«Πρέπει να αποσοβήσουμε έναν πόλεμο ΗΠΑ – Κίνας»

Βρισκόμαστε στο έτος 2034. Ενας στολίσκος αποτελούμενος από τρία υπερσύγχρονα αμερικανικά αντιτορπιλικά Arleigh Burke διαπλέει τη Νότια Σινική Θάλασσα, η οποία αποτελεί μία από τις πιο κομβικές εμπορικές θαλάσσιες οδούς παγκοσμίως, με υψηλή γεωπολιτική αξία. Σε κοντινή απόσταση από έναν εκ των αμφισβητούμενων υφάλων της περιοχής, ο στολίσκος έρχεται αντιμέτωπος με ένα κινεζικό σκάφος, στο οποίο αποφασίζει να πραγματοποιήσει έλεγχο. Αυτή είναι μόνο η αρχή όσων θα ακολουθήσουν, εμπλέκοντας τον πλανήτη σε μία παγκόσμια σύρραξη, όπου ο συμβατικός πόλεμος συνδυάζεται με ευρείας κλίμακας κυβερνοεπιθέσεις, με χρήση drones και μηχανών τεχνητής νοημοσύνης που παραλύουν τα συστήματα των αντιπάλων.

Ολα αυτά είναι πιθανόν να μη συμβούν ποτέ και σίγουρα οι περισσότεροι θα εύχονταν να μη γίνουν πραγματικότητα. Αν όμως γίνονταν, τότε όσοι διαβάσουν το βιβλίο «2034: A novel of the Next World War» θα νιώσουν πολύ κοντά στην πραγματικότητα. Και τούτο ίσως να οφείλεται στους συγγραφείς του βιβλίου. Ο ένας είναι ο πολύ γνωστός και στην Ελλάδα Τζέιμς Σταυρίδης, ναύαρχος ε.α. του αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού και πρώην ανώτατος διοικητής των Συμμαχικών Δυνάμεων στην Ευρώπη (SACEUR) για το ΝΑΤΟ. Ο δεύτερος είναι ο Ελιοτ Ακερμαν, σήμερα συγγραφέας και παλαιότερα στρατιωτικός.

«Η Ιστορία δεν προσφέρει
ενθαρρυντικά μαθήματα»

Το 2016, η διάσημη δεξαμενή σκέψης RAND Corporation δημοσίευσε μία μελέτη με τίτλο «Πόλεμος με την Κίνα: Σκεπτόμενοι το αδιανόητο» («War with China: Thinking through the unthinkable»). Σε αυτή καταγραφόταν μία προειδοποίηση. «Ενώ ο σχεδιασμός για μία νίκη σε έναν πόλεμο με την Κίνα είναι απαραίτητος, δεν είναι πλέον επαρκής. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει επίσης να σκέπτονται πώς θα περιορίσουν τον πόλεμο και τα κόστη τους» τόνιζαν χαρακτηριστικά οι συγγραφείς της έκθεσης.

Ρωτάμε τον κ. Σταυρίδη αν οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Κίνα είναι, κατά κάποιον τρόπο, προορισμένες να οδηγηθούν σε πόλεμο, υπό μία έννοια «πεπρωμένου», σύμφωνα με το γνωστό πλέον βιβλίο του καθηγητή του Πανεπιστημίου Harvard Γκράχαμ Αλισον, με τίτλο «Destined for War: Can America and China Escape the Thucydides’s Trap?». «Πράγματι, η Ιστορία δεν προσφέρει ενθαρρυντικά μαθήματα» σημειώνει μιλώντας στο «Βήμα». «Αν γυρίσουμε τον χρόνο πίσω στην εποχή της Αρχαίας Αθήνας και της Αρχαίας Σπάρτης, είναι πολύ συχνό φαινόμενο σε αυτή την ιστορία των 2.500 χρόνων ο πόλεμος να έρχεται ως επακόλουθο όταν μία κατεστημένη δύναμη προκαλείται από μία ανερχόμενη δύναμη. Αυτό είναι που ονομάζουμε «Η Παγίδα του Θουκυδίδη». Ενας πόλεμος, σε περίπου 15 χρόνια από τώρα, όταν λαμβάνει χώρα η υπόθεση του βιβλίου μου, αποτελεί ένα σημείο υψηλού κινδύνου. Πρέπει να κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας για να αποσοβήσουμε έναν τέτοιον πόλεμο» εξηγεί.

Δεν είναι σαφές πάντως ότι η σημερινή Κίνα, σε αντίθεση με τη Σοβιετική Ενωση μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, μπορεί να ανασχεθεί. «Η Κίνα δεν είναι τόσο ισχυρή» μας λέει (χρησιμοποιεί, χαρακτηριστικά, τη φράση «China is not ten feet all»). «Είναι όμως ικανότατη και ανέρχεται ταχύτατα. Το ΝΑΤΟ και η Ευρώπη συνιστούν κρίσιμους παράγοντες της αμερικανικής στρατηγικής για την αντιμετώπιση της κινεζικής επέκτασης τόσο στην Ασία όσο και παγκοσμίως. Ουσιαστικούς ρόλους», προσθέτει, «θα διαδραματίσουν η Ιαπωνία, η Αυστραλία, η Νότια Κορέα και ορισμένοι ακόμη εταίροι στην περιοχή του Ειρηνικού».

«Κλειδί» ο ρόλος
της Ινδίας

Για τον ίδιο πάντως, καθώς η περιοχή που εκτείνεται από τον Ινδικό ως τον Ειρηνικό Ωκεανό μετατρέπεται στο νέο θέατρο παγκόσμιας επιρροής και ηγεμονίας, είναι πλέον διακριτή η μεταβολή της σύγχρονης γεωπολιτικής – ιδιαίτερα στην εποχή που διανοίγεται μετά την πανδημία της COVID-19. «Ο παράγοντας-κλειδί θα είναι ο ρόλος που θα διαδραματίσει η Ινδία» μας εξηγεί χωρίς περιστροφές. «Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα εργαστούν πολύ σκληρά ώστε να φέρουν με το μέρος τους την Ινδία, μία χώρα δημοκρατική, η οποία δημογραφικά αποτελείται από έναν πολύ νεαρό πληθυσμό. Η χώρα αυτή είναι επίσης πολύ σημαντική από γεωγραφικής απόψεως, καθώς βρίσκεται πάνω στον Ινδικό Ωκεανό. Επιπλέον, όπως σας προανέφερα, μία αναδυόμενη γεωπολιτική συμμαχία στον Ειρηνικό είναι το επονομαζόμενο «Quad» που αποτελείται από τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ιαπωνία, την Αυστραλία και την Ινδία» υπογραμμίζει.

Ο κ. Σταυρίδης δίνει έμφαση στο βιβλίο του στον κομβικό ρόλο που διαδραματίζουν τα νέα «κυβερνο-όπλα» στον σύγχρονο πόλεμο. «Ιδιαίτερα τα επιθετικά κυβερνο-όπλα βελτιώνονται ραγδαία, διευρύνοντας την εμβέλεια και την ικανότητά τους να σκοτώνουν» παρατηρεί. «Μπορούν να βγάλουν εκτός λειτουργίας ηλεκτρικά δίκτυα, να ρίξουν χρηματοοικονομικά συστήματα, να πλήξουν κέντρα ελέγχου μεταφορών. Πρέπει να κατανοήσουμε», προσθέτει, «πόσο επικίνδυνα μπορούν να γίνουν τέτοιου είδους εργαλεία και να προετοιμαστούμε ώστε να αμυνθούμε απέναντί τους – και εφόσον χρειαστεί, να αντεπιτεθούμε».

«Θα ήταν επικίνδυνο η Αγκυρα να ευθυγραμμιστεί με Μόσχα και Πεκίνο»

Από μία συζήτηση με τον κ. Σταυρίδη δεν θα μπορούσε να λείπει μία ερώτηση για τον σημερινό δρόμο που έχει πάρει η Τουρκία, καθώς μάλιστα η νέα αμερικανική κυβέρνηση υπό τον πρόεδρο Τζο Μπάιντεν δίνει ιδιαίτερη έμφαση στη διαμόρφωση μιας διεθνούς συμμαχίας δημοκρατικών χωρών. Και προφανώς, η προσέγγιση της Αγκυρας με τη Μόσχα και το Πεκίνο ανησυχεί πολλούς διαμορφωτές πολιτικής στη Δύση. «Θα ήταν πολύ επικίνδυνο για την Τουρκία, μία χώρα σύμμαχο στο ΝΑΤΟ, να αποκοπεί από τη Δύση και να ευθυγραμμιστεί με τη Ρωσία και την Κίνα. Ελπίζω ότι οι Τούρκοι», σημειώνει, «θα συνειδητοποιήσουν ότι το μέλλον τους βρίσκεται στην παραμονή τους στην οδό της δημοκρατίας και εντός του ΝΑΤΟ, αλλά αναμφίβολα υπάρχουν ορισμένα ζητήματα που μας απασχολούν. Και σε αυτά συμπεριλαμβάνεται φυσικά η πώληση του σύγχρονου αντιαεροπορικού συστήματος S-400 από τη Ρωσία στην Τουρκία» καταλήγει.