Ολα για την Επανάσταση του 1821 σε ένα μοναδικό έργο

1821. Ο ελληνικός λαός επαναστατεί ενάντια στην οθωμανική κυριαρχία. Καλάβρυτα, Καλαμάτα, Γαλαξίδι, Ναύπλιο, Κρήτη, Χίος, Σάμος, Θεσσαλονίκη, Καβάλα, Δερβενάκια, Μεσολόγγι… Οι τόποι και τα πρόσωπα της Επανάστασης. Οι Φαναριώτες, ο Ρήγας και η προετοιμασία του Αγώνα. Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης, η Φιλική Εταιρεία, ο Ιερός Λόχος. Οι αγωνιστές. Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο Οδυσσέας Ανδρούτσος, ο Αθανάσιος Διάκος, ο Γεώργιος Καραϊσκάκης, ο Νικηταράς, ο Κωνσταντίνος Κανάρης, ο Ανδρέας Μιαούλης. Οι κληρικοί. Ο Παπαφλέσσας και ο Παλαιών Πατρών Γερμανός. Οι γυναίκες του Αγώνα. Μαντώ Μαυρογένους, Μπουμπουλίνα. Μάχες, ναυμαχίες, αλώσεις, ολοκαυτώματα, έξοδος, εμφύλιοι. Εθνοσυνελεύσεις και Συντάγματα. Πρόσωπα, γεγονότα αλλά και όρους αποδελτίωσε από την πλούσια βιβλιογραφία για την Ελληνική Επανάσταση ο Χρήστος Α. Στασινόπουλος (1923-1998) αφιερώνοντας τη ζωή του στη μελέτη του Αγώνα.

Το τετράτομο λεξικό

Αφησε παρακαταθήκη μια ιστορική-κριτική μελέτη και μια εξάτομη βιογραφία για τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, έναν τόμο για τον Νικηταρά και το Λεξικό της Ελληνικής Επανάστασης. Το τετράτομο λεξικό, αποτέλεσμα της λημματογραφικής οργάνωσης όλης της πληροφορίας για τα χρόνια της Επανάστασης, πρωτοκυκλοφόρησε τη δεκαετία του 1970. Μαζί με την εξάτομη βιογραφία του Κολοκοτρώνη χάρισαν στον συγγραφέα τιμητική βράβευση από την Ακαδημία Αθηνών το 1994.

Το Λεξικό της Ελληνικής Επανάστασης προσφέρει «Το Βήμα» στους αναγνώστες του από την Κυριακή 18 Απριλίου. «Η βιβλιογραφία του Εικοσιένα φαίνεται πλούσια. Ελειπε όμως μια ειδική αποδελτίωση, μια ξεχωριστή λεξικογράφηση. Η εργασία μου αυτή, στο μεγαλύτερο μέρος της, είναι συγκέντρωση, κοσκίνισμα, έλεγχος, κριτική αξιολόγηση, σύνθεση και λεξικογραφική κατάταξη δημοσιευμένου υλικού. Σε πολλές περιπτώσεις καταπιάστηκα και με ιστοριοδιφική έρευνα για εξακρίβωση στοιχείων ή για περισσότερες πληροφορίες και αποδείξεις πάνω σε ορισμένα θέματα. Με κάποια σχετική συντομία, στο λεξικό αυτό αναφέρονται και γεγονότα προεπαναστατικά, πρόσωπα και τόποι που δένονται κατά κάποιον τρόπο με την περίοδο της Τουρκοκρατίας, με τους αγώνες των υπόδουλων Ελλήνων για την ελευθερία, με την προετοιμασία του μεγάλου σηκωμού κ.τ.λ.» σημειώνει στον πρόλογο του έργου ο συγγραφέας.

Βιογραφικά στοιχεία

Ο αναγνώστης θα βρει βιογραφικά στοιχεία για την επαναστατική δράση αλλά και τη ζωή και την τύχη πολλών αγωνιστών και άλλων προσώπων μετά την Επανάσταση, αλλά και λήμματα για τα ιστορικά γεγονότα, τους τόπους των μαχών καθώς και λογοτεχνικά έργα, στρατιωτικούς και διοικητικούς όρους, ονομασίες όπλων και ειδών εξοπλισμού αλλά και ιδιωματισμούς της καθημερινότητας της εποχής («Αγαθάγγελος», αγάς, αγροτικό πρόβλημα, αρματολίκι, βρατσέρα, γαλλικό κόμμα, δάνεια…). «Ο χώρος που πιάνει το κάθε θέμα στο βιβλίο αυτό δεν είναι πάντοτε ανάλογος, απόλυτα, με τη σημασία μιας μάχης π.χ. ή ενός γεγονότος ή με την προσφορά ενός προσώπου, με τον ρόλο του, θετικό ή αρνητικό. Μπορεί μάλιστα ο ρόλος ενός προσώπου κατά την Τουρκοκρατία ή στην Επανάσταση να ήταν αρνητικός και να χρειάζεται όμως ανάλυση πλατιά» σχολιάζει ο συγγραφέας.

Τα λήμματα συνοδεύονται από φωτογραφίες, πορτρέτα, σκίτσα και άλλο εικονογραφικό υλικό. «Αφιέρωσα το έργο μου αυτό στο μεγάλο, το ανώνυμο, πλήθος των προγόνων μας εκείνων που έζησαν και αγωνίστηκαν μισόγυμνοι και ξυπόλυτοι πολλές φορές, με στερήσεις αφάνταστες και κόπους και θυσίες αλογάριαστες, για να μας αφήσουν ελεύθερη πατρίδα» επισημαίνει ο Χρήστος Α. Στασινόπουλος, τονίζοντας: «Ενα μέρος μονάχα απ’ αυτούς ήταν και οι αγωνιστές, ήρωες και ηρωίδες και μάρτυρες που αναφέρονται ονομαστικά στο λεξικό αυτό».