Παρακρατικός και πράκτορας

Ο Ιερώνυμος Λύκαρης που δημοσίευσε το πρώτο του αστυνομικό μυθιστόρημα, το Ρομάντζο των καθαρμάτων, το 2011, συνεχίζει να εκδίδει αστυνομικά βιβλία που άπτονται της σύγχρονης ελληνικής πραγματικότητας, σχολιάζοντας θέματα της πολιτικής και της κοινωνίας. Εχοντας πολλές γνώσεις για ποικίλα θέματα, ιστορικά και άλλα, γράφει αστυνομικά αναγνώσματα, ενίοτε με παρωδιακό χαρακτήρα, σκιαγραφεί ανθρώπους του προσκηνίου και του παρασκηνίου, του οργανωμένου εγκλήματος και των δυνάμεων της δημόσιας τάξης. Εδώ, στο Η εκδίκηση του Ναζωραίου, πρωταγωνιστεί ο αστυνόμος Ευτύχης Ευδαίμων, ή, καλύτερα, συμπρωταγωνιστεί, αφού βασικός ήρωας είναι ένας μυστηριώδης πράκτορας με το ασεβές ψευδώνυμο «Ναζωραίος». «Γνωστός στην παγκόσμια κατασκοπευτική κοινότητα», διαβάζουμε, είναι οργανωτής και τιμονιέρης μιας άκρως μυστικής επιχείρησης, παρακρατικού χαρακτήρα.

Ο Ευδαίμων, έχοντας ως βοηθό τον υπαστυνόμο Φάνη Μαρκάκη, αναλαμβάνει να εξιχνιάσει τις δολοφονίες τριών στελεχών του υπουργείου Οικονομικών, εντεταλμένων στον έλεγχο της φοροδιαφυγής μεγάλου πλούτου. Ο πρώτος νεκρός βρέθηκε κρεμασμένος από ένα δέντρο στην Αράχοβα, ο δεύτερος μαχαιρώθηκε στην πλατεία του Αγίου Παντελεήμονα, στην Αθήνα, και ο τρίτος πνίγηκε στο Αμστερνταμ. Η ιστορία διαδραματίζεται τα πρώτα χρόνια των μνημονίων και σε αυτήν μνημονεύονται η Τρόικα, οι λίστες Λαγκάρντ και Λουξεμβούργου, ενώ αναφέρονται και οι ακροδεξιοί που αυτοαποκαλούνται «πατριώτες» ενώ στην ουσία είναι ρατσιστές.

Στη συνέχεια, κι ενώ στην ομάδα του Ευδαίμονα προστίθεται η ωραία υπαστυνόμος Σμαράγδα Μουρατίδου και ο αστυνόμος Αλέξανδρος Μπαλτάς, γιος χουντικού αντιστρατήγου και εγγονός δωσίλογου μαυραγορίτη, γίνεται λόγος για τη ΔΜΕΥ (Διακλαδική Μονάδα Ειδικών Υποθέσεων), μια άτυπη μυστική υπηρεσία πληροφοριών, που συλλέγει πληροφορίες και οργανώνει μυστικές δράσεις, οι οποίες αξιοποιούν εγχώρια και ξένα ολιγαρχικά συμφέροντα. Επικεφαλής της είναι ένας αμφιλεγόμενος διπλωμάτης, αλλά πραγματικό αφεντικό είναι η Αγία Τριάδα που αποτελείται από τρία άτομα, δύο άνδρες και μία γυναίκα, με τα ψευδώνυμα «Ροφός», «Κοκωβιός» και «Σμέρνα». Πρόκειται για πρόσωπα που έχουν δράσει κόντρα στο φάντασμα του μπολσεβικισμού κάθε απόχρωσης. Αυτή η τριάδα κατάφερε να αυτοαναγορευθεί σε απόλυτο, μη θεσμικό όργανο εξουσίας δίπλα στον πρωθυπουργό.

Ο πιο συμπαθητικός από όλους είναι ο Ευδαίμων, ένας μοναχικός τύπος, εργένης φιλέρημος, δειλός με τις γυναίκες. Βολεύεται, μαθαίνουμε, με σύντομες εφήμερες σχέσεις και αραιά και πού πήγαινε με μια νεαρή Ρουμάνα. Επομένως, είναι εύκολος στόχος για τους πράκτορες που κινούν τα νήματα και βρίσκονται πίσω από τις τρεις δολοφονίες. Τι κάνουν; Είναι απλό: σπρώχνουν στην αγκαλιά του την αστυνόμο Μουρατίδου.

Στο μυθιστόρημα είναι διάχυτη η πρόσφατη ελληνική Ιστορία, σε αυτό διαβάζουμε για τις εκβιαστικές συμμαχίες αστυνομίας-οργανωμένου εγκλήματος, για τα ξεκαθαρίσματα λογαριασμών, για τους συμφεροντολόγους δημοσιογράφους: ο συγγραφέας παίζει τον ρόλο του ρεπόρτερ-αφηγητή. Ωστόσο, η ευρυμάθεια του Ιερώνυμου Λύκαρη – στο τέλος υπάρχουν σημειώσεις και επεξηγήσεις – ενδέχεται να γυρίσει μπούμερανγκ εναντίον του διότι η διαρκής και παρατεταμένη παράθεση γνώσεων σε συνδυασμό με την κάπως δυσνόητη, υψηλού επιπέδου ανάλυση καταστάσεων μπορεί να δυσκολέψει την ανάγνωση. Αυτό γίνεται εμφανές από την αρχή, από το κεφάλαιο 0, το οποίο επέχει θέση προλόγου. Διαβάζουμε πως ο αστυνόμος «υπέστη, άθελά του, μια ασυνήθιστη μετάλλαξη. Η συνείδησή του, εξαναγκασμένη από πρωτόγνωρες για τον ίδιο περιστάσεις, μετουσιώθηκε σε πεδίο άνισων μαχών. Από τότε […] αναμηρυκάζει αλλόκοτες σκέψεις, που φαντάζουν αποξενωμένες από το παρελθόν, το αβέβαιο παρόν και το ομιχλώδες μέλλον του». Με δεδομένο ότι η αστυνομική λογοτεχνία είναι λαϊκό λογοτεχνικό είδος, ότι απευθύνεται σε όλους τους εν δυνάμει αναγνώστες και όχι σε μια ελίτ μυημένων στα πολιτικά και άλλα συμβάντα, εκτιμούμε πως ο συγγραφέας του παρόντος θα ήταν φρόνιμο να μιλάει πιο απλά, ώστε να γίνει πιο κατανοητός. Αφηγηματικό ταλέντο διαθέτει άφθονο.