νθρωπος καλός και φιλόξενος ήταν ο Μανόλης, αλλά «ο διάβολος τον εσυνήργησεν και απάνου εις την γυναίκα του ήθελεν να πάρη τη χηρούδα του Παπά Αργυρού διότι ήταν κατά πολλά ωραία». Οι γύρω του φροντίζουν να απομακρύνουν τη χήρα, αλλά το Χρονικό του Παπασυναδινού από τις Σέρρες μαρτυρεί ότι μοιχεία, αρσενοκοιτία, πορνεία και αιμομιξία ήταν συχνά περιστατικά στην κοινωνική ζωή των Σερρών του 17ου αιώνα. Ο τρόπος με τον οποίο διαχειρίζονταν οι άνθρωποι και οι προεπαναστατικές ελληνικές κοινωνίες τη σεξουαλικότητα και τις εκφράσεις της απασχολεί την ιστορικό Αννα Ματθαίου στο πρόσφατο βιβλίο της Οικογένεια και σεξουαλικότητα (Μέλισσα, 2019). Μπορεί η συζήτηση για τη σεξουαλικότητα και την ιστορία της να ξεκινά τη δεκαετία του 1970 και να είναι τόσο παλιά όσο ο Φουκό, ωστόσο στην Ελλάδα τα ζητήματα αυτά έρχονται στο προσκήνιο κυρίως την τελευταία δεκαπενταετία βοηθούντος και του σύγχρονου θεωρητικού λόγου για το φύλο και τη σεξουαλικότητα. Ετσι, θέματα που είχε εντοπίσει, από το 1983 που ξεκίνησε, το πρωτοποριακό για την εποχή του ερευνητικό πρόγραμμα Ιστορικό Αρχείο Ελληνικής Νεολαίας (ΙΑΕΝ) της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς εξετάζονται τώρα με τα εργαλεία των σπουδών φύλου. Στο πλαίσιο αυτό, η Ματθαίου διατρέχει ένα πολυποίκιλο υλικό μαρτυριών (εκκλησιαστικά κηρύγματα, νοταριακά έγγραφα, δημοτικά τραγούδια και λαογραφικές αφηγήσεις, εντυπώσεις ξένων περιηγητών και ιατρικά κείμενα) σταματώντας στις αναφορές στη σεξουαλικότητα, στην ερωτική ικανότητα, στη γονιμότητα, στην αντισύλληψη κ.τ.λ. και εντοπίζοντας τις αξίες με τις οποίες επενδύεται η έννοια της οικογένειας. Οι μαρτυρίες είναι αποσπασματικές, δίνουν όμως μια γλαφυρή εικόνα για το πώς η Εκκλησία και η κοινότητα, τα συστήματα εξουσίας της εποχής, επιδιώκουν τον περιορισμό της σεξουαλικής έκφρασης των ατόμων και πώς συμβιώνουν χριστιανοί, εβραίοι και μουσουλμάνοι. Με εξαιρετικό ενδιαφέρον παρακολουθούμε πώς θρησκευτικά τροπάρια ανακατεύονται με μεσαιωνικά μαγικά τελετουργικά ανανέωσης της ερωτικής επιθυμίας και πώς συμπεριφέρεται μια παραδοσιακή κοινωνία μπροστά στις νεωτερικές ορθολογικές αξίες που αχνοφαίνονται από τη Δύση.
Περιεχόμενο για συνδρομητές
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου από tovima.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
