Πόλεμος πάνω από τον Ιερό Βράχο

Οι εργασίες στον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης φαίνεται να έχουν προκαλέσει έναν ιερό πόλεμο μεταξύ αντιπολίτευσης και ηγεσίας του υπουργείου Πολιτισμού, διχάζοντας και την κοινότητα των αρχαιολόγων. Τους τελευταίους μήνες η κοινή γνώμη δεν προλαβαίνει να πληροφορείται αντιφατικά νέα και να παρακολουθεί έντονες αντιπαραθέσεις γύρω από τις εργασίες προστασίας και συντήρησης που πραγματοποιούνται στην Ακρόπολη. Αιχμή του δόρατος φυσικά αποτελεί το έργο αντικατάστασης των παλαιών τσιμεντένιων διαστρώσεων με νέες από αρχιτεκτονικό σκυρόδεμα. Στο σίριαλ δίχως τέλος το τελευταίο διάστημα έχει εμπλακεί ιδιαίτερα και ο γαλλικός Τύπος με δημοσίευμα της εφημερίδας «Le Figaro» στις 28 Απριλίου, ένα ιδιαίτερα αιχμηρό ρεπορτάζ της «Libération » στις 2 Μαΐου και ένα μικρότερης έκτασης κείμενο του «Monde» στις 7 Μαΐου.

Η απάντηση στη «Libération»

Το υπουργείο Πολιτισμού προχώρησε στη δημοσιοποίηση της μακροσκελούς επιστολής που απέστειλε στη Διεύθυνση της γαλλικής εφημερίδας προς απάντηση στο ρεπορτάζ με τίτλο «Ακρόπολη, τσιμενταρισμένη και παραμορφωμένη ομορφιά», το οποίο υπογράφει ο δημοσιογράφος Φαμπιάν Περιέ, ανταποκριτής στην Ελλάδα γαλλικών Μέσων και γνώστης της ελληνικής πραγματικότητας, συγγραφέας μάλιστα του βιβλίου «Αλέξης Τσίπρας και οι μεταμορφώσεις της πολιτικής». Στο κείμενό του μεταξύ άλλων μιλούν η πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων Δέσποινα Κουτσούμπα και ο αρχιτέκτονας Τάσος Τανούλας, ο οποίος εργάστηκε επί 40 χρόνια στην Ακρόπολη, ενώ ήταν ο προϊστάμενος του έργου αποκατάστασης των Προπυλαίων (1984-2010) και ο επιβλέπων την αναστήλωση στη νότια πτέρυγα των Προπυλαίων (2013-2016). Το ΥΠΠΟΑ ουσιαστικά προσάπτει στο ρεπορτάζ πολλές ανακρίβειες.

«Από μια τόσο έγκυρη εφημερίδα που απευθύνεται στη διεθνή κοινή γνώμη όπως η «Libération»θα περίμενε κανείς να διαβάσει και την άποψη των υπευθύνων μελετητών, οι οποίοι είναι επιστήμονες εγνωσμένου κύρους, διεθνώς, με μακρά και πολύ επιτυχημένη θητεία στο αναστηλωτικό έργο της Ακρόπολης» αναφέρει η επιστολή, αντικρούοντας βασικά σημεία του κειμένου, όπως εκείνο που ήθελε να τοποθετείται για την κατασκευή οπλισμένο σκυρόδεμα πάνω στους αρχαίους βράχους, το οποίο στη συνέχεια υπερκαλύφθηκε με τσιμέντο.

«Στην πραγματικότητα χρησιμοποιήθηκε άοπλο σκυρόδεμα. Σε ελάχιστες μόνο κρίσιμες θέσεις τοποθετήθηκε οπλισμός (μικρά τεμάχια γαλβανισμένου πλέγματος Φ6). Σε κάθε περίπτωση εφαρμόζοντας τη θεμελιώδη στα έργα της Επιτροπής Συντηρήσεως Μνημείων Ακροπόλεως (ΕΣΜΑ) αρχή της αναστρεψιμότητας, η σύμφυση του βράχου και της επίστρωσης εμποδίζεται με διαχωριστική μεμβράνη. Η αρχή της αναστρεψιμότητας υπήρξε από την πρώτη ημέρα των έργων στην Ακρόπολη το ύψιστο πρόσταγμα και η τήρησή της έως σήμερα είναι αυστηρότατη» τόνιζε το ΥΠΠΟΑ.

Σκηνικό πολέμου

Ωστόσο και στην εγχώρια σκηνή τα έργα στην Ακρόπολη δυναμίτισαν το ήδη τεταμένο κλίμα. Ετσι η συνέντευξη Τύπου που δόθηκε από το υπουργείο Πολιτισμού τη Δευτέρα 10 Μαΐου για την παρουσίαση της πρότασης προς το Ταμείο Ανάκαμψης με σκοπό τη δημιουργία πέντε πολιτιστικών διαδρομών στην Ελλάδα, ένα έργο ύψους 32 εκατ. ευρώ, επισκιάστηκε από τις εργασίες στην Ακρόπολη. Η Λίνα Μενδώνη απαντώντας σε σχετική ερώτηση για χρήση κομπρεσέρ στον Ιερό Βράχο, που σύμφωνα με δημοσιεύματα φέρεται να προκάλεσε ακόμα και φθορά γλυπτού – είχε προηγηθεί μάλιστα και η δημοσίευση βίντεο όπου έδειχνε τον χώρο της Ακρόπολης και ακουγόταν μακρινά ο ήχος ενός κομπρεσέρ -, έκανε λόγο για fake news που διασύρουν την Ακρόπολη και στοχοποιούν τη χώρα. Μάλιστα παρουσίασε μία σειρά φωτογραφιών προς επίρρωση των λεγομένων της, εξηγώντας βήμα βήμα τις εργασίες που πραγματοποιήθηκαν. «Το κομπρεσέρ σπάει τα παλιά τσιμέντα που είχαν κατασκευαστεί στο παρελθόν, και επιτέλους απομακρύνονται μαζί με τους παλιούς εργοταξιακούς οικίσκους» ξεκαθάρισε η υπουργός.

Το πινγκ πονγκ ανακοινώσεων βεβαίως δεν σταμάτησε εκεί. Τα δημοσιεύματα επανήλθαν με φωτογραφία μαρμάρινου μέλους που υποστήριζαν ότι υπέστη φθορά από μηχανική κρούση. Από την Μπουμπουλίνας απάντησαν σε έντονους τόνους δίνοντας στη δημοσιότητα δύο εκθέσεις των αρμόδιων αρχαιολόγων της Εφορείας Πόλης Αθηνών. Ετσι σύμφωνα με το ΥΠΠΟΑ η χρήση κομπρεσέρ ή άλλου μηχανήματος έγινε μόνο για το σπάσιμο τσιμεντένιων επιφανειών, εκτός του λυόμενου οικίσκου, ενώ όλες οι άλλες εργασίες έγιναν χειρωνακτικά, με την ίδια μεθοδολογία που γίνονται οι αρχαιολογικοί καθαρισμοί και οι ανασκαφές. Τώρα στα αμέσως υποκείμενα στρώματα του δαπέδου (από πλακάκια) του λυόμενου οικίσκου, ανάμεσα στην επίχωση για την κατασκευή του οικίσκου εντοπίστηκαν θραύσματα αρχαίων μελών. Το εν λόγω λοιπόν θραύσμα, που παρουσιάστηκε στον Τύπο, σύμφωνα με το ΥΠΠΟΑ, ήταν εξαιρετικά διαβρωμένο και με ρηγματώσεις σε όλη του την επιφάνεια και επλήγη κατά τις εργασίες που έγιναν χειρωνακτικά, αποκλειστικά και μόνο με τη χρήση αξίνας και φτυαριού και όχι με χρήση κομπρεσέρ. Το υπουργείο ακόμα υποστήριξε ότι εκείνοι «που διαδίδουν τα fake news» έφτασαν στο σημείο να πλύνουν το θραύσμα, προκειμένου να εξαφανίσουν κάθε χρωματικό ίχνος χώματος που είχε εισχωρήσει στη ρηγμάτωση και να το εμφανίσουν ως κάτι διαφορετικό από ό,τι είναι πραγματικά. «Ακόμη και οι φωτογραφίες του άρθρου είναι τραβηγμένες από τέτοια οπτική γωνία που παραπλανούν» κατέληγε η ανακοίνωση.

Πολιτική αντιπαράθεση

Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Πολιτισμού πίσω από τα συγκεκριμένα δημοσιεύματα κρύβονται πολιτικές επιθέσεις που στόχο έχουν να πλήξουν την ίδια τη Λίνα Μενδώνη, θυμίζοντας τα δημοσιεύματα που ήθελαν την υπουργό να σχεδιάζει να τοποθετήσει μαρμάρινη επιγραφή με το όνομά της στην Ακρόπολη – με τον ίδιο τον Αλέξη Τσίπρα τότε μάλιστα να κάνει σχετική δημοσίευση στον προσωπικό του λογαριασμό στο Facebook -, είδηση που αποδείχθηκε fake news. Σε κάθε περίπτωση πάντως η πολιτιστική μας κληρονομιά δεν θα πρέπει να αποτελεί πεδίο πολιτικής εκμετάλλευσης από κανέναν. Οι πολεμικές ιαχές δεν ωφελούν. Χρειάζεται μια νηφάλια προσέγγιση και διαβούλευση όμως με τους αρμόδιους φορείς γύρω από παρεμβάσεις σε μεγάλα μνημεία όπως η Ακρόπολη.