Πώς η Πράσινη Συμφωνία επηρεάzει τις επιχειρήσεις στην Ελλάδα

Ποια είναι τα ζητήματα που απασχολούν τις επιχειρήσεις σχετικά με θέματα Βιώσιμης Ανάπτυξης και πώς θα τις επηρεάσει η νέα στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ενωσης για το 2030 (Πράσινη Συμφωνία) στο προσεχές μέλλον; Γιατί οι καταναλωτές αλλά και οι επενδυτές θέτουν πλέον ψηλά τον πήχη της Βιώσιμης Ανάπτυξης;

Σύμφωνα με την Ursula von der Leyen, πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,  100 δισεκατομμύρια ευρώ θα επενδυθούν τα επόμενα χρόνια στο πλαίσιο ενός «μηχανισμού δίκαιης μετάβασης» προς τη Βιώσιμη Ανάπτυξη. Φαίνεται ότι το 2020 θα αποτελέσει χρονιά-ορόσημο για τα ζητήματα αυτά.

Στόχος είναι η Ευρώπη να καταστεί η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος ως το 2050, επιβραδύνοντας τη θέρμανση σε παγκόσμιο επίπεδο και μετριάζοντας τα αποτελέσματά της. Η ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία αποτελεί τη νέα αναπτυξιακή στρατηγική της Ευρώπης, η οποία θα μειώσει τις εκπομπές, δημιουργώντας παράλληλα νέες θέσεις εργασίας και βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής μέσω της επένδυσης στην καθαρή ενέργεια, της επέκτασης του εμπορίου εκπομπών, της ενίσχυσης της κυκλικής οικονομίας και της διατήρησης της βιοποικιλότητας.

Τον ερχόμενο Μάρτιο θα προταθεί ο πρώτος Ευρωπαϊκός Νόμος για το Κλίμα, καθώς επενδυτές και επιχειρηματίες χρειάζονται σαφείς κανόνες για τον σχεδιασμό των μακροπρόθεσμων επενδύσεών τους.

Η Πράσινη Συμφωνία μπορεί να θεωρηθεί ως μηχανισμός απαλλαγής της οικονομίας από τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και αναμένεται να επηρεάσει χιλιάδες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα τα επόμενα χρόνια, ακόμη και εταιρείες παροχής υπηρεσιών ή και μικρομεσαίες επιχειρήσεις καθώς και τον δημόσιο τομέα.

Φόρος άνθρακα. Για παράδειγμα, θα δημιουργηθεί φόρος άνθρακα για εισαγόμενα προϊόντα στην ΕΕ, ενώ αντίστοιχοι φόροι θα δημιουργηθούν και από άλλα κράτη για ευρωπαϊκά προϊόντα και υπηρεσίες που αυτά θα εισάγουν. Ας μην ξεχνάμε ότι ο Καναδάς εδώ και δύο χρόνια έχει εφαρμόσει φόρο άνθρακα για όλες τις επιχειρήσεις που λειτουργούν στον Καναδά.

Υπεύθυνες επενδύσεις. Θα προωθηθούν οι πράσινες επενδύσεις μέσω κονδυλίων της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων που θα γίνει η νέα τράπεζα επιδότησης δράσεων κατά της κλιματικής αλλαγής, ενώ αυστηρά κριτήρια θα ενσωματωθούν για τη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων από τις τράπεζες. Πιο απλά, εταιρείες που δεν συμμορφώνονται σε συγκεκριμένα κριτήρια για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη (ΕSG Κριτήρια για το Περιβάλλον, Κοινωνία, Διακυβέρνηση) ή ανήκουν σε συγκεκριμένους ρυπογόνους κλάδους θα έχουν μεγάλη δυσκολία στη χρηματοδότησή τους

Αντίστοιχα οι επενδυτές δεν θα επενδύουν σε επιχειρήσεις εισηγμένες και μη εισηγμένες που δεν πληρούν διεθνή κριτήρια και standards όπως τα GRI, CDP ή δεν θα έχουν θετικές αξιολογήσεις σε αντίστοιχους ΕSG δείκτες.

Οι 6 σημαντικές τάσεις για το 2020

Σημαντικές τάσεις προκύπτουν από τις διεθνείς έρευνες του Κέντρου Αειφορίας (CSE) στην Ευρώπη (Trends and Challenges for European Companies on Sustainability Goals Integration and Sustainability (CR) Impact) όσο και από τη νέα στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ενωσης για θέματα κλιματικής αλλαγής και βιώσιμης ανάπτυξης που αναφέρθηκε παραπάνω:

1.      Στροφή προς την κυκλική οικονομία – Εχει ανακοινωθεί ένα πακέτο κινήτρων 24 δισεκατομμυρίων δολαρίων για τη διευκόλυνση της κυκλικής οικονομίας στην Ευρώπη, ενώ αναμένεται νέα αυστηρή νομοθεσία για χρήση και δημιουργία ανακυκλώσιμων υλικών.

2.      Πλαστικό – Οι βιοδιασπώμενες εναλλακτικές λύσεις στο πλαστικό θα γίνουν πιο συνηθισμένες σε μια προσπάθεια προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος και της βιοποικιλότητας.

3.      Ηλεκτρικά αυτοκίνητα και νέα τεχνολογία φόρτωσής τους θα αντικαταστήσουν την πλειοψηφία των συμβατικών αυτοκινήτων μέχρι το 2030. Προφανώς η Ελλάδα έχει μείνει αρκετά πίσω στο συγκεκριμένο θέμα.

4.      Οι ετήσιες Εκθέσεις Εταιρικής Υπευθυνότητας θα εκδίδονται πλέον και από μεσαίες επιχειρήσεις, πέρα από μεγάλες επιχειρήσεις, ενώ ειδικοί ESG δείκτες αξιολόγησης θα κρίνουν την πρόσβαση των εταιρειών αυτών σε χρηματοδότηση από τράπεζες αλλά και επενδυτικά funds.

5.      Σημαντικές πιέσεις θα δεχθούν οι ελληνικές επιχειρήσεις για ενσωμάτωση στις πολιτικές τους θεμάτων για την κλιματική αλλαγή και μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στα προϊόντα τους, όπως και τη δημιουργία βιώσιμων αλυσίδων εφοδιασμού. Σε αυτό το σημείο αναμένεται να επηρεαστούν και μικρές επιχειρήσεις που αποτελούν μέλος της αλυσίδας προμηθευτών μεγαλύτερων εταιρειών στο εξωτερικό ή πολυεθνικών επιχειρήσεων.

6.      H σημαντική αύξηση των Επαγγελματιών Εταιρικής Υπευθυνότητας και Βιώσιμης Ανάπτυξης. Αυξάνεται η αναγκαιότητα για καλά εκπαιδευμένα στελέχη, που μπορούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις και στις προτιμήσεις των ενδιαφερόμενων μερών της εταιρείας και να ενδυναμώσουν την κουλτούρα διαφάνειας και βιωσιμότητας. Τα στελέχη αυτά πλέον θεωρούνται απαραίτητα σε πολλά τμήματα μιας επιχείρησης, όπως είναι το νομικό τμήμα, το οικονομικό, το ERM, οι προμήθειες, η έρευνα και η ανάπτυξη. Πλέον δεκάδες πιστοποιημένα προγράμματα δίνουν τις απαραίτητες γνώσεις και πιστοποιούν τους επαγγελματίες.

Τα λιγότερο ενθαρρυντικά νέα είναι ότι η πλειοψηφία των ελληνικών επιχειρήσεων αγνοεί ουσιαστικά τη σημασία της Βιώσιμης Ανάπτυξης και της Εταιρικής Υπευθυνότητας, δεδομένου ότι σύμφωνα με τα αποτελέσματα της τελευταίας έρευνας του Kέντρου Αειφορίας (CSE) μόνο 90 επιχειρήσεις από τις χιλιάδες που επιχειρούν στην Ελλάδα έχουν δείξει ότι παίρνουν πιο σοβαρά το θέμα αυτό και θεωρούν ότι θα επηρεάσει πιθανά την ανταγωνιστικότητά τους ή και το επιχειρηματικό τους μοντέλο στο άμεσο μέλλον.

Η Βιώσιμη Ανάπτυξη είναι πλέον συνδεδεμένη με την οικονομική ανάπτυξη, όπως και την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας και δεν είναι σίγουρο ότι οι πολιτικοί μας το έχουν αντιληφθεί αυτό.

Προφανώς ποτέ δεν είναι αργά για ενσωμάτωση της Βιώσιμης Ανάπτυξης στην επιχειρηματική στρατηγική και ελπίζουμε ότι θα δοθούν έξυπνα κίνητρα από το κράτος, ενώ θα δημιουργηθεί μια νέα – πρακτική και ρεαλιστική – Εθνική Στρατηγική για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη από το υπουργείο Οικονομικών.

Ποτέ δεν είναι αργά!

* Ο κ. Νίκος Αυλώνας είναι πρόεδρος του Κέντρου Αειφορίας – CSE, επισκέπτης καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο.