Πού οφείλονται και τι θα φέρουν οι «τρελές» αυξήσεις της Amazon

Σαν ηλιαχτίδα φώτισε την περασμένη Τρίτη εκατοντάδες χιλιάδες εργαζομένους στις ΗΠΑ και στη Βρετανία η είδηση ότι η Amazon αποφάσισε να τους δώσει αυξήσεις μισθών. Δεν πρόκειται για συνήθεις αυξήσεις που συνδέονται με τον πληθωρισμό, αλλά για ιλιγγιώδεις αυξήσεις των κατώτατων ωρομισθίων που φθάνουν στο… 36% για τους εργαζομένους στις ΗΠΑ, στο 28% για τους εργαζομένους στο Λονδίνο και στο 18% σε όσους απασχολεί η εταιρεία στην υπόλοιπη Βρετανία.

Συγκεκριμένα, η κορυφαία εταιρεία λιανικών πωλήσεων μέσω Διαδικτύου αυξάνει από τα 11 στα 15 δολάρια το κατώτατο ωρομίσθιο στις ΗΠΑ, από τις 8,20 στις 10,50 στερλίνες το κατώτατο ωρομίσθιο στο Λονδίνο και από τις 8 στις 9,50 στερλίνες στην υπόλοιπη Βρετανία. Στις ΗΠΑ η Amazon απασχολεί περί τους 250.000 εργαζομένους και στη Βρετανία 17.000. Τις αυξήσεις, που θα ισχύσουν από την 1η Νοεμβρίου και θα καλύψουν και τους εκατοντάδες χιλιάδες εποχικούς υπαλλήλους που θα προσλάβει η Amazon εν όψει Χριστουγέννων,  υποστήριξε με δηλώσεις του ο ιδρυτής και μάνατζερ της εταιρείας Τζεφ Μπέζος. «Είμαστε ενθουσιασμένοι από την αλλαγή αυτή και ενθαρρύνουμε τους ανταγωνιστές μας και άλλους μεγάλους εργοδότες να πράξουν το ίδιο» είπε χαρακτηριστικά.

Τι συνέβη, όμως, και ξαφνικά ο ηλικίας 54 ετών επιχειρηματίας αποφάσισε να βάλει τόσο βαθιά το χέρι του στην τσέπη; Θυμήθηκε την κουβανέζικη καταγωγή του ή αισθάνθηκε τύψεις αναλογιζόμενος ότι ο ίδιος κερδίζει μέσα σε 10 δευτερόλεπτα όσα ένας μέσος υπάλληλός του σε έναν ολόκληρο χρόνο; Σημειωτέον ότι ο Μπέζος με προσωπική περιουσία 165 δισ. δολ. είναι πλέον ο πλουσιότερος άνθρωπος στον πλανήτη.

Αμερικανικά και βρετανικά μέσα ενημέρωσης αποδίδουν την κίνηση στην έντονη κριτική που δέχεται η Amazon για τη συμπεριφορά της στους εργαζομένους – κακές συνθήκες εργασίας, χαμηλοί μισθοί, πλήρης αδιαφορία για το προσωπικό. Απεργιακές κινητοποιήσεις διοργανώθηκαν το καλοκαίρι σε πολλές εγκαταστάσεις της Amazon στην Ευρώπη (κυρίως στη Γερμανία, στην Ισπανία και στην Πολωνία) από εργαζομένους που διαμαρτύρονταν για την πλημμελή ασφάλεια και τις κακές συνθήκες που επικρατούν στους χώρους εργασίας της εταιρείας, όπου σημειώθηκαν πολλά ατυχήματα.

Η Amazon έχει επίσης δεχθεί έντονη κριτική για την περίφημη φοροαποφυγή που πετυχαίνει (κυρίως στην Ευρώπη το «σπορ» είναι διαδεδομένο από όλες τις γιγαντιαίες αμερικανικές πολυεθνικές) μεταφέροντας και εγγράφοντας τους τζίρους και τα κέρδη της από χώρα σε χώρα μέχρι να πετύχει τη χαμηλότερη φορολόγησή τους. Σημειωτέον ότι πρόκειται για μία από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις στον κόσμο, με κεφαλαιοποίηση που ξεπερνά το 1 τρισ. δολάρια.

Πέρα από τις «συνθήκες» που ωρίμασαν, οι ειδικοί αποδίδουν την αλλαγή μισθολογικής πολιτικής της Amazon και σε πολιτικο-οικονομικούς λόγους. Σημειώνουν την κλιμάκωση των πιέσεων από τα εργατικά συνδικάτα αλλά και από ριζοσπάστες πολιτικούς της αντιπολίτευσης στις ΗΠΑ και στη Βρετανία (από Δημοκρατικούς οπαδούς του γερουσιαστή Μπέρνι Σάντερς αλλά και από τον επικεφαλής των Βρετανών Εργατικών Τζέρεμι Κόρμπιν) για «ξεπάγωμα» των μισθών και για σεβασμό των δικαιωμάτων των εργαζομένων.  Είναι χαρακτηριστικό ότι οι επικεφαλής των βρετανικών συνδικάτων GMB και TUC Τιμ Ρόουτς και Φράνσις Ογκρέιντι αντίστοιχα καλωσόρισαν τις προαναγγελθείσες αυξήσεις, αλλά πρόσθεσαν ότι «καιρός είναι τώρα η Amazon να πληρώσει και κανέναν φόρο και επίσης να αναγνωρίσει τα εργατικά σωματεία και να τους επιτρέψει να δραστηριοποιούνται στους χώρους της». Στις ΗΠΑ άλλωστε τα συνδικάτα και οι ριζοσπάστες Δημοκρατικοί έχουν δημιουργήσει το κίνημα «Μάχη για Δεκαπέντε», με αίτημα την αύξηση του κατώτατου ωρομισθίου στα 15 δολάρια. Χάρη στις πιέσεις αυτές μεγάλοι ανταγωνιστές της Amazon, όπως η Target και η Walmart, είχαν ήδη προχωρήσει σε αυξήσεις μισθών το τελευταίο διάστημα, όχι βεβαίως τόσο γενναιόδωρες όσο του Μπέζος.

Οι οικονομικοί, τέλος, λόγοι για τις αυξήσεις μισθών στις ΗΠΑ έχουν να κάνουν με την υποχώρηση της ανεργίας σε τόσο χαμηλά επίπεδα που θεωρείται πλέον ότι στην αμερικανική αγορά εργασίας ισχύουν συνθήκες πλήρους απασχόλησης. Και το παράδοξο που παρατηρείται είναι ότι ενώ η αμερικανική οικονομία καλπάζει και ανεργία ουσιαστικά δεν υπάρχει, οι μισθοί είναι οιονεί παγωμένοι – γι’ αυτό πολλοί εργαζόμενοι βρίσκονται κάτω από το κατώφλι της φτώχειας και εξάλλου η κατανάλωση παραμένει χλομή.

Το ομοσπονδιακό κατώτατο ωρομίσθιο στις ΗΠΑ είναι 7,25 δολάρια και το μέσο ωρομίσθιο στον κλάδο λιανικής είναι 13,20 δολ. Οι επιχειρήσεις, πλέον, δυσκολεύονται να βρουν υπαλλήλους για να προσλάβουν. Θα μπορούσε να πει κανείς δηλαδή ότι η Amazon δίνει αυξήσεις για να εξασφαλίσει το εποχικό προσωπικό που χρειάζεται για την περίοδο των γιορτών. Οσο για τη Βρετανία, αρκεί να αναφερθεί ότι η ανακοίνωση της Amazon συνέπεσε με τη συνδιάσκεψη του Συντηρητικού Κόμματος στο Μπέρμιγχαμ όπου η πρωθυπουργός Τερέζα Μέι (εν όψει άραγε εκλογών;) εξήγγειλε πανηγυρικά το τέλος της λιτότητας στη χώρα! Μένει να φανεί αν ο «ιός» των μισθολογικών αυξήσεων θα μεταδοθεί και στην ηπειρωτική Ευρώπη.

Η χρηματιστηριακή απαίτηση για εξαγορές και συγχωνεύσεις εταιρειών έχει δημιουργήσει επιχειρηματικούς γίγαντες που καταφέρνουν να ελέγχουν την αγορά εργασίας και να καθηλώνουν τους μισθούς. Ενα «ξεπάγωμα» των μισθών θα είχε σημαντικές επιπτώσεις, οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές. Από οικονομικής απόψεως θα τόνωνε την αγοραστική δύναμη των πολιτών, άρα και την καταναλωτική ζήτηση και την ανάπτυξη. Θα προκαλούσε, όμως, παράλληλα και πονοκεφάλους στις Κεντρικές Τράπεζες και των ΗΠΑ και της Βρετανίας (που ήδη ασκούν πολιτική περιορισμού της ρευστότητας), αφού θα έδινε ώθηση στον πληθωρισμό – και στις δύο χώρες ο πληθωρισμός φλερτάρει με το 3%.