Προσωπικά και αθησαύριστα

τανε κάποτε μια πολιτεία λαβύρινθος. Οσοι γεννήθηκαν σ’ αυτήν ποτέ δεν κατάφεραν να βγουν από τα όρια της, ποτέ δεν είδαν άλλες πολιτείες ή χωριά, ποτέ δε γνώρισαν άλλους κόσμους...

Σε ένα μπορχεσικής έμπνευσης αφήγημα του Αργύρη Χιόνη (1943-2011) ο εγκλεισμός ως αναγκαστική συνθήκη είναι αίτιον ευτυχίας, καθώς οι άνθρωποι, χαμένοι στον λαβύρινθο, αλλάζουν σπίτι και ρόλους κάθε μέρα, απολαμβάνουν την ευτυχία και υπομένουν τη δυστυχία εναλλάξ και δεν έχουν τίποτε να μοιράσουν. Ας κάνουμε μια παύση να το σκεφτούμε αυτές τις μέρες, αυτόν τον τροχό της τύχης που θυμίζει και Ερωτόκριτο.

Πρωτοδημοσιευμένο σε περιοδικό, όπως και τα άλλα κείμενα που κυκλοφορούν στον τόμο H πολιτεία λαβύρινθος και άλλες αθησαύριστες ιστορίες (Κίχλη, 2020), το αφήγημα συμπληρώνει εξαιρετικά την εικόνα του πεζογράφου Χιόνη. Μυθοπλασία, αυτοβιογραφικές αφηγήσεις από τα χρόνια της περιπλάνησής του στην Εσπερία, δύο πορτρέτα ομοτέχνων (της Ζυράννας Ζατέλη και του ποιητή Χρίστου Λάσκαρη), διηγήματα ποιητικής και πυκνά αφηγήματα υπαρξιακού στοχασμού με τη μεστή, πυκνή γλώσσα του Χιόνη, που ισορροπεί μαεστρικά την κυριολεξία και την οικονομία των μέσων με τη ρυθμική οργάνωση του λόγου και τη βαθιά δωρική συγκίνηση, κεκτημένα από τη μακρά θητεία του στην ποίηση. Κλειδί για την ερμηνεία του προσώπου και του έργου του Χιόνη είναι το εξομολογητικό «Ο δρόμος της μοναξιάς»: «…ελλείψει πατρικού σπιτιού έγινα συλλογέας διευθύνσεων… οι διαρκείς μετακινήσεις είχαν ως αποτέλεσμα να καταστεί ο δρόμος σύμβολο σταθερό στη ζωή μου και στην ποίησή μου, να ταυτίζομαι μαζί του… μέχρι που έκοψα με το μαχαίρι τα ταξίδια και έχτισα ένα σπίτι στο πουθενά».

Τα Χριστούγεννα συμπληρώνονται ακριβώς εννιά χρόνια από τον θάνατό του. Ο υπαρξιακός εν ζωή θάνατος πάντοτε τον απασχολούσε («Αυτός που βάδιζε σε μιαν έρημο»). Γλυκαίνει όμως πάντοτε στα κείμενά του από συμβάντα μαγικά, τα οποία έρχονται να μας αγκαλιάσουν σαν ζεστό πανωφόρι, ανανεώνοντας την εμπιστοσύνη στη μοίρα, στους ανθρώπους, στη φύση, σαν τη θαλπωρή της μουσικής του Αλμπινιόνι, μια παραμονή Πρωτοχρονιάς, απ’ το εκκλησιαστικό όργανο ενός καθολικού ναού.

Αργύρης Χιόνης
H πολιτεία λαβύρινθος
και άλλες αθησαύριστες ιστορίες
Πρόλογος
Κυριάκος Ραμολής.
Επιμέλεια
Γιώτα Κριτσέλη.
Εικονογράφηση
Εύη Τσακνιά.
Εκδόσεις Κίχλη, 2020,
σελ. 152, τιμή 13,50 ευρώ

Αντώνης Σαμαράκης
Απαντα
Εκδόσεις Ψυχογιός, 2020,
2 τόμοι, σελ. 664+752,
τιμή 29,90 ευρώ έκαστος
Συγγραφέας κοινωνικού και πολιτικού προβληματισμού που χρησιμοποίησε τις δημοφιλείς φόρμες του αστυνομικού μυθιστορήματος και του ψυχολογικού θρίλερ για να μιλήσει για την ειρήνη, τα πυρηνικά όπλα, την αλλοτρίωση, ο Αντώνης Σαμαράκης επανέρχεται στο προσκήνιο στην εκπνοή του εφετινού «Ετους Σαμαράκη» με δύο πολυτελείς σκληρόδετους τόμους που συγκεντρώνουν όλο το πεζογραφικό και ποιητικό έργο του.

Γιώργος Γκόζης
Θραύση κρυστάλλων
Εκδόσεις Ποταμός, 2020,
σελ. 304, τιμή 15 ευρώ
Ενας άντρας γράφει μια μακρά ηλεκτρονική επιστολή σε συνέχειες στο κορίτσι που αγάπησε στα εφηβικά του χρόνια, μια εξομολόγηση στην οποία ξετυλίγεται
η πορεία του ιδεαλιστή πολιτικού πατέρα του στα χρόνια του Βρώμικου ’89, αντίθετα με εκείνη των παλιών συντρόφων του, και εν τέλει η σχέση πατέρα και γιου με φόντο το πολιτικο-κοινωνικό τοπίο της Αλλαγής.

Ισμήνη Καπάνταη
Το βρωμερόν ύδωρ
της λήθης
Εκδόσεις Ικαρος, 2020,
σελ. 272, τιμή 14 ευρώ
Στο ιστορικό μυθιστόρημα, στο οποίο καταξιώθηκε, επιστρέφει η Ισμήνη Καπάνταη με το νέο της βιβλίο που διαδραματίζεται στη μετεπαναστατική Ελλάδα με πρωταγωνιστές δύο οικογένειες, τους αυτόχθονες Καμπάσηδες και τους ξενόφερτους Κουμάντηδες. Οικογένειες, φατρίες, συγκρούσεις για την εξουσία και τη διατήρηση των κεκτημένων, εμφύλιοι, διχασμοί σε μια Ελλάδα μακρινή αλλά πολύ οικεία.

Μισέλ Φάις
Η ερευνήτρια
Εκδόσεις Πατάκη, 2020, σελ. 272,
τιμή 15,50 ευρώ
Αποσπασματικός, αυτοαναφορικός λόγος με έντονα στοιχεία θεατρικής γραφής, τα γνώριμα στοιχεία του συγγραφικού ύφους του Μισέλ Φάις χαρακτηρίζουν και το νέο του μυθιστόρημα με πρωταγωνίστρια μια ερευνήτρια, εμμονική αναγνώστρια του Κάφκα, που προσπαθεί να αφουγκραστεί την καφκική σιωπή σε ένα αφήγημα με μορφή θεατρικού αναλογίου αποτελούμενου από ημερολόγια, όνειρα και επιστολές.

Θάνος Κάππας
Πώς πάνε
τα πράγματα
Εκδόσεις Εστία, 2020,
σελ. 123, τιμή 11 ευρώ
Πιστός στο διήγημα, σε καθημερινά θέματα, σε μια γλυκά μελαγχολική γραφή παραμένει ο Θάνος Κάππας με επτά ιστορίες που παρουσιάζουν ανθρώπους σε μεταιχμιακές στιγμές: μια σύζυγος μεταξύ πληκτικού γάμου και εραστή, μια γυναίκα μεταξύ δύο ανδρών από τους οποίους δεν μπορεί να διαλέξει, μια φιλόλογος μεταξύ γνώριμου εαυτού και της πρόκλησης μιας νέας ταυτότητας.

Βάσια Τζανακάρη
Αδελφικό
Εκδόσεις Μεταίχμιο, 2020, σελ. 272,
τιμή 15,50 ευρώ
Η Μάρω και ο Μελισσινός, σαραντάρηδες, ταξιδεύουν από την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη προς το Αδελφικό Σερρών αναζητώντας διαφυγή και απαντήσεις σε απώλειες, τραύματα και ενοχές. Το παρελθόν τους, η σχέση τους, οι επιλογές τους παρουσιάζονται μέσα από εναλλασσόμενες πρωτοπρόσωπες ζωηρές αφηγήσεις αναμνήσεων και ενδοσκόπησης πριν από τη νέα εκκίνηση και την όψιμη ενηλικίωση.