Τσαλίκογλου Φωτεινή Καθηγήτρια Ψυχολογίας και συγγραφέας

Σε πείσμα των καιρών, σε πείσμα των εποχών

Θα μιλήσω προσωπικά. Κατά κάποιο τρόπο η εφημερίδα είναι συνυφασμένη με τη ζωή μου. Για πολλά χρόνια σχολίαζα, με οδηγό την ψυχολογία, την καθημερινότητα μέσα από μια δική μου οπτική. Τρέλα, θάνατος, βία, εγκληματικότητα, πόλεμοι, τρομοκρατίες. Η δυσκολία της κάθε μέρας, η οδύνη, ο έρωτας, ο όλεθρος, το μεγαλείο, η φάρσα, η προσποίηση, το «ως εάν» η ειρωνεία, αλλά και ασήμαντα, μικρά επεισόδια, ξεχασμένα στα ψιλά της εφημερίδας, η μιζέρια της κάθε μέρας, έτσι όπως αποτυπωνόταν στο βλέμμα μου ήταν το έναυσμα για το κάθε κείμενο. Πίστευα ότι θα άξιζε τον κόπο να μνημονευθούν. Θα άξιζε τον κόπο να βρεθούν οι λέξεις, οι ιαματικές λέξεις, που καθιστούν τα απόντα πράγματα «ωσεί παρόντα» και προστατεύουν από τη λησμοσύνη και τον θάνατο.

Η συνεργασία μου όλα αυτά τα χρόνια με την εφημερίδα με καθόρισε. Η άσκηση της ψυχολογίας, ο τρόπος της διδασκαλίας μου στο Πανεπιστήμιο, η σχέση μου με τη λογοτεχνική γραφή, τροφοδοτήθηκαν σημαντικά από τα κείμενα που έγραφα στην εφημερίδα.

Κάνοντας τώρα έναν απολογισμό αντιλαμβάνομαι ότι ο επίμονος σχολιασμός της επικαιρότητας με έφερνε σε επαφή όχι μόνο με εκείνο που συνέβαινε αλλά και με εκείνο που θα μπορούσε να έχει συμβεί.

Ο διάλογος με αυτό το ανοιχτό ενδεχόμενο είναι κάτι που σου επιτρέπει να βρίσκεσαι σε μια διαρκή εγρήγορση. Να στοχάζεσαι, να ονειρεύεσαι, να απελπίζεσαι, να θυμώνεις, να κατευνάζεσαι, να απορείς. Με άλλα λόγια να παραμένεις ζωντανός. Να αντιδράς σε πράγματα που σε θυμώνουν, σε απελπίζουν ή σου γεννούν φευγαλέες στιγμές ανάτασης και ελπίδας. Εχεις την αίσθηση, έστω ψευδαίσθηση, ότι μετέχεις στις περιπέτειες της ιστορίας. Μιας ιστορίας που σε πείσμα των καιρών, σε πείσμα των εποχών, με πισωγυρίσματα, χάσματα, ρήξεις και ρωγμές, εξακολουθεί να κινείται προς τα εμπρός, αναβάλλοντας στο διηνεκές το τέλος της.

Στην πραγματικότητα επρόκειτο για μια άσκηση γλώσσας, ύφους, περιεχομένου αλλά και ήθους τελικά, που σου επιτρέπει να είσαι σε εγρήγορση. Σε επαφή με το μικρό και το μεγάλο, με το υψηλό και το ευτελές των πραγμάτων που συγκροτούν κάθε μέρα τη ζωή μας. Και η φαντασίωση: Μέσα από την καταγραφή του το εφήμερο ανθίσταται στη φθορά. Κι εσύ, επικεντρωμένη σε αυτό που συμβαίνει, ως κομμάτι κι εσύ μιας βιωμένης ιστορίας, θα μπορείς απερίσπαστη να νοσταλγείς αυτό που δεν συνέβη ακόμα.

Σε κάθε περίπτωση η καθημερινότητα, όπως και η ζωή, δεν είναι ποτέ ούτε τόσο ωραία ούτε τόσο άσχημη όσο τη φανταζόμαστε, είναι όμως το μόνο που έχουμε. Τίποτα περισσότερο, τίποτα λιγότερο. Ελκυστική, αποτρόπαιη, αξιοθαύμαστη, απρόσφορα αινιγματική, αδιάφορη, παράξενα οικεία, και ανοίκεια, η καθημερινότητα θα επιμένει να μας κλείνει συνωμοτικά το μάτι.

Είμαι ευτυχής που μπόρεσα να έχω μια συμμετοχή σε αυτό το συνωμοτικό κλείσιμο του ματιού.

ΓΡΑΦΟΥΝ ΓΙΑ ΤΑ 100 ΧΡΟΝΙΑ ΤΟΥ ΒΗΜΑΤΟΣ