Ολική επαναφορά στα εργοτάξια του μετρό

Οι νέες υπόγειες διαδρομές της πόλης ξυπνούν. Το απρόβλεπτο έτος που έφυγε μπήκαν, ύστερα από περιπέτειες τριών ετών, οι βάσεις για το μεγαλύτερο έργο μετρό της Ευρώπης. Το 2021 φέρνει ξανά εργοτάξια στις γειτονιές της Αθήνας, που μέσα στο πρώτο εξάμηνο της χρονιάς θα βάλουν «το νερό στο αυλάκι» για τη νέα Γραμμή 4, η οποία θα ενώσει το Αλσος Βεΐκου με το Γουδί, διασχίζοντας πυκνοκατοικημένες συνοικίες του Κέντρου: Γαλάτσι, Κυψέλη, Εξάρχεια, Κολωνάκι, Καισαριανή, Ιλίσια, Ζωγράφου, Γουδί.

Μετά την «κόκκινη» κάρτα που ύψωσε η δεκαετής οικονομική κρίση σε οποιαδήποτε σκέψη για νέο γύρο επεκτάσεων του δικτύου, το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, αφού ξεμπλόκαρε τη Γραμμή 4, ανεβάζει ρυθμούς. Στόχος είναι στο τέλος του 2021 να προκηρυχθεί η επέκταση της Γραμμής 2 προς Ιλιον, ενώ δίνεται προτεραιότητα και στην προετοιμασία της νότιας επέκτασης προς Γλυφάδα.

Το πρώτο εξάμηνο

Η επανεμφάνιση εργοταξίων μετρό στο κέντρο της Αθήνας ύστερα από περισσότερα από 13 χρόνια θα συμβολίσει μεν μια νέα εποχή, αλλά θα είναι ένα δύσκολο εγχείρημα. Για τουλάχιστον μία δεκαετία θα δημιουργήσει νέες συνθήκες κυκλοφορίας και κανονικότητας σε ευαίσθητες περιοχές του Κέντρου, όπως το Κολωνάκι, τα Εξάρχεια, η Κυψέλη.

Αντίστροφη μέτρηση

Οι πρόδρομες εργασίες που θα προετοιμάσουν το έδαφος για την «πορτοκαλί» γραμμή αναμένεται να ξεκινήσουν μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2021, για να αναπτυχθούν σταδιακά πάνω από 15 εργοτάξια, που «πατούν» στο ίχνος της πρώτης φάσης της νέας Γραμμής 4.

Η αντίστροφη μέτρηση για την υπογραφή της σύμβασης με την ΕΡΕΤΒΟ για τις πρόδρομες εργασίες ξεκίνησε μόλις έπαψε η αβεβαιότητα σε σχέση με το μέλλον του γιγάντιου κύριου έργου, προϋπολογισμού 1,8 δισ. ευρώ, για την κατασκευή του τμήματος Αλσος Βεΐκου – Γουδί, μήκους 12,9 χλμ., με 15 σταθμούς. Οι υπογραφές αναμένεται να πέσουν εντός Ιανουαρίου.

Μετατοπίσεις δικτύων

Οι εργασίες αφορούν τις μετατοπίσεις δικτύων κοινής ωφέλειας (ύδρευσης, αποχέτευσης, ενέργειας, φυσικού αερίου, τηλεπικοινωνιών), καθώς και τις απαραίτητες εργασίες και κυκλοφοριακές παρακάμψεις για την εξυπηρέτηση των εργοταξίων του κύριου έργου. Η σύμβαση, προϋπολογισμού 48,36 εκατ. ευρώ, έχει διάρκεια 30 μηνών, γεγονός που φέρνει την ολοκλήρωση των εργασιών τσίμα-τσίμα στην έναρξη του βασικού έργου. Προκειμένου να αποφευχθούν αχρείαστες καθυστερήσεις, σχεδιάζεται τα εργοτάξια να περάσουν «χέρι με χέρι» στην ανάδοχο κοινοπραξία ΑΒΑΞ-Ghella – Alstom.

Προκλήσεις του έργου

Η σύμβαση για το κύριο έργο πρόκειται να υπογραφεί, αφού περάσει από το Ελεγκτικό Συνέδριο και τη Βουλή, κατά το πρώτο εξάμηνο του έτους. Το έργο είναι ιδιαίτερα απαιτητικό. Η Γραμμή 4 τέμνει τον Ιλισό ποταμό, τους παραπόταμους αυτού και χειμάρρους που κατέρχονται από τα Τουρκοβούνια στην περιοχή Γαλατσίου, Κυψέλης και Αλεξάνδρας. Για την κατασκευή του Σταθμού Γουδί πρέπει να ληφθεί μέριμνα για τη διατήρηση και μη διαταραχή του υφιστάμενου αγωγού ομβρίων ενός υποκείμενου εγκιβωτισμένου ρέματος του Ιλισού. Ακόμα, με το βάθος των σταθμών να κυμαίνεται από 19,7 μ. στο Αλσος Βεΐκου έως 36,4 μ. για την πιο πρόσφατη προσθήκη στην Ελικώνος, τέμνει ακόμη παλαιά υδραυλικά έργα, όπως το Πεισιστράτειο Υδραγωγείο.

Τεχνικές προκλήσεις

Στον Σταθμό Γαλάτσι, όπου έχει ληφθεί υπ’ όψιν πιθανή μελλοντική υπογειοποίηση της ομώνυμης λεωφόρου, απαιτείται προσεκτική διαχείριση των αγωγών υψηλής τάσης της ΔΕΗ και του δικτύου φυσικού αερίου. Αντίστοιχα ζητήματα εντοπίζονται στο Κολωνάκι, όπου ο σταθμός χωροθετείται επάνω στην πλατεία Φιλικής Εταιρείας. Ειδική μέριμνα θα ληφθεί στον Σταθμό Ακαδημία, που βρίσκεται κάτω από την «Τριλογία», λόγω της αυξημένης ροής επιβατών από/προς τον υφιστάμενο Σταθμό Πανεπιστήμιο. Στις τεχνικές προκλήσεις συμπεριλαμβάνεται η πρόνοια για τις διακλαδώσεις που θα απαιτηθούν στο τμήμα Ακαδημία – Κολωνάκι – Ευαγγελισμός για τη μελλοντική Γραμμή 5.

Η επέκταση στα δυτικά

Η προετοιμασία της επέκτασης της Γραμμής 2 προς τα δυτικά από Ανθούπολη προς Ιλιον, μήκους 4 χλμ., βρίσκεται ήδη σε προχωρημένο στάδιο. Η προκαταρκτική χάραξη είναι έτοιμη και έχουν ολοκληρωθεί τοπογραφικές εργασίες και γεωτεχνικές έρευνες. Η μελετητική και περιβαλλοντική ωρίμαση προχωρεί με γρήγορους ρυθμούς και εκτιμάται ότι το έργο θα μπορεί να προκηρυχθεί στα τέλη του 2021.

Η επέκταση, που θα εξυπηρετεί 50.000 επιβάτες ημερησίως, θα περιλαμβάνει το πιθανότερο τρεις νέους σταθμούς, Παλατιανή, Ιλιον και Αγιος Νικόλαος, καθώς η Αττικό Μετρό επεξεργάζεται λύσεις προκειμένου να υπερβεί δυσκολίες που έχουν να κάνουν με το υπέδαφος της περιοχής. Ο προϋπολογισμός ανέρχεται σε 350 εκατ. ευρώ και θα χρηματοδοτηθεί από το νέο ΕΣΠΑ.

Το μεγάλο στοίχημα των αρχαιολογικών

Δεδομένου ότι η αρχή είναι το ήμισυ του παντός, το μεγάλο στοίχημα των πρόδρομων εργασιών είναι τα αρχαιολογικά, που αποτελούν και τον μεγάλο πονοκέφαλο. Οταν σκάβεται μια πόλη που έχει παρελθόν αιώνων, τα πράγματα είναι απρόβλεπτα. Μόνο για το πέρασμα των υφιστάμενων γραμμών από το Κέντρο η Αττικό Μετρό χρηματοδότησε τις μεγαλύτερες αρχαιολογικές ανασκαφές που έχουν γίνει ποτέ στην Αθήνα, έκτασης 69.000 τ.μ. Για να ελαχιστοποιηθούν δε οι πιθανότητες «συνάντησης» με αρχαιολογικά ευρήματα, οι σήραγγες διανοίχθηκαν σε βάθος κατά μέσο όρο μεγαλύτερο των 15 μ.