελίβερι. «Είναι όμως μια δουλειά που μπορείς να βρεις πολύ εύκολα» συμπληρώνει. «Το επίδομα της αναστολής που έπαιρνα δεν έφτανε για το νοίκι, το ρεύμα, το κινητό τηλέφωνο και το φαγητό. Γι’ αυτό και εργάζομαι όσες περισσότερες ώρες μπορώ»· δουλεύει περίπου 12 ώρες κάθε μέρα, επί 6 μέρες την εβδομάδα.

Ασφάλιση για 4ωρο

Μπορεί να είναι, στον καιρό της πανδημίας, μία δουλειά που βρίσκεις εύκολα, αμείβεται όμως; Τα περισσότερα καταστήματα δίνουν κατά μέσο όρο 4 ευρώ την ώρα. Συνήθως όμως, όπως μας είπαν, τους ασφαλίζουν για 4ωρο και όχι για όλες τις μέρες της εβδομάδας – τα υπόλοιπα τα εισπράττουν «μαύρα». Οσον αφορά τα έξοδα για το μηχανάκι, αυτά τις περισσότερες φορές (και κυρίως στα μικρά συνοικιακά καταστήματα) καλύπτονται από τον διανομέα – ελάχιστοι καταστηματάρχες τούς δίνουν και το 15% του καθαρού μισθού για τα έξοδα της μηχανής, όπως προβλέπει νόμος που ψηφίστηκε το 2019. Είναι ενδεικτικό ότι όσοι μιλήσαμε, κάτι είχαν ακούσει για τον νόμο, αλλά…

Εως 200 χλμ. τη μέρα

Και για να έχουμε μια τάξη μεγέθους των, εκτός από την αγορά της μηχανής, εξόδων (βενζίνες, σέρβις, φθορά), τους ρωτήσαμε τις αποστάσεις που διανύουν. Ενας διανομέας που εργάζεται αρκετές ώρες και καλύπτει 5-6 περιοχές, κάνει την ημέρα 100-200 χλμ.!

Ο Φ. εργάζεται τώρα σε μεγάλη αλυσίδα εστίασης. Εκεί τα πράγματα είναι διαφορετικά. «Πληρώνουν τα πάντα (κανονική ασφάλεια, υπερωρίες, αργίες) αλλά οι συνθήκες είναι πολύ πιο δύσκολες. Εγώ παραλαμβάνω την παραγγελία, την περνάω στο κομπιούτερ, τυπώνω, τη μοιράζω στα πόστα, την παραλαμβάνω και τη μεταφέρω στον πελάτη».

Με άλλους όρους δουλεύουν και όσοι συνεργάζονται με εταιρείες που αναλαμβάνουν μεταφορά τροφίμων και ποτών από διάφορα καταστήματα. Ο Γ., για παράδειγμα, δουλεύει ως ελεύθερος επαγγελματίας – εκδίδει τιμολόγιο στην εταιρεία. Αμείβεται με στάνταρ ποσό ανά παραγγελία (2,10-2,90 ανάλογα με την ώρα και τη μέρα) συν ένα ποσό ανάλογα με τα χιλιόμετρα που κάνει (πάνω από 1 χλμ. παίρνει 60 λεπτά/χλμ.). Εργάζεται χωρίς ωράριο: «Οποτε θέλεις ανοίγεις την εφαρμογή και όποτε θέλεις την κλείνεις. Να, τώρα έκλεισα και ήρθα σπίτι μου και το βράδυ θα ξαναβγώ».

Η επιστροφή του δώρου και ο κίνδυνος των ληστειών

Ο Δ. μας ζήτησε να καταγράψουμε και το θέμα των δώρων. Ο ίδιος δεν έχει εισπράξει ποτέ, στα 11 χρόνια που δουλεύει. Διηγείται μάλιστα για κάποιον εργοδότη που του κατέθετε το δώρο για τις ώρες που τον είχε δηλώσει (όχι αυτές που εργαζόταν), πήγαιναν μαζί στο ΑΤΜ, τα εισέπραττε ο Δ. και… επί τόπου τα έδινε πίσω στο αφεντικό! Μας μίλησε επίσης για ληστείες. «Τώρα που δεν κυκλοφορεί κανείς τα βράδια, δεν μπορείς να προστατευτείς. Εχουμε ακούσει περιπτώσεις που πήγε ο ντελιβεράς, του βγήκαν 5 άτομα, του πήραν το τσαντάκι, ακόμα και το μηχανάκι, και γύρισε με τα πόδια».

Ο κόσμοςυπολογίζειακόμη καιτα 40 λεπτά

«Περιμένεις από το φιλοδώρημα να βγάλεις τα έξοδα της μηχανής για να πεις ότι παίρνεις καθαρά τον μισθό σου» μας είπαν όλοι τους. Και τι εισπράττουν; «Πριν την κρίση και τον κορωνοϊό, είχε στρώσει η κατάσταση» λέει ο Δ. «Τώρα έχουν αλλάξει τα πράγματα, το φιλοδώρημα έχει μειωθεί κατά 50%.  Πηγαίνω δύο καφέδες που κάνουν 3,60 και δεν θα μου δώσει κανείς 4 ευρώ, μου τα δίνουν ακριβώς. Τους καταλαβαίνω, πολλοί είναι σε αναστολή. Σκέφτονται να κρατήσουν τα 40 λεπτά για να «βγάλουν» σιγά-σιγά έναν καφέ ακόμα». Ο Β. συμφωνεί: «Παλιά πήγαινες 30 παραγγελίες και έβγαζες 30 ευρώ. Τώρα έχουν μειωθεί τα φιλοδωρήματα κάτω από το μισό». «Δίνουν κυρίως οι άνω των 40, αυτοί που εκτιμούν το να τους πας ζεστό φαγητό, ένα ποσό 0,50-1 ευρώ ανάλογα με το μαγαζί, εάν δουλεύει με φυλλάδιο» επισημαίνει ο Φ. «Οταν η παραγγελία γίνεται ηλεκτρονικά, δεν παίρνουμε καθόλου πουρμπουάρ».