Μαγκνταλένα Κοζενά : «Στη συναυλία είσαι εκτεθειμένος, γυμνός…»

Eίναι η πρώτη φορά που η Μαγκνταλένα Κοζενά έρχεται στην Ελλάδα για λόγους επαγγελματικούς. Παλαιότερα ερχόταν συχνά για διακοπές. Στη Μήλο, την Κρήτη, την Κέρκυρα, την Πάτρα. Εν προκειμένω, η λαμπερή τσέχα μεσόφωνος, σύζυγος του βρετανού σουπερστάρ αρχιμουσικού Σάιμον Ρατλ και μητέρα των τριών μικρότερων παιδιών του, θα βρεθεί αύριο, για μία μόνο βραδιά, στη σκηνή της Αίθουσας Σταύρος Νιάρχος στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του ΚΠΙΣΝ. Θα ερμηνεύσει άριες από όπερες των Μότσαρτ, Χάιντν και Γκλουκ πλαισιωμένη από τη διάσημη Ορχήστρα της Εποχής του Διαφωτισμού υπό τον Τζιοβάνι Αντονίνι.

«Ο Μότσαρτ με συντροφεύει από την αρχή της καριέρας μου» θα πει η 46χρονη Κοζενά. «Στα 22 μου κέρδισα έναν διαγωνισμό Μότσαρτ στο Σάλτσμπουργκ εντελώς αναπάντεχα. Αργότερα, ως μέλος της Κρατικής Οπερας της Βιέννης, είχα επίσης την ευκαιρία να ασχοληθώ πολύ με τον ίδιο συνθέτη. Σε αυτή τη μουσική δεν μπορείς να κοροϊδέψεις τον ακροατή. Στο ρομαντικό ρεπερτόριο μπορείς με τη φωνητική επίδειξη και τη σκηνική παρουσία να καλύψεις ενδεχόμενες τεχνικές ανεπάρκειες. Στον Μότσαρτ, στον Χάιντν και στον Γκλουκ προδίδεσαι. Γι’ αυτό και κατά καιρούς μου αρέσει να επιστρέφω σε αυτό το ρεπερτόριο, το θεωρώ εξαιρετική άσκηση».

Συναυλίες vs Οπερας

Γεννημένη στο Μπρνο της Τσεχίας το 1973, η Κοζενά έχει διαγράψει ως σήμερα εντυπωσιακή διαδρομή στα μεγαλύτερα λυρικά θέατρα και στις πλέον φημισμένες συμφωνικές αίθουσες του κόσμου. Θεωρεί πως η συναυλιακή διαδικασία είναι αρκετά διαφορετική από την ερμηνεία ενός ολοκληρωμένου ρόλου σε μια παραγωγή όπερας. «Σε μια συναυλία με άριες δεν έχεις τα αφηγηματικά μέρη, την εξέλιξη της υπόθεσης του έργου που σε βοηθά να φτάσεις σε μια συναισθηματική κορύφωση. Είσαι εκτεθειμένος, γυμνός. Γι’ αυτό θεωρώ πως είναι προτιμότερο στην περίπτωση της συναυλίας να επιλέγει κανείς άριες από ρόλους που έχει ερμηνεύσει ολοκληρωμένους στη σκηνή. Ωστόσο και από τις συναυλίες μαθαίνεις πράγματα που σε βοηθούν σε μια παραγωγή όπερας και το αντίθετο. Προσωπικά μου αρέσουν και τα δύο».

Αγαπά εξίσου την ποικιλία στο ρεπερτόριο. Περνά με ευκολία από το μπαρόκ στους κλασικούς και στους ρομαντικούς συνθέτες κι από ‘κεί στη σύγχρονη δημιουργία. «Ξέρω ότι ορισμένοι συνάδελφοι προτιμούν να εξειδικεύονται κάπου, στο μπαρόκ, ας πούμε, ή στον Βάγκνερ, κι αυτό τούς επιτρέπει να αποκτούν βάθος στην ερμηνεία τους. Ωστόσο, εγώ δεν θα μπορούσα να το κάνω, θα έπληττα αφόρητα. Μου αρέσει να περνώ από το ένα στο άλλο. Με ανανεώνει».

Αυτό το «πέρασμα» δεν είναι πάντα εύκολο για τη φωνή. «Αν έχεις γερή και σταθερή τεχνική όμως, η διαφορά δεν είναι τόσο τρομερή».

Εχει αλλάξει ο κόσμος της Οπερας από τη δεκαετία του ’90; «Αυτό που έχει διαφοροποιηθεί είναι η βιομηχανία των ηχογραφήσεων. Τότε υπήρχαν, ακόμη, αρκετές ηχογραφήσεις σε στούντιο, τώρα κυριαρχούν οι ζωντανές, στη διάρκεια συναυλιών. Το Διαδίκτυο, επίσης, έχει επιφέρει σημαντικές αλλαγές. Παλαιότερα, είχες τη δυνατότητα να δοκιμάσεις πράγματα με ηρεμία. Τώρα, οπουδήποτε και να κάνεις οτιδήποτε, κάποιος θα το βρει, θα το ανεβάσει στο Διαδίκτυο και θα το σχολιάσουν οι πάντες. Είσαι τρομερά εκτεθειμένος. Βέβαια, είναι ωραίο που έχεις όλη αυτή την πρόσβαση στην πληροφορία. Από την άλλη όμως, όλα γίνονται απίστευτα γρήγορα».

Καριέρα και οικογένεια

Πώς μια τόσο απαιτητική καριέρα συνδυάζεται με τις υποχρεώσεις της συζύγου και μητέρας; «Ομολογουμένως δεν είναι εύκολη αυτή η ισορροπία, καθώς μάλιστα ο σύζυγός μου δεν είναι αυτό που λέμε «άνθρωπος του σπιτιού». Ωστόσο, συζητάμε πολύ μεταξύ μας, προσπαθούμε να κάνουμε το καλύτερο. Δεν λέω ότι τα καταφέρνουμε τέλεια… Προσωπικά προσπαθώ να κάνω μόνο δύο παραγωγές όπερας τον χρόνο, τη μία απ’ αυτές στο Βερολίνο όπου είναι το σπίτι μας. Κάνω περισσότερες συναυλίες για τις οποίες μπορείς να προετοιμαστείς στην έδρα σου. Ωστόσο, δεν θα υποκριθώ ότι είναι εύκολα τα πράγματα».

Το γεγονός ότι η ίδια συνεργάζεται συχνά με τον σύζυγό της θεωρεί πως επηρεάζει τη σχέση τους; «Εχει υπέρ και κατά» απαντά η Κοζενά. «Από τη μια είναι πολύ βοηθητικό να συνεργάζεσαι με κάποιον που γνωρίζεις τόσο καλά, από την άλλη δεν μπορώ πάντα να αποφύγω κακεντρεχή σχόλια. Καμιά φορά σκέπτομαι ότι δεν το χρειάζομαι αυτό, θα μπορούσα να μείνω στο σπίτι».