Παλεύοντας για την αλήθεια

Κατηγορώ…! (J’ accuse, Γαλλία / Ιταλία, 2019). Ιστορικό, δραματικό θρίλερ του Ρόμαν Πολάνσκι

H τελευταία ταινία του Ρόμαν Πολάνσκι έχει μεγάλη προϊστορία. Τα θεμέλιά της βρίσκονται σε μια θρυλική υπόθεση εξαπάτησης και προδοσίας, κεφάλαιο μελανό στην Iστορία της Γαλλίας. Στην εκπνοή του 19ου αιώνα, ο Αλφρέντ Ντρέιφους (που στην ταινία υποδύεται ο εντελώς μεταμορφωμένος Λουί Γκαρέλ), ένας ικανότατος αλλά αντιπαθητικός αξιωματικός του γαλλικού στρατού,  κατηγορείται ως κατάσκοπος των Γερμανών. Παρότι επιμένει στην αθωότητά του, καταδικάζεται σε πολυετή φυλάκιση στο Νησί του Διαβόλου, την ώρα που ο συνταγματάρχης Πικάρ (Ζαν Ντεζαρντέν), ο καινούργιος διοικητής της ομάδας αντικατασκοπίας των Γάλλων που αναλαμβάνει καθήκοντα την ίδια περίπου περίοδο με την καταδίκη του Ντρέιφους, αντιλαμβάνεται επίσης την αθωότητα του Ντρέιφους. Και παρότι ο Πικάρ ποτέ δεν χώνεψε τον εβραϊκής καταγωγής Ντρέιφους, η αποκατάσταση της αλήθειας τον εγκλωβίζει σε έναν λαβύρινθο, όπου μόνη διέξοδος είναι η ίδια η καταστροφή του.

Γιατί η αλήθεια είναι μια πολύ πιο σύνθετη και πολύ πιο επικίνδυνη έννοια από όσο νομίζουμε (ή ενίοτε θέλουμε να νομίζουμε) μας λέει και πάλι, με μία ακόμη πανέμορφη ταινία, ο Ρόμαν Πολάνσκι. Οπως παλαιότεροι αντιήρωες ταινιών του σκηνοθέτη, ο ιδιωτικός ντετέκτιβ Τζ. Τζ. Γκίτις (Τζακ Νίκολσον) στην «Τσάιναταουν», ο συγγραφέας-φάντασμα (Γιούαν Μακ Γκρέγκορ) στον «Αόρατο συγγραφέα», ακόμη και ο ερευνητής Ντιν Κόρσο του Τζόνι Ντεπ στην «Ενατη πύλη», έτσι και ο Πικάρ αυτής της ταινίας (θαυμάσιος σε έναν ρόλο αυστηρού και συγχρόνως προοδευτικού στρατιωτικού ο Ζαν Ντεζαρντέν) είναι μια μονάδα που μάχεται με πείσμα εναντίον δυνάμεων πολύ ισχυρότερων, εναντίον συστημάτων που δεν θέλουν την αποκατάσταση της αλήθειας, ακριβώς επειδή θεωρούν πως καθότι πολύ πιο ισχυροί από την αλήθεια, μπορούν να κατασκευάσουν τη δική τους «αλήθεια».

Το «Κατηγορώ…!» φέρει όλα εκείνα τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν τις σημαντικότερες κινηματογραφικές στιγμές του δημιουργού του. Εχοντας δουλέψει πάνω στο μυθιστόρημα του Ρόμπερτ Χάρις «Ο γερμανός κατάσκοπος», μια μυθοπλαστική ανάπλαση της υπόθεσης, ο σκηνοθέτης είχε εξ αρχής μια καθαρή, στρωτή ιστορία που το μόνο που ζητούσε ήταν το σκηνοθετικό στυλ, την εικόνα, τη μουσική και φυσικά τις ερμηνείες. Διάνα σε όλα. Η γκρίζα ατμόσφαιρα που φτιάχνει με τη φωτογραφία του ο Πάβελ Εντελμαν σε κερδίζει από το πρώτο πλάνο, μια επική σκηνή όπου βλέπουμε τον Ντρέιφους να καθαιρείται των καθηκόντων του. Η μουσική του Αλεξάντρ Ντεσπλά εναρμονίζεται άψογα με τη μελαγχολία της ταινίας και όσο για το στυλ, ο Πολάνσκι θυμάται εδώ τον παλιό, πολύ καλό εαυτό του και με υπομονή χτίζει ένα πέρα για πέρα υποβλητικό κινηματογραφικό παλάτι.

Αν συνδυάσουμε όλες αυτές τις αδιαμφισβήτητες κινηματογραφικές αρετές με την ουσία της ταινίας, αυτή την παθιασμένη αφοσίωση του Πικάρ, τη γενναιότητά του μπροστά σε κάθε κίνδυνο, την τυφλή εμμονή του στην υπεράσπιση των «πιστεύω» του, την πεποίθησή του ότι κάποια στιγμή η αλήθεια, ναι, θα λάμψει, τότε μπορούμε να αντιληφθούμε ότι το «Κατηγορώ…!» είναι μια πραγματικά απαραίτητη ταινία στους δύσκολους καιρούς μας.

ΑΘΗΝΑ:
ΝΙΡΒΑΝΑ-ΑΕΛΛΩ-ΝΑΝΑ-ODEON ΜΑΡΟΥΣΙ κ.α.

ΘΕΣ/ΚΗ: ODEON ΠΛΑΤΕΙΑ κ.α.