Ακριβώς τη στιγμή που άρχιζα τη συγγραφή του παρόντος πονήματος, άκουσα στην τηλεόραση έναν από τους παλιούς, αξιοσέβαστους – και λόγω προϊόντων – εμπόρους του αθηναϊκού κέντρου να μιλάει για «αδιέξοδη μιζέρια», περιγράφοντας την εικόνα και τις προσδοκίες της χριστουγεννιάτικης αγοράς. Λογικό ήταν να σκοτεινιάσω και να παραδοθώ σε ποικίλους κοινωνικοφιλοσοφικούς προβληματισμούς.

Πάνω σε αυτά και ενώ ήμουν έτοιμος να σιγομουρμουρίσω «κλαίει η μάνα μου στο μνήμα…» και άλλα αντιστοίχως χαρούμενα, θυμήθηκα την πρόσφατη συζήτηση με έναν φίλο. Ο οποίος έχει μεν την τύχη να ζει σε μικρή πόλη της περιφέρειας, έχει όμως την ατυχία να απασχολείται για 30 χρόνια στον χώρο των κατασκευών, οπότε βιώνει εντονότατα την οικονομική κρίση. «Δεν κινείται τίποτε πια στην οικοδομή. Τα φέρνουμε όλο και πιο δύσκολα βόλτα. Ευτυχώς τουλάχιστον μπορούμε να κάνουμε παρέα, πιο πολύ σε σπίτια παρά έξω, να πίνουμε το κρασί μας, να νιώθουμε άνθρωποι, βρε αδελφέ, έστω και με τα ελάχιστα» μου έλεγε.

Και μου φάνηκαν τα λόγια του λόγια καθημερινού ανθρώπου, έτσι όπως επανήλθαν στη μνήμη μου, σαν να απαντούσαν στην «αδιέξοδη μιζέρια», αλλά και σαν να μου έδιναν έναν λόγο για να τελειώσω το κείμενό μου. Ναι, θα μαζευτούμε και φέτος οι φίλοι γύρω από ένα τραπέζι, λιγότεροι ίσως, χωρίς την περισσευούμενη και αχρείαστη γκλαμουριά, στο πλαίσιο των νέων συνθηκών, αλλά θα μαζευτούμε. Για τη χαρά της συνεύρεσης, για τη γιορτή των αισθημάτων, όχι για την επίδειξη ή την προβολή, εμείς θα μαζευτούμε. Και σας καλούμε κι εσάς!

Των φρονίμων τα παιδιά οργανώνονται
Επειδή η φροντίδα δείχνει αγάπη, θα νοιαστούμε ιδιαίτερα τις λεπτομέρειες. Τις πρώτες ύλες, όχι οπωσδήποτε ακριβές, αλλά πολύ καλής ποιότητας, τις συνταγές, τη σύνθεση του γεύματος και την εναλλαγή των πιάτων, χωρίς να ξεχνάμε ότι στόχος μας είναι να περάσουμε καλά κι όχι να… στομαχιάσουμε! Βεβαίως και το κρασί. Αλλωστε, από αυτό εξαρτάται ένα σημαντικό μέρος της επιτυχίας κάθε γεύματος, και ας παραγνωρίζουμε κάποιες φορές τη συμβολή του στην ανάδειξη των γεύσεων και τη σημασία του για τη δημιουργία καλής διάθεσης. Θα αφιερώσουμε, λοιπόν, χρόνο στην επιλογή του, τουλάχιστον όσο χρειάζεται να σκεφτούμε τα φαγητά που θα σερβίρουμε, τον αριθμό των καλεσμένων, τις ενδεχόμενες προτιμήσεις τους και, φυσικά, τον προϋπολογισμό μας.

Λόγω επαγγελματικής διαστροφής, σκέφτομαι πρώτα τα κρασιά που έχω διαθέσιμα ή θα ήθελα να πιω και στη συνέχεια τα φαγητά που θα τα συνοδεύσουν. Σας βεβαιώ, πρόκειται για τον τέλειο τρόπο να οδηγήσετε τη μαγείρισσα σε απελπισία ή τη σχέση σας σε διάλυση, οπότε και δεν σας τον προτείνω. Θα ακολουθήσουμε την πεπατημένη λοιπόν. Πάνω στα πιάτα, που έχει αποφασίσει ο μάγειρας να ετοιμάσει, θα ταιριάξουμε τα κρασιά.

Μια καλή ιδέα είναι να τον πείσουμε να μαγειρέψει μία από τις ολοκληρωμένες προτάσεις που βρίσκονται στο χριστουγεννιάτικο ΒΗΜΑgourmet, οπότε έχουμε έτοιμες και τις αρμονίες κρασιού – φαγητού. Αν, πάλι, το τέχνασμα δεν αποδώσει, θα ακολουθήσουμε τους σίγουρους κανόνες των συνδυασμών (λόγου χάρη, λευκό με λευκό, κόκκινο με κόκκινο, έντονο με έντονο κτλ.), αποφεύγοντας τους πολλούς και ακραίους πειραματισμούς, ειδικά αν ο αριθμός των καλεσμένων είναι μεγάλος ή η συντροφιά ανομοιογενής.

Τις γευστικές ανησυχίες μας θα τις φυλάξουμε για κάποια άλλη στιγμή – και το ίδιο θα ψιθυρίσω με τρόπο στο αφτί της μαγείρισσας. Μέρες που είναι, έχουμε ανάγκη από την καθησυχαστική οικειότητα των γνωστών γεύσεων για να χαλαρώσουμε. Το άγνωστο συνήθως τρομάζει, κάτι σαν το μέλλον της Ελλάδας, ας πούμε!

Ασφαλώς δεν φοβόμαστε να αλλάξουμε κρασιά, ακολουθώντας τη σειρά των πιάτων, αρκεί να σεβαστούμε τις βασικές αρχές αυτής της εναλλαγής. Δηλαδή, τα λευκά πριν από τα κόκκινα, τα ξηρά πριν από τα γλυκά και τα πιο απλά και φρέσκα πριν από τα σύνθετα και παλαιωμένα. Η παλιά εκείνη δοξασία ότι αν αλλάξεις κρασί θα μεθύσεις, έχει καταπέσει από καιρό, αν και συχνά χρησιμοποιείται ως δικαιολογία. «Δεν ήπια πολύ. Αλλαξα κρασιά και με χάλασε». Μέγα ψεύδος. Τον Βόσπορο ήπιες, μαζί με τα ψάρια του, και αυτό σε χάλασε. Και να μην το ξανακάνεις.

Κάθε κρασί θέλει το ποτήρι του. Οχι, προς Θεού, με τον τρόπο που το αντιμετωπίζουν οι τελειομανείς οινογεύστες. Κάθε διαφορετική ποικιλία σταφυλιού και κάθε διαφορετικός χαρακτήρας κρασιού απαιτεί το ειδικό ποτήρι και αν δεν το διαθέτουμε, είμεθα κατάπτυστοι και καταγέλαστοι και ρεζίλι των σκυλιών! Ενα απλό, διάφανο ποτήρι, με πόδι, χωρίς σκαλίσματα και χρώμα, για κάθε λευκό κρασί, κι ένα αντίστοιχο, λίγο μεγαλύτερο, για κάθε κόκκινο, θα τα χρειαστούμε.

Τώρα, αν στην προίκα της οικοδέσποινας περιλαμβάνονται και έγχρωμα, σκαλιστά και βαρύτιμα κρυστάλλινα ποτήρια, τα οποία θέλει να παρουσιάσει, εμείς, επηρεασμένοι από το Πνεύμα των Χριστουγέννων, ασφαλώς θα υποχωρήσουμε. Εστω με κίνδυνο να δεχθούμε τα ειρωνικά σχόλια εκείνου του συμπέθερου του εξαδέλφου μας, ο οποίος με μυστηριώδη τρόπο βρίσκεται κάθε χρόνο καλεσμένος και ο οποίος γνωρίζει τα πάντα για το κρασί, καθ’ ότι συνεπής αναγνώστης όλων των δωρεάν διανεμομένων γαστρονομικών εντύπων, αλλά και υπερήφανος ερασιτέχνης οινοποιός.

Αφού καταλήξαμε, λοιπόν, στους τύπους και στο είδος των κρασιών, μένει να απαντήσουμε στο ερώτημα της ποσότητας. Πόσα μπουκάλια θα χρειαστούμε; Η θεωρία λέει μισό μπουκάλι κατ’ άτομο, αν πρόκειται για καθιστό τραπέζι, αλλά, όπως όλες οι θεωρίες, συχνά καταρρίπτεται στην πράξη, οπότε καλό είναι να φανούμε πιο γαλαντόμοι στους υπολογισμούς μας, ειδικά αν στην παρέα υπερτερούν οι κύριοι ή αν ξέρουμε ότι κάποιοι από αυτούς είναι γερά ποτήρια. Αλλωστε, μια φιάλη κρασιού ποτέ δεν πάει χαμένη, εκτός αν σπάσει προτού αδειάσουμε το περιεχόμενό της!

Φυσικά, αναφερόμαστε πάντα σε φιάλες, γιατί στο δίλημμα επώνυμο τυποποιημένο κρασί ή ανώνυμο χύμα, έχουμε απαντήσει εδώ και πολύ καιρό υπέρ του πρώτου, λόγω ιδεολογίας, αλλά και γνώσης. Εξαίρεση κάνουμε μόνο για τα «δημιουργήματα» των φίλων, καθώς γαλουχηθήκαμε με το αλησμόνητο «ο φίλος τον φίλον εν πόνοις και κινδύνοις ου λείπει», αλλά βέβαια δεν τα παρουσιάζουμε στο γιορτινό τραπέζι. Οπως επίσης δεν ρωτάμε τον εξαίρετο μαιευτήρα – γυναικολόγο της συντροφιάς που βάζει το δικό του βαρελάκι, αν θα του άρεσε να ασχοληθούμε και εμείς ερασιτεχνικώς με το επάγγελμά του, επιστρέφοντας σε συνήθειες παλαιότερων χρόνων. Οι καλοί τρόποι, βλέπετε!

Στην αγορά για κρασιά
Κάναμε τη μισή δουλειά ως τώρα. Απομένει να αναζητήσουμε συγκεκριμένες ετικέτες πια. Σκαλίζουμε τις σημειώσεις ενός ολόκληρου χρόνου, επαναφέρουμε στη μνήμη μας κρασιά που μας άρεσαν και βγαίνουμε στην αγορά.

ΛΕΥΚΑ

ΜΑΝΤΙΝΕΙΑ ΠΟΠ «ΝΑΣΙΑΚΟΣ»
Παραγωγός: Σεμέλη ΑΕ
Το Μοσχοφίλερο βρίσκει εδώ έναν υποδειγματικό τρόπο να εκφραστεί. Ο αρωματικός πλούτος του και η δροσερή γεύση του ταιριάζουν με αρωματικά και λεμονάτα πιάτα.

ΑΣΥΡΤΙΚΟ-ΑΘΗΡΙ
Σαντορίνη ΠΟΠ
Παραγωγός: Κτήμα Σιγάλα
Οταν χρειαζόμαστε ένα λευκό κρασί με ισχυρή προσωπικότητα, και αυτό συμβαίνει συχνά στην ελληνική κουζίνα, τότε η κοφτερή οξύτητα και η δύναμη της Σαντορίνης δίνουν τη λύση.

ΑΣΠΡΟΛΙΘΙ
Πάτρα ΠΟΠ
Παραγωγός: Αγγελος Ρούβαλης
Στις χαρισματικές βορινές πλαγιές της Αιγιαλείας, ο Ροδίτης αποκτά φινέτσα και δύναμη κι έτσι το Ασπρολίθι γίνεται ιδανικό για να συνοδεύσει ψητά ψάρια και όχι μόνο.

SAUVIGNON BLANC
Επιτραπέζιος Οίνος
Παραγωγός: Ευάμπελος Γη-Οίνοι Δομοκού
Χορτόπιτες και λεμονάτα κρέατα με χορταρικά δεν μπορούν να της αντισταθούν στην αρωματική και ζωηρή προσωπικότητα αυτής της κοσμοπολίτικης ποικιλίας. Ειδικά όταν καλλιεργείται σε ιδανικό περιβάλλον.

ΜΑΛΑΓΟΥΖΙΑ
Εύβοια ΠΓΕ
Παραγωγός: Κτήμα Αβαντίς
Ξεχασμένη για χρόνια ελληνική ποικιλία, που επιστρέφει δυναμικά χάρη στην πολύ εκφραστική μύτη και τον γευστικό πλούτο της. Ο Απόστολος Μούντριχας τα αναδεικνύει αμφότερα.

CHARDONNAY Ηδυσμα Δρυός
Δράμα ΠΓΕ
Παραγωγός: Κτήμα Τέχνη Οίνου
Τα καπνιστά αρώματα, που δένουν με μνήμες φρούτων, και η μεστή, πλούσια γεύση του καλύπτουν ένα πολύ μεγάλο φάσμα γευστικών συνδυασμών, από λιπαρά ψάρια μέχρι λευκά κρέατα.

ΔΩΡΑ ΤΟΥ ΔΙΟΝΥΣΟΥ
Επιτραπέζιος Οίνος
Παραγωγός: Θαν. Παρπαρούσης
Διακριτική αρωματική παρουσία, φρεσκάδα και νεύρο στο στόμα και πολύ καλή σχέση ποιότητας – τιμής, χαρακτηρίζουν αυτό το κρασί, από πατρινό Σιδερίτη, που είναι ιδανικό για «όρθιες» μαζώξεις.

ΚΟΚΚΙΝΑ

4η ΔΙΑΣΤΑΣΗ
Μακεδονία ΠΓΕ
Παραγωγός: Οινοποιία Κεχρή
Το μακεδονίτικο Ξινόμαυρο συναντά τα κοσμοπολίτικα Merlot και Cabernet Sauvignon. Το αποτέλεσμα μαλακό και ισορροπημένο, με διακριτικές τανίνες, κολακεύει τα κρεατικά με σάλτσα ντομάτας.

ΞΙΝΟΜΑΥΡΟ
Αμύνταιο ΠΟΠ
Παραγωγός: Κτήμα Αλφα
Καθαρόαιμη εκδοχή του Ξινόμαυρου, από το ορεινό Αμύνταιο, με μπαχαρικά και φρούτα στη μύτη και ευγενική οξύτητα στο στόμα. Το διαλέγουμε για κόκκινα κρέατα μαγειρευτά και κυνήγια.

ΚΤΗΜΑ ΚΑΤΣΑΡΟΥ ΕΡΥΘΡΟ
Κρανιά ΠΓΕ
Παραγωγός: Οικογένεια Δ. Κατσαρού
Μπορντολέζικο χαρμάνι (Cabernet Sauvignon, Merlot) επί ελληνικού εδάφους. Αρωματική και γευστική πολυπλοκότητα, που ζητεί μοσχαρίσιο φιλέτο ή αρνάκι φούρνου για συντροφιά.

ΚΤΗΜΑ ΠΑΛΥΒΟΥ ΕΡΥΘΡΟ
Νεμέα ΠΟΠ
Παραγωγός: Γ. Παλυβός
Η βελούδινη Νεμέα, που διαθέτει συγχρόνως σώμα και βάθος, απευθύνεται σε όσους ζητούν το κρασί που θα συνοδεύσει μικρό κυνήγι, λευκά κρέατα σε κόκκινη σάλτσα ή και ένα ολόκληρο γεύμα.

ΚΑΤΩΓΙ-ΑΒΕΡΩΦ
Επιτραπέζιος Οίνος
Παραγωγός: Κατωγι-Στροφιλιά ΑΕ
Ενα από τα πιο πετυχημένα κόκκινα της αγοράς εδώ και χρόνια, παραμένει πάντα μια καλή επιλογή, ιδιαίτερα όταν αναζητούμε την ισορροπία ανάμεσα στη δύναμη και στην ευγένεια.

ΡΑΜΝΙΣΤΑ
Νάουσα ΠΟΠ
Παραγωγός: Κυρ-Γιάννη ΑΕ
Ο χαρακτήρας, η ένταση και ο πλούτος του Ξινόμαυρου αποτυπώνονται με κάθε λεπτομέρεια σε αυτό το κρασί. Μας αρέσει με κυνήγι ή με στιφάδο και άλλες, ανάλογες παρασκευές.

EMPHASIS SYRAH
Δράμα ΠΓΕ
Παραγωγός: Κτήμα Παυλίδη
Συμπυκνωμένο και θερμό, με εξαιρετική πολυπλοκότητα, αρωματική και γευστική, αυτό το κρασί θέτει σοβαρή υποψηφιότητα για να συνοδεύσει τα πιο απαιτητικά πιάτα κρεατικών του γεύματος.

ENOTRIA ΕΡΥΘΡΟΣ
Κρήτη ΠΓΕ
Παραγωγός: Ν. Δουλουφάκης
Καλοφτιαγμένο, μαλακό, ευκολόπιοτο και κυρίως σε ασυναγώνιστη τιμή, συντροφεύει τις μεγάλες παρέες και τα «όρθια» καλέσματα, όταν χρειαζόμαστε ένα κρασί για … όλες τις χρήσεις!

ΛΗΜΝΙΩΝΑ
Τύρναβος ΠΓΕ
Παραγωγός: Κτήμα Ζαφειράκη
Η ξεχασμένη θεσσαλική ποικιλία θα ανοίξει συζητήσεις στις συντροφιές των οινόφιλων. Θα ταιριάξει, όμως, καλά και με κρέατα ψητά ή με ελαφρές κόκκινες σάλτσες!

6η ΕΚΔΟΣΗ
Κρήτη ΠΓΕ
Παραγωγός: Κτήμα Ταμιωλάκη
Η Κρήτη συναντά τη… Γαλλία σε αυτό το κρασί, με τη μεσογειακή θέρμη και την ευρωπαϊκή φινέτσα. Θα το δοκιμάζαμε με τη γεμιστή γαλοπούλα, αλλά και με ψητά φούρνου.

ΑΦΡΩΔΗ

AMALIA BRUT
Αφρώδης Οίνος με την Παραδοσιακή Μέθοδο
Παραγωγός: Γιάννης Τσέλεπος
Αξιοποιώντας τις δυνατότητες του Μοσχοφίλερου και την παραδοσιακή μέθοδο της Σαμπάνιας, ο Γ. Τσέλεπος μας δίνει ένα αφρώδες, με κομψά τριανταφυλλένια αρώματα και δροσερή γεύση.

ΑΜΥΝΤΑΙΟΝ ΡΟΖΕ SEC
Αμύνταιο ΠΟΠ
Παραγωγός: ΕΑΣ Αμυνταίου
Είτε μόνο του είτε συνοδεύοντας ελαφριά γλυκά με φράουλες, αυτό το υπόξηρο, ροζέ αφρώδες από Ξινόμαυρο, με την ανθώδη μύτη και το γεμάτο στόμα, είναι απολαυστικό.

CHAMPAGNE BOLLINGER SPECIAL CUVEE
Παραγωγός: Maison Bolllinger
Οταν η περίσταση επιβάλλει σαμπάνια – και ο προϋπολογισμός το επιτρέπει – η επιλογή μας κατευθύνεται σχεδόν πάντα σε αυτή την ετικέτα, για την έξοχη δομή και τη λεπτή ισορροπία της.

ΑΠΟ ΠΟΥ ΑΓΟΡΑΖΟΥΜΕ;
Τούτο είναι το τελευταίο ερώτημα στο οποίο πρέπει να απαντήσουμε. Σε γενικές γραμμές, οι δυνατότητές μας περιορίζονται σε τέσσερις. Πρώτη, σαφώς οικονομικότερη ως προς τις τιμές αλλά και πιο δύσκολη στην υλοποίηση της, η απευθείας αγορά από το οινοποιείο. Αυτό σημαίνει εκδρομή, επιτόπου επίσκεψη και τα συνακόλουθα.

Δεύτερη, η αγορά μέσω Διαδικτύου, από τα πολλά ηλεκτρονικά καταστήματα που δημιουργήθηκαν τα τελευταία χρόνια. Καλή λύση, αλλά προϋποθέτει έρευνα τιμών και, βέβαια, εμπιστοσύνη, που δεν αποκτάται με την πρώτη επαφή. Οπότε η τρίτη και η τέταρτη επιλογή, το σουπερμάρκετ δηλαδή και η κλασική κάβα, μοιάζουν πιο προσιτές, ειδικά αν δεν είμαστε άνθρωποι των πολύ έγκαιρων σχεδιασμών.

Το μεγάλο πλεονέκτημα των υπεραγορών είναι, βέβαια, οι τιμές. Στα μειονεκτήματα θα καταγράψουμε τη μέτρια συντήρηση και την απουσία, με ελάχιστες εξαιρέσεις, δυνατότητας ενημέρωσης. Αντίθετα, οι κλασικές κάβες υστερούν, από ελάχιστα έως πολύ, στο θέμα των τιμών, αλλά πλεονεκτούν σε επίπεδο συντήρησης και ενημέρωσης. Ως στρατηγική, εμείς έχουμε επιλέξει να αγοράζουμε τα καθημερινά κρασιά μας – που δεν πολυκαιρίζουν στο ράφι – από το σουπερμάρκετ και τα πιο «ιδιαίτερα» από την κάβα που έχουμε δοκιμάσει και εμπιστευόμαστε. Οπως έλεγε κι ένας φίλος, «κουρέα και οδοντίατρο, δεν αλλάζεις εύκολα». Και καβίστα, θα προσθέσουμε εμείς!

ΔΥΟ ΚΑΒΕΣ ΜΕ ΙΣΤΟΡΙΑ

CELLIER
Με το κεντρικό του κατάστημα στην ίδια θέση επί 73 χρόνια, από το 1938, παρακαλώ, προμήθευσε γενιές Αθηναίων με κρασιά από όλον τον κόσμο, συμβάλλοντας ουσιωδώς στη δημιουργία οινικής κουλτούρας. Στα ράφια του βρίσκουμε τις πιο γνωστές ελληνικές ετικέτες και μια πολύ καλή επιλογή του παγκόσμιου αμπελώνα, κάποιες μάλιστα σε αποκλειστικότητα.
ΔΙΕΥΘΥΝΣΕΙΣ: Σύνταγμα, Κριεζώτου 1, τηλ. 210 3610 040, Κηφισιά, Λεωφ. Κηφισίας 369, τηλ. 210 8018 756, Πειραιάς, Χαρ. Τρικούπη 58, τηλ. 210 4533 551, Μύκονος, Αγίου Ιωάννου – Θέση Φάμπρικα, τηλ. 22890 22449

ΑΝΘΙΔΗΣ
Αμέσως μετά τον πόλεμο, ο Ηλίας Ανθίδης ξεκίνησε τις εισαγωγές και το εμπόριο ποτών και κρασιών, μια δραστηριότητα που απογειώθηκε στα χέρια του γιου του Κώστα, από τη δεκαετία του ’80 και μετά. Σήμερα, με την τρίτη γενιά πλέον να αναλαμβάνει δράση, οι κάβες Ανθίδη προσφέρουν, εκτός των άλλων, μια τεράστια συλλογή κρασιών από την Ελλάδα και τον κόσμο, σε ελκυστικές τιμές.

ΔΙΕΥΘΥΝΣΕΙΣ: ΚΟΛΩΝΑΚΙ, Υψηλάντου 11-15, τηλ. 210 7217 630, ΓΛΥΦΑΔΑ, Γρ. Λαμπράκη 77, τηλ. 210 9690 234, ΜΑΡΟΥΣΙ, Wine and Spirits Gallery by Ilias Anthidis, Λεωφ. Κηφισίας 76, τηλ. 2106127325, 210 8061 560